Służebna rola banków w polskiej gospodarce

• Authors: Władysław Leopold Jaworski , Anna Szelągowska

Title variants

EN

The Ancillary Role of Banks in the Polish Economy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Banki, jako instytucje zaufania publicznego, zawsze pełniły i będą pełnić kluczową funkcję w gospodarce rynkowej każdego kraju. W ciągu wieków ulegały one swoistej ewolucji, co prowadziło także do rozszerzenia zakresu świadczonych przez nie czynności bankowych. Z podmiotów zajmujących się pierwotnie pożyczaniem środków pieniężnych przekształciły się w prężnie działające konglomeraty świadczące swoje usługi niemal w każdym obszarze rynku finansowego. Stały się one podmiotami, których głównym celem jest maksymalizacja zysku dla akcjonariuszy. Ten czysto ekonomiczny cel działania przysłania coraz częściej postulowaną od wielu lat ideę społecznej odpowiedzialności banków za losy krajowej gospodarki narodowej. Banki, otrzymując darmowe licencje od instytucji nadzorczej, zostały obdarzone specjalnym przywilejem pozyskiwania środków pieniężnych społeczeństwa, gromadzenia ich i zarządzania nimi. Przywilej ten wiąże się z powinnością działania nie tylko dla własnych korzyści ekonomicznych, ale także, o ile nie przede wszystkim, dla wzrostu dobrobytu kraju, w którym prowadzą działalność bankową, i jego mieszkańców. Z tak sformułowaną tezą wiąże się następujące pytanie badawcze: czy można zmierzyć tę służebną rolę banków w gospodarce, a jeśli tak, to w jaki sposób? Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie propozycji miary oceny gospodarczej służebności banku.

EN

As trustworthy public institutions, banks have played – and will continue to play – a key role in the national economy. Over the centuries they have undergone a constant evolution that has broadened their range of services. They have thus been transformed from typical credit institutions into thriving financial conglomerations doing business throughout the financial market. What is more, they have become institutions whose basic aim is profit maximization. But this purely economic aim has left the more and more frequent calls for banks to take social responsibility for the fortunes of the national economy somewhat obscured. As they are institutions granted public licences they should play an ancillary role in the economy. They are granted the privilege of taking deposits, extending loans and managing clients’ money. In return for these privileges they should conduct their business not only for their owners but also for the well-being of the national economy and the prosperity of society. The aim of this paper is therefore to present a synthetic measure of the ancillary role of banks.

Keywords

PL

społeczna odpowiedzialność biznesu; społeczna odpowiedzialność banków; służebna rola banków; banki a gospodarka

EN

corporate social responsibility; the social responsibility of banks; the ancillary role of banks; banks vs economy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2014
• Issue: 10(934)
• Pages: 19-34

Contributors

author

Władysław Leopold Jaworski

• Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, ul. Ciepła 40, 15-472 Białystok, Poland

author

Anna Szelągowska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Instytut Finansów Korporacji i Inwestycji, al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa, Poland

References

• Bankowość [2013], red. M. Zaleska, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
• Bankowość. Podręcznik akademicki [2004], red. W.L. Jaworski i Z. Zawadzka, Poltext, Warszawa.
• Bankowość. Podręcznik dla studentów [1999], red. J. Głuchowski i J. Szambelańczyk, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.
• Belka: banki dla gospodarki mają być dobrym sługą, a nie złym panem [2014], „Rzeczpospolita”, 12.03.2014, http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/1093462-Belka-banki-dla-gospodarki-maja-byc-dobrym-sluga-a-nie-zlym-panem.html (dostęp: 12.03.2014).
• Belka: fundusze unijne dla Polski nie skończą się po 2020 roku [2014], „Rzeczpospolita” 24.03.2014, http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/1096530-Belka-fundusze-unijne-dla-Polski-nie-skoncza-sie-po-2020-r-.html (dostęp: 24.03.2014).
• Carroll A.B. [1991], The Pyramid of the Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders, „Business Horizons”, July–August, http://dx.doi.org/10.1016/0007-6813(91)90005-G.
• Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions: „A renewed strategy 2011-14 for CSR” [2011], COM(2011) 681 final, Brussels.
• Dobosiewicz Z. [2011], Bankowość, PWE, Warszawa.
• Elementy finansów i bankowości [2006], red. S. Flejterski i B. Świecka, CeDeWu, Warszawa.
• Fichte J.G. [2002], Powołanie człowieka, Antyk, Kęty.
• Filek J. [2002], O wolności i odpowiedzialności podmiotu gospodarczego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Filek J. [2006], Społeczna odpowiedzialność biznesu. Tylko moda, czy nowy model prowadzenia działalności gospodarczej, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa.
• Friedman E. [1997], Społeczną odpowiedzialnością biznesu jest pomnażanie zysków [w:] Etyka biznesu: z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan i J. Sójka, Wydawnictwo „W drodze”, Poznań
• Gostomski E. [2011], Narodziny spółdzielczości kredytowej w Europie i rozwój banków spółdzielczych w Polsce [w:] Współczesna bankowość spółdzielcza, red. A. Szelągowska, CeDeWu, Warszawa.
• Hefferman S. [2007], Nowoczesna bankowość, PWN, Warszawa.
• Iwanicz-Drozdowska M., Jaworski W.L., Szelągowska A., Zawadzka Z. [2013], Bankowość. Instytucje, operacje, zarządzanie, Poltext, Warszawa.
• Jaworski W.L. [2004], System bankowy i jego otoczenie [w:] Bankowość. Podręcznik akademicki, red. W.L. Jaworski i Z. Zawadzka, Poltext, Warszawa.
• Jaworski W.L. [2008], Uwagi o działalności banków komercyjnych [w:] Współczesne finanse, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Jaworski W.L. [2013], Niewystarczająca rola Narodowego Banku Polskiego w rozwoju polskiej gospodarki, „Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance”, vol. 11, nr 2, part 1, July.
• Jaworski W.L. [2014], Czy system bankowy wspomaga polską gospodarkę narodową? [w:] Banki w społecznej gospodarce rynkowej w świetle doświadczeń z kryzysu i stanu rozwoju rynku finansowego, red. S. Flejterski i A. Gospodarowicz, ZBP, Warszawa.
• Jaworski W.L., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B. [2002], Banki. Rynek, operacje, polityka, Poltext, Warszawa.
• Jaworski W.L., Szelągowska A. [2012], Współczesne wyzwania bankowości centralnej [w:] Współczesna bankowość centralna, red. W.L. Jaworski i A. Szelągowska, CeDeWu, Warszawa.
• Kant I. [1972], Krytyka praktycznego rozumu, tł. J. Gałecki, PWN, Warszawa.
• Korenik D. [2009a], Odpowiedzialność banku komercyjnego. Próba syntezy, Difin, Warszawa.
• Korenik D. [2009b], O roli służebnej banków komercyjnych, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław.
• Korenik D. [2011], Refleksja na temat banku społecznie odpowiedzialnego, „Bezpieczny Bank”, nr 3(45).
• Korenik D. [2012], Czy społeczna odpowiedzialność biznesu bankowego to konieczność [w:] Eseje o stabilności finansowej, red. A. Alińska, CeDeWu, Warszawa.
• Kuderowicz Z. [1962], Doktryna moralna młodego Hegla, PWN, Warszawa.
• Leon XIII [1982], Encyklika o kwestii robotniczej (Rerum Novarum), „Znak”, nr 332–334.
• Lord E.W. [1926], Fundamentals of Business Ethics, Ronald Press, New York.
• Łojek S. [2002], Obrona Nietzschego: rzecz o odpowiedzialności, Antyk, Warszawa.
• Picht G. [1981], Odwaga utopii, PIW, Warszawa.
• Schelling F.W.J. [1983], Filozofia sztuki, PWN, Warszawa.
• Szpringer W. [2009], Społeczna odpowiedzialność banków. Między ochroną konsumenta a osłoną socjalną, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, tekst jedn. Dz.U. 2012, poz. 1376 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, tekst jedn. Dz.U. 2013, poz. 672.
• Wyrok TK z dnia 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK 2001, nr 1 poz. 2.
• Żukowski M. [2014], Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce powinny być przedmiotem troski państwa i zainteresowania banków [w:] Banki w społecznej gospodarce rynkowej w świetle doświadczeń z kryzysu i stanu rozwoju rynku finansowego, red. S. Flejterski i A. Gospodarowicz, ZBP, Warszawa.