„Kaukaz w przekładzie”. Sposoby obrazowania realiów „trzeciej kultury” w anglojęzycznych wersjach „Bohatera naszych czasów” Michaiła Lermontowa

• Authors: Olga Letka-Spychała

Title variants

EN

“The Caucasus in Translation”. On the Imaging of Third-Culture Realia in English Versions of a Hero of Our Time by Mikhail Lermontov

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza strategii i technik zastosowanych w obrazowaniu elementów trzeciej kultury w dwóch anglojęzycznych przekładach Bohatera naszych czasów Michaiła Lermontowa, przygotowanych przez J.H. Wisdoma i M. Murraya (1916) oraz M. Parkera (1957). Trzecią kulturę reprezentuje Kaukaz oraz liczne odniesienia do jego przyrody i tradycji. Analiza porównawcza zgromadzonego materiału została sporządzona na podstawie typologii elementów kulturowych Petera Newmarka, która objęła ekologię, kulturę materialną, gesty i zwyczaje. Obok procedur translatorskich, takich jak forenizacja i domestykacja, najczęściej stosowaną metodą jest substytucja prowadząca do zubożenia informacji kulturowej i braku spójności obrazowej między tekstem kanonicznym i jego przekładami.

EN

The main aim of the article is to extract and to compare the strategies and techniques applied in rendition of the Caucasian realia in both English versions of A Hero of Our Time by Mikhail Lermontov. In choosing the target texts two factors were taken into consideration. Firstly, it was linguistic and cultural distance dividing Russian and English texts. Secondly, the time disparity between translations that affects language norms and conventions was considered. The theoretical framework for the analysis is Peter Newmark’s typology of culture-bound items, such as: ecology, culture and social life, customs and gestures. The comparative analysis reveals that the most frequent translation procedures is a substitution. It not only destroys the local colour, but also creates a false image of The Caucasus.

Keywords

PL

realia trzeciej kultury; Michaił Lermontow; tłumaczenie; obrazowanie

EN

the Caucasus; third-culture realia; Mikhail Lermontov; translation; imaging

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2019
• Volume: 67
• Issue: 7: Słowianoznawstwo
• Pages: 127-139

Contributors

author

Olga Letka-Spychała

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Berman, Antoine. “Translation and the Trial of Foreign”. The Translation Studies Readers. Ed. L. Venuti. London and New York: Routledge, 2004. 289.
• Эйхенбаум, Борис Mихайлович. «Герой нашего времени». О прозе. О поэзии. Сборник статей. Ленинград: Художественная литература, 1969. 122 [Eykhenbaum, Boris Mikhaylovich. «Geroy nashego vremeni». O proze. O poezii. Sbornik statey. Leningrad: Khudozhestvennaya literatura, 1969. 122].
• Kaźmierczak, Marta. „Obcość w oryginale, obcość w przekładzie – Bela Michaiła Lermontowa”. Odmienność kulturowa w przekładzie. Red. P. Fast, P. Janikowski. Katowice–Częstochowa: Śląsk Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej, 2008. 177-197.
• «Куриться». Def. Толковый словарь Ушакова. 11 Aug 2018 https://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/846678 [«Kurit'sya». Def. Tolkovyy slovar' Ushakova. 11 Aug 2018 https://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/84667].
• Legeżyńska, Anna. „Interpretacja translatorska w polskiej serii tłumaczeń Dwunastu A. Błoka”. Studia Rossica Posnaniensia 1 (1979): 15.
• Лермонтов, Mихаил Юрьевич. Герой нашего времени. Москва: Издательство Русский язык, 1980 [Lermontov, Mikhail Yur'yevich. Geroy nashego vremeni. Moskva: Izdatel'stvo Russkiy yazyk, 1980].
• Lermontov, Mikhail Yuryevich. The Heart of a Russian. A Hero of Our Time. Translated by J. H. Wisdom and M. Murray. New York: University of Virginia, 1916.
• Lermontov, Mikhail Yuryevich. A Hero of Our Time. Translated by M. Parker. Moscow: Moscow Publishing House, 1957.
• Lewicki, Roman. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
• Newmark, Peter. A Textbook of Translation. New York: Prentice Hall, 1988.
• Tabakowska, Elżbieta. „Językoznawstwo kognitywne w teorii i praktyce przekładu: oleodruki symfonia na dwa fortepiany”. Między oryginałem a przekładem. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec. Kraków: Universitas, 1995. 32.
• Urbanek, Dorota. „Elementy trzeciej kultury w procesie przekładu”. Język – Przekład – Kultura. Red. R. Lewicki. Lublin: Wyd. UMCS, 2002. 61-70.
• Влахов Cергей, Флорин Cидер. Непереводимое в переводе. Москва: Международные отношения, 1980 [Vlakhov Sergey, Florin Sider. Neperevodimoye v perevode. Moskva: Mezhdunarodnyye otnosheniya, 1980].
• Wojtasiewicz, Olgierd. Wstęp do teorii tłumaczenia. Warszawa–Wrocław: Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1957.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2019.67.7-8