Moral Panic About Refugees in Poland as a Manifestation of Cultural Transformation

• Authors: PASAMONIK BARBARA

Title variants

PL

Panika moralna wokół uchodźców w Polsce jako przejaw transformacji kulturowej

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The mass exodus of refugees from the Middle East and North African countries in 2015 as well as the pictures of migrants storming the European Union borders provoked moral panic in many European countries, not excluding Poland. Refugees, in particular Arabs and Muslims, perceived by the Poles as ethnically, culturally and religiously „alien”, have become a symbol of threat for the safety of Europe and its social and cultural homogeneity. The classical moral (media) panic reached Poland in autumn 2015. It immediately became an important issue in the electoral campaign, dividing Poles into two hostile camps, i.e. the „defenders of homeland and faith” and the “good Samaritans”. At that point, we were faced with a transformational moral panic, i.e. a panic resulting from two competing visions of the social order, based on different values. A closed and xenophobic society was opposed to an open and tolerant community, an ethnic nation – to a civic nation, solidarity within one group – to general human solidarity. The Polish transformational panic about refugees is part of a broader culture war within the West – a clash of traditionalism and modernism, conservatism and liberalism of lifestyle, moral fundamentalism and relativism.

PL

Masowy exodus uchodźców z krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w 2015 oraz obrazy migrantów szturmujących granice Unii Europejskiej stały się zapłonem paniki moralnej w wielu krajach europejskich, także w Polsce. Uchodźcy, szczególnie Arabowie i muzułmanie, postrzegani przez Polaków jako „obcy” etnicznie, kulturowo i religijnie zaczęli uosabiać zagrożenie dla bezpieczeństwa Europy i jej spójności społeczno-kulturowej. Klasyczna panika moralna (medialna) dotarła do Polski na jesieni 2015 roku, wpisała się w kampanię przedwyborczą i podzieliła Polaków na wrogie obozy: „obrońców wiary i ojczyzny” oraz„dobrych Samarytan”. W tym momencie mieliśmy już do czynienia z transformacyjną paniką moralną tj. paniką wynikającą z rywalizacji dwóch wizji porządku społecznego, opartych na odmiennych systemach wartości. Społeczeństwu zamkniętemu i ksenofobicznemu przeciwstawiono społeczeństwo otwarte i tolerancyjne, narodowi etnicznemu naród obywatelski, solidarności wewnątrzgrupowej solidarność ogólnoludzką. Polska panika transformacyjna wokół uchodźców wpisuje się w szerszą wojnę kulturową w obrębie Zachodu – zderzenie tradycjonalizmu i modernizmu, konserwatyzmu i liberalizmu obyczajowego, fundamentalizmu i relatywizmu moralnego.

Keywords

EN

refugees; migrant crisis; moral panic; transformational panic; culture war

PL

uchodźcy; kryzys migracyjny; panika moralna; panika transformacyjna; wojna kulturowa.

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2017
• Issue: 1
• Pages: 87-101

Dates

published

2017-06-01

Contributors

author

PASAMONIK BARBARA

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Beck, U. (2012). Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Bertram, Ł. & Jędrzejek M. (2015). Islamskie hordy, azjatycki najazd, socjalny dżihad. Jak polskie media piszą o uchodźcach? Analiza specjalna 14.10.2015 http://obserwatorium.kulturaliberalna. pl/raport/islamskie-hordy-azjatycki-najazd-socjalny-dzihad-jak-polskie-media-pisza-o-uchodzcach-uchodzcy/ [access: 14.02.2017].
• Budyta-Budzyńska, M. (2010). Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• CBOS (listopad 2016). Stosunek do przyjmowania uchodźców. Komunikat z badań nr 153.
• Cohen, S. (1972/2011). Folk Devils and Moral Panics: The creation of the Mods and Rockers. London: Routledge, 3rd edition.
• Connor, Ph. (2016). Number of Refugees to Europe Surges to Record 1,3 Million in 2015, Pew Research Center: http://www.pewglobal.org/2016/08/02/number-of-refugees-to-europe-surges-to-record-1-3-million-in-2015/ (access: 2.10.2016).
• Czykwin, E. (2007). Stygmat społeczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• DeSilver, D. (2015). Refugee surge brings youth to an aging Europe. Pew Research Center, 8.10.2015, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/10/08/refugee-surge-brings-youth-to-an-aging-europe/ (dostęp 11.09.2016).
• IAR (2016). „By Polska pozostała Polską”. Protest przeciw islamskim migrantom z udziałem szefowej niemieckiej PEGIDY, TVP info, http://www.tvp.info/23917179/by-polska-pozostala-polska-protest-przeciw-islamskim-migrantom-z-udzialem-szefowej-niemieckiej-pegidy [access: 14.02.2017].
• Jawor, A. (2014). Wojna kultur. Czy „flaga tęczowa” wypiera „biało-czerwoną”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kajta, J. (2016). Ruch nacjonalistyczny jako ruch protestu, referat wygłoszony na XVI Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym pt. Solidarność w czasach nieufności; zorganizowanym przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne w dniach 14–17 września 2016 w Gdańsku.
• Kropiński M. & Hansen, K. (2016), Jakie skojarzenia ze słowem „uchodźca” mają Polacy? Raport Centrum badań nad Uprzedzeniami, http://cbu.psychologia.pl/uploads/Kropinski%20Hansen%202016%20Skojarzenia%20ze%20slowem%20uchodzca.pdf (access: 20.11.2016).
• Pasamonik, B. (2015). Fundamentalizm kulturowy jako współczesna kontrkultura. Na przykładzie konwersji na islam [W:] Kultury kontestacji. Dziedzictwo kontrkultury i nowe ruchy społecznego sprzeciwu, pod red. Tomasza Maślanki, Rafała Wiśniewskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Pasamonik, B. (2017). Malowanie strasznego diabła – metamorfoza obrazu uchodźcy w Polsce [w:] Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa. T. 1, Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej (in print).
• Pawłowska, D. (2017). Ilu uchodźców znalazło w Polsce schronienie? „Gazeta Wyborcza” 2.03.2017, http://biqdata.wyborcza.pl/ilu-uchodzcow-znalazlo-w-polsce-schronienie
• Wike, R. & Stokes, B. & Simmons K. (2016). Europeans Fear Wave of Refugees Will Mean More Terrorism, Fewer Jobs, Pew Research Center, 11.07.2016, http://www.pewglobal.org/2016/07/11/europeans-fear-wave-of-refugees-will-mean-more-terrorism-fewer-jobs/
• Zielińska, I. (2015). Panika moralna. Homoseksualność w dyskursach medialnych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Identifiers

DOI

10.23734/mcs.2017.1.087.101