Relacja stanowionego i spontanicznego ładu gospodarczego – od ujęcia statycznego do ujęcia dynamicznego

• Authors: Pysz Piotr , Jurczuk Anna , Moszyński Michał

Title variants

EN

Relationship between a Made and Spontaneous Economic Order: from the Static towards a Dynamic Approach

RU

Соотношение между установленным и спонтанным порядком в экономике – от статистического подхода к динамическому

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W przedłożonym artykule podjęto próbę reintegracji myślenia historycznego w teorii ekonomii. W pierwszej części artykułu autorzy analizują postępujący od ponad stu lat proces oddzielania się głównego nurtu neoklasycznej teorii od myślenia w kategoriach historycznych. Intencją autorów w drugiej części jest opracowanie podejścia badawczego stwarzającego, poprzez badanie dryfu ładu gospodarczego w długim okresie, szansę na uzyskanie postępu na drodze włączenia historii do teorii ekonomii. Badania tego rodzaju implikowałyby powrót myślenia w kategoriach historycznych do ekonomii i do odwiecznej, ale często zapominanej prawdy, iż historia może być jednak „nauczycielką życia”.

EN

This article attempts to reintegrate historical thinking in economic theory. In the first part of the study the authors analyze a progressive, over more than a hundred years process of separation of the mainstream neoclassical theory from thinking in historical terms. The intention of the authors in the second part of the study is to develop a research approach which, by analysing the drift of the economic order in the long run, gives a chance to make progress towards the inclusion of the history into the theory of economics. Such studies would imply the return of thinking in historical terms to the economics and to the eternal, but often forgotten truth, that history may still be a “teacher of life”.

RU

В статье авторы предприняли попытку реинтеграции исторического мышления в тео- рию экономики. В первой части статьи авторы анализируют длящийся более ста лет процесс отделения главного течения неоклассической теории от мышления в истори- ческих категориях. Цель авторов во второй части – выработка исследовательского под- хода, который путем исследования долговременных тенденций экономического порядка дает шанс продвинуться на пути включения истории в теорию экономики. Исследова- ния этого типа могли бы помочь вернуться к мышлению об экономике в исторических категориях и к вечной, но часто забываемой правде, что история, однако, может быть «учителем жизни».

Keywords

EN

neoclassical economics; ordoliberalism; economic order; drift of the economic order

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2016
• Issue: 6
• Pages: 799-822

Contributors

author

Pysz Piotr

• Dr hab. Piotr Pysz – Prof. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Hochschule für Wirtschaft und Technik w Vechta, Diepholz, Oldenburg

author

Jurczuk Anna

• Dr Anna Jurczuk – Uniwersytet w Białymstoku

author

Moszyński Michał

• Dr Michał Moszyński – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Arrow K., Debreu G., Existence of an Equilibrium for Competitive Economy, „Econometrica” 1954, nr 3.
• Becker S. i in., The Empire Is Dead, Long Live the Empire! Long-Run Persistence of Trust and Corruption in the Bureaucracy, „CEPR Discussion Paper” 2011, nr 8288.
• Blanchard O., The State of Macro, „NBER Working Paper” 2008, nr 14259.
• Blum U., Vertrauen als Voraussetzung ökonomischen Handelns, w: Ökonomie und die Vorstellungen einer gerechten Welt – Soziale Marktwirtschaft und ihre kulturellen Wurzeln, red. U. Blum, H. Oberreuter, Institut für Wirtschaftsforschung – IWF, Akademie für Politische Bildung, Halle (Saale) 2011.
• Brzeziński M., Kostro K., Jakie korzyści odnosi ekonomia z badań nad własną historią?, „Ekonomista” 2006, nr 2.
• Buchanan J., Gleiche Spieler, anderes Spiel: Wie bessere Regeln bessere Politik hervorbringen, w: Spielregeln für eine bessere Politik, red. M. Wohlgemuth, Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 2005.
• Clausen S., Zöttl I., America Forever, „Financial Times Deutschland”, 30.01.2009.
• Eucken W., Grundsätze der Wirtschaftspolitik, Mohr Siebeck, Tübingen 2004.
• Eucken W., Nationalökonomie wozu?, Klett-Cotta, Stuttgart 2005.
• Fama E., Der Markt ist rational, das glaube ich immer noch, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, 11.08. 2013.
• Felderer B., Leon Walras (1838–1910), w: Klassiker des ökonomischen Denkens II, red. J. Starbatty, Verlag C.H. Beck, München 1989.
• Ferguson A., Abhandlung über die Geschichte der bürgerlichen Gesellschaft, Jena 1923.
• Fiedor B., Ład instytucjonalny dla trwałego rozwoju – próba spojrzenia z perspektywy koncepcji równowagi instytucjonalnej, w: Spontaniczne i stanowione element ładu gospodarczego w procesie transformacji – dryf ładu czy jego doskonalenie?, red. P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2014.
• Fukuyama F., The End of History and the Last Man, Penguin, Harmondsworth 1992.
• Gossen H.H., Entwickelung der Gesetze des menschlichen Verkehrs, und der daraus fließenden Regeln für menschliches Handeln, F. Vieweg, Braunschweig 1854.
• Grabska A., Moszyński M., Pysz P., Stanowiony i spontaniczny ład gospodarczy w procesie transformacji systemowej Polski i byłej NRD, Instytut Badań Gospodarczych, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Toruń 2014.
• Hayek F.A. von, Der Weg zur Knechtschaft, Verlag Bonn Aktuell, München 1991.
• Hayek F.A. von, Recht, Gesetz und Freiheit, Mohr Siebeck, Tübingen 2003.
• Hennecke H.J., Friedrich August von Hayek. Die Tradition der Freiheit, Verlag Wirtschaft und Finanzen, Düsseldorf 2000.
• Heuß E., Die Grundlagen der Nationalökonomie vor 50 Jahren und heute, „ORDO Jahrbuch für die Ordnung der Wirtschaft und Gesellschaft” 1989, t. 40.
• Hobsbawm E., Historiker und Ökonomen, w: Wie viel Geschichte braucht die Ökonomie, red. H. Matis, G. Senft, Erhard Löcker GmbH, Wien 2007.
• Hockuba Z., Brzeziński M., Oskara Langego syntezy teorii ekonomicznych, w: Oskar Lange a współczesność, red. Z. Sadowski, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.
• Hodgson G.M., How Economics Forgot History the Problem of Historical Specificity in Social Science, Routledge, London 2001.
• Kaldor N., Economics Without Equilibrium, M.E. Sharpe, Armonk, New York 1985.
• Kirsch G., Mackscheidt K., Herder-Dorneich P., Dettling W., Jenseits von Markt und Macht. Eine Ordnung für den Menschen, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 1982.
• Kornai J., Anti-Equilibrium, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
• Kwaśnicki W., O matematyzacji w ekonomii – na marginesie artykułu S. Małeckiego-Tepichta, „Ekonomista” 2012, nr 3.
• Lange O., Ekonomia polityczna, PWN, Warszawa 1959.
• Małecki-Tepicht S., Instrukcja obsługi maszynki do mięsa nie jest książką kucharską, „Ekonomista” 2012, nr 3.
• Mączyńska E., Anomiczne podłoże erozji ładu gospodarczego, w: Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji – dryf ładu czy jego doskonalenie?, red. P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2014.
• Miszewski M., Hipoteza dryfu cywilizacyjnego – Propozycje metaperspektywy dla rozważań o przyszłości kapitalistycznej gospodarki rynkowej, w: Kryzysy systemowe, red. E. Mączyńska, J.J. Michałek, J. Niżnik, Polska Akademia Nauk – Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2013.
• Moszyński M., Koncepcje ładu stanowionego Waltera Euckena i ładu spontanicznego Friedricha Augusta von Hayeka – próba analizy porównawczej, „AUNC Ekonomia” 2012, nr 2.
• Natmeßnig Ch., Weber F., Gemeinsam Reisen: Wirtschaftsgeschichte und Ökonomie. Joseph A, Schumpeter. Ein Mann mit Eigenschaften, w: Wie viel Geschichte braucht die Ökonomie, red. H. Matis, G. Senft, Erhard Löcker GmbH, Wien 2007.
• Neuberger E., Duffy W., Comparative Economic System. A Decision-Making Approach, Allyn and Bacon, Boston-Sydney-Toronto 1976.
• North D.C., Understanding the Process of Economic Change, Princeton University Press, Princeton 2005.
• Pysz P., Czego można się nauczyć od myśli ordoliberalnej?, „Ekonomista” 2013, nr 3.
• Pysz P., Dryf ładu gospodarczego we współczesnym świecie, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego „Forum Myśli Strategicznej” 2015, nr 2.
• Pysz P., Społeczna gospodarka rynkowa. Ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Pysz P., Stanowiony i spontaniczny ład gospodarczy w procesie rynkowej transformacji systemowej – teoretyczny schemat analizy porównawczej, w: Ład gospodarczy a współczesna ekonomia, red. P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
• Recktenwald H.C., Adam Smith 1723–1790, w: Klassiker des ökonomischen Denkens I, red. J. Starbatty, Verlag C.H. Beck, München 1989.
• Röpke W., Richtpunkte des liberalen Gesamtprogramms, w: Grundtexte zur Sozialen Marktwirtschaft – Zeugnisse aus zweihundert Jahren ordnungspolitischer Diskussion, red. W. Stützel, C. Watrin, H. Willgerodt, K. Hohmann, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart–New York 1981.
• Sachs J., The End of Poverty. Economic Possibilities for Our Time, The Penguin Press, New York 2005.
• Schumpeter J.A., Kapitalismus, Sozialismus und Demokratie, Francke Verlag, Tübingen–Basel 2005.
• Schumpeter J.A., Schöpferisches Reagieren auf die Wirtschaftsgeschichte, w: Beiträge zur Sozialökonomik, red. S. Böhm, Wien-Köln-Graz 1984.
• Sinn H.W., Interview, Früher gab es einmal Keynesianer, die sind heute ausgestorben, „Frankfurter Algemeine Zeitung”, 23.12.1998.
• Skidelsky R., Keynes: Return of the Master, Penguin Group, New York 2009.
• Sloterdijk P., Die schrecklichen Kinder der Neuzeit, „Handelsblatt”, 18–20.06.2014.
• Smith A., An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Oxford University Press, Oxford 1976.
• Streit M.E., Freiburger Beiträge zur Ordnungsökonomik, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 1995.
• Streit M.E., Theorie der Wirtschaftspolitik, Lucius§Lucius, Stuttgart 2005.
• Vanberg V., F.A. von Hayek und die Freiburger Schule, „Freiburger Diskussionspapiere zur Ordnungsökonomik” 2002, nr 1.
• Walras L., Elements of Theoretical Economics Or, The Theory of Social Wealth, Oxford University Press 2014, s. 20, za: S. Małecki-Tepicht, Instrukcja obsługi maszynki do mięsa nie jest książką kucharską, „Ekonomista” 2012, nr 3.
• Weintraub E.R., How Economics Became a Mathematical Science, Duke University Press, Durham and London 2002.
• Wilkin J., Institutional Equilibrium: What Is It About and What Is Its Role in the Economy?, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, „Ekonomia” 2011, t. 3, nr 208.
• Williamson O.M., The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, „Journal of Economic Literature” 2000, nr 38 (3).
• Wojtyna A., Współczesna ekonomia – kontynuacja czy poszukiwanie paradygmatu, „Ekonomista” 2008, nr 1.