Mazurków Chopina i Szymanowskiego rezonans w twórczości następców. Wybrane przykłady

• Authors: Zawadzki Michał Kamil

Title variants

EN

Reverberations of Piano Mazurkas by Chopin and Szymanowski in the Works of their Successors. Selected Examples

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje próbę możliwie szerokiego i różnorodnego spojrzenia na twórczość mazurkową kompozytorów polskich od Żeleńskiego do Kilara, zrodzonej z impulsu, który wyszedł od dwóch największych twórców tego gatunku w historii muzyki – Chopina i Szymanowskiego. Posłużył temu subiektywny wybór trzydziestu jeden utworów fortepia¬nowych z przedziału czasowego 1880-2006, zawierający przykłady z muzyki artystycznej. Twórczość użytkowa i, z niewielkimi wyjątkami, również salonowa, została pominięta. Autor skupia się na zagadnieniach harmo¬niki i melodyki, które – jego zdaniem – są w stanie najpełniej ukazać obecność prze¬two¬¬rzo¬nych elementów pochodzenia ludowego oraz wzajemne relacje sfery wpły¬wów i inspiracji w stosunku do tendencji indywidualnych i nowatorskich. Utwory zostały podzielone na pięć grup: (1) mazurki inspirowane idiomem chopinowskim i/lub o cechach użytkowo-salonowych, (2) mazurki inspirowane idiomem góralskim, (3) mazurki o inspiracjach płynących z dwóch różnych źródeł, (4) mazurki zdradzające oddziały¬wanie inspiracji przeszłości na indywidualny warsztat kompozytorski, (5) mazurki z dominującymi cechami autorskiego warsztatu kompozytorskiego.

EN

This article attempts to provide a possibly broad and diverse perspective on piano mazurkas by Polish composers, from Żeleński to Kilar, inspired by the works of the two greatest composers of this genre – Chopin and Szymanowski. The analysis is based on thirty-one, subjectively chosen, artistic piano miniatures from the period of 1880-2006. Utilitarian and, with very few exceptions, salon pieces, have been left out. The author focuses on the aspects of harmony and melody which, in his opinion, best expose the presence of the processed elements of the folk origin, as well as the mutual relationships between the sphere of influences and inspirations and that of the individual and innovative trends. The musical pieces have been divided into five groups: (1) mazurkas inspired by the Chopin idiom and/or those influenced by the utilitarian and salon needs, (2) mazurkas inspired by the Polish highlands folk idiom, (3) mazurkas inspired by two different sources, (4) mazurkas revealing the influence of past inspirations on individual compositional techniques, (5) mazurkas dominated by individual composing techniques of the authors.

Keywords

PL

mazurek; folklor; muzyka ludowa; muzyka fortepianowa; muzyka polska; rezonans; inspiracja; Fryderyk Chopin; Karol Szymanowski

EN

mazurka; folklore; folk music; piano music; Polish music; resonance; inspiration; Frederic Chopin; Karol Szymanowski

• Publisher: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
• Journal: Seminare. Poszukiwania naukowe
• Year: 2016
• Volume: 37
• Issue: 2
• Pages: 173-186

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Zawadzki Michał Kamil

• Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Warszawa

References

• Brożek Anna. 2007. Mazurki Romana Maciejewskiego. Typologia form. W: Mu¬zy¬ka fortepianowa XIV, Prace specjalne 74, red. Janusz Krassowski et al., 53–68. Gdańsk: AM im. St. Moniuszki.
• Brożek Anna. 2010. Roman Maciejewski jako twórca i wykonawca muzyki fortepianowej. W: Roman Maciejewski – twórca charyzmatyczny, red. Jagna Dankowska, Janina Tatarska, Anna Brożek. 129–138. Poznań–Warszawa: AM im. I. J. Paderewskiego, UMFC.
• Brożek Anna. 2014. Obraz duszy polskiej w mazurkach Romana Macieje¬wskie¬go. Warszawa–Lublin: Polihymnia.
• Chybiński Adolf. 1925. „Mazurki K. Szymanowskiego”. Muzyka (1): 12–15.
• Ciołko Mariusz. 2013. Roman Maciejewski – kompozytor wciąż odkrywany. Stu¬dium solowej twórczości fortepianowej. Lublin: Polihy¬mnia.
• Dahlig Piotr. 2007. Cykliczność Mazurków op. 50 Karola Szymanowskiego. W: Ka¬rol Szymanowski w perspektywie kultury muzycznej przeszłości i współcze¬sności, Studia pod redakcją Z. Sko¬wro¬na, 135–149. Kraków: Musica Iagellonica.
• Dahlig-Turek Ewa. 2006. „Rytmy polskie” w muzyce XVI–XIX w. Studium mo¬rfologiczne. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
• Domańska Joanna. 2002. Mazurki opus 50 Karola Szymanowskiego. Katowice:
• AM im. K. Szymanowskiego.
• Feicht Hieronim. 1937. „Nad trumną Karola Szymanowskiego”. Muzyka Polska (5): 219–224.
• Łopatka Anna. 2007. Mazurki op. 50. Od powstania do rezonansu. W: Dzieło muzyczne – dzieło sztuki. Analiza hermeneutyczna i recepcja dzieła muzycznego. Analiza integralna i filozofia sztuki, red. Alicja Gronau-Osińska, 111–145. Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina.
• Łukaszewski Marcin T. 2012. „Mazurki Mariana Sawy w kontekście polskich mazurków fortepianowych”. Musica Sacra Nova (5): 280–312.
• Łukaszewski Marcin T. 2012. Twórczość fortepianowa Mariana Sawy. Warsza¬wa–Skierdy: Towarzystwo im. Mariana Sawy.
• Nowak Anna. 2003. Tradycja mazurka fortepianowego w muzyce polskiej I poł. XX wieku. W: Język, system, styl, forma w muzyce cz. VI i VII, red. Violetta Przech, 203–216. Bydgoszcz: AM im. F. Nowowiejskiego.
• Nowak Anna. 2004. Glosa do dziejów mazurka fortepianowego w muzyce polskiej drugiej połowy XX wieku. W: Muzyka fortepianowa XIII, red. Janusz Krassowski et al., 296–302. Gdańsk: AM im. St. Moniuszki.
• Nowak Anna. 2008. Rezonans „chopinowskiej idei muzyki europejskiej” w twórczości fortepianowej Karola Szymanowskiego i jego następców. W: Dzie¬ło muzyczne i jego rezonans (4), Prace Zbiorowe nr 26, red. Anna Nowak, 75–83. Bydgoszcz: AM im. F. Nowo¬wiejskiego.
• Nowak Anna. 2009. Konteksty ideowo-artystyczne i biograficzne Mazurków na fortepian Romana Maciejewskiego. W: Dzieło muzyczne i jego konteksty (5), Prace Zbiorowe nr 29, red. Anna Nowak, 107–119. Bydgoszcz: AM im. F. Nowo-wiejskiego.
• Nowak Anna. 2010. Funkcje rytmów mazurkowych w polskich mazurkach forte¬pianowych. W: Dzieło muzyczne i jego funkcje (6), Prace Zbiorowe nr 30, red. Anna Nowak, 93–103. Bydgoszcz: AM im. F. Nowowiejskiego.
• Nowak Anna. 2010. Mazurki na fortepian Romana Maciejewskiego. O organi¬zacji wewnętrznej dzieła. W: Roman Maciejewski – twórca charyzmaty¬czny, red. Jagna Dankowska, Janina Tatarska, Anna Brożek, 139–149. Poznań–Warszawa: AM im. I. J. Paderewskiego, UMFC.
• Nowak Anna. 2010. Mazurki na fortepian Romana Maciejewskiego. W poszu¬kiwaniu indywidualności dzieła muzycznego. W: Analiza dzieła muzycznego. Historia. Theoria. Praxis, T. 1, red. Anna Gra¬nat-Janki et al., 151–161. Wrocław: AM im. K. Lipińskiego.
• Nowak Anna. 2013. Mazurek fortepianowy w muzyce polskiej XX wieku. Kra¬ków–Bydgoszcz: Musica Iagellonica, AM im. F. Nowo¬wiejskiego.
• Rajs Katarzyna. 2007. Mazurek nr 7 Romana Maciejewskiego. Wizja kompozy¬tora i jej dźwiękowa realizacja w autorskiej interpretacji dzieła. W: Dzieło muzy¬czne jako fenomen dźwiękowy (3), Prace Zbiorowe nr 24, red. Anna Nowak, 133–139. Bydgoszcz: AM im. F. Nowowiejskiego.
• Rajs Katarzyna. 2011. Chopinowski idiom mazurkowy w fortepianowych mazurkach Romana Macieje¬wskiego: wybrane aspekty poetyki muzycznej. Bydgoszcz: AM im. F. Nowowiejskiego.
• Tomaszewski Mieczysław. 1998. Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans. Poznań:
• Wydawnictwo Podsiadlik–Raniowski i spółka.
• Wieczorek Marlena. 2008. Roman Maciejewski. Kompozytor pokolenia zgubio¬nego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Zieliński Tadeusz A. 1956. „Podstawowe zagadnienia harmoniki mazurków Szy¬ma¬nowskiego”. Muzyka I (3): 135–145.
• Zieliński Tadeusz A. 1960. Mazurki Szymanowskiego. W: Z życia i twórczości Karola Szymanowskiego, red. Józef M. Chomiński, 117–151. Kraków: PWM.
• Zieliński Tadeusz A. 1960. Rytmika Mazurków Szymanowskiego w zestawieniu z Mazurkami Chopina. W: F. F. Chopin, Prace Instytutu Muzykologii UW, T. 2., red. Zofia Lissa, Andrzej Chodkowski, 269–280. Warszawa: Instytut Muzyko¬logii UW.
• Zieliński Tadeusz A. 1964. Sonorystyka harmoniczna w trzecim okresie twórczo¬ści Szymanowskiego. W: Karol Szymanowski. Księga Sesji Naukowej poświęco¬nej twórczości Karola Szymanowskie¬go. Warszawa 23–28 marca 1962, red. Zofia Lissa, 345–362. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

Identifiers

DOI

http://doi.org/10.21852/sem.2016.2.14