Wspólna historia: „Nowosilcow w Wilnie” i „Dziadów część trzecia”

• Authors: Zawadzka Danuta

Title variants

EN

Common History: “Nowosilcow w Wilnie” (“Novosilcov in Vilnius”) and „Dziady” (“Forefathers’ Eve”) Part III

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest poświęcony narodzinom mitu filomackiego, tj. kształtowaniu się pamięci kulturowej o uwięzieniu, śledztwie, a następnie wydaleniu z Litwy lub zesłaniu w głąb Rosji grupy wileńskich uczniów, studentów i profesorów w 1823 i 1824 roku. Autorka skupia się na upublicznieniu i pierwszych zapisach tzw. procesu filaretów i filomatów, do których – zgodnie z tradycją – należą anonimowa broszura opublikowana podczas powstania listopadowego „Nowosilcow w Wilnie w roku szkolnym 1823/24” (1831), pióra (jak się po latach okazało) Joachima Lelewela, oraz część trzecia „Dziadów” (1832) Adama Mickiewicza. Na podstawie tych autobiograficznych przekazów, a także odnalezionej rękopiśmiennej kopii „Nowosilcowa w Wilnie” autorka studium stawia tezę o istnieniu przedmickiewiczowskiej, bezimiennej, kolektywnej pamięci o filomatach, którą wzmacnia, ale i znacząco zmienia pojawienie się arcydramatu drezdeńskiego.

EN

The paper is devoted to the birth of the Philomath myth, namely the shaping of cultural memory about imprisonment, investigation and following it deportation from Lithuania to exile into Russia of a group of Vilnius interns, students and professors in 1823 and 1824. The author of the paper focuses on announcing and first accounts of so-called Philomath and Filaret trial, the associations to which, traditionally, an anonymous brochure published during the Polish November Insurrection “Nowosilcow w Wilnie w roku szkolnym 1823/24” (“Novosilcov in Vilnius in the Schoolyear 1823/24”, 1831) by, as was later proven, Joachim Lelewel, and Adam Mickiewicz’s “Dziady” (“Forefathers’ Eve”) part III (1832) belonged. As based on those autobiographical accounts, and also on the regained manuscript of “Nowosilcow w Wilnie”, the author formulates a thesis about the existence of pre-Mickiewicz, nameless, collective memory about the Philomaths strengthened, and also substantially changed by the issuing of “Dziady” part III.

Keywords

PL

XIX wiek; literatura romantyzmu; filomaci; Adam Mickiewicz; Joachim Lelewel; Wilno; pamięć

EN

19th century; Romantic literature; Philomaths; Adam Mickiewicz; Joachim Lelewel; Vilnius; memory

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2022
• Volume: 113
• Issue: 3
• Pages: 121-137

Dates

printed

2022-09-23

Contributors

author

Zawadzka Danuta

• Uniwersytet w Białymstoku

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2022.3.7