Patrystyczne ujęcie twórczości

• Authors: Bogna Kosmulska

Title variants

EN

The patristic notion of creativeness,

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł niniejszy jest próbą odpowiedzi na pytanie o to, czy myśl patrystyczna porusza zagadnienie ludzkiej twórczości. Punkt wyjścia stanowi twierdzenie, że chrześcijańska refleksja (na przykładach myśli Augustyna, Kapadocczyków i Maksyma Wyznawcy) – nawet jeśli pozostaje konserwatywna i kontynuuje antyczne ujęcie sztuki jako sfery jedynie wytwórczej i mimetycznej – daje mimo to możliwość pośredniego, teologicznego przemyślenia problematyki człowieczej aktywności. Szczególnym wątkiem rozważań czynię dwuznaczność patrystycznego rozumienia terminu „nowości” (καινοτομία), który oznaczać może zarówno „heretyckie nowinkarstwo”, jak i cud Bożej stwórczości i wcielenia oraz ludzkiego twórczego chrześcijańskiego i chrystocentrycznego naśladownictwa.

EN

The paper deals with the question whether the patristic thought has to say about human creativeness. The point is that the Christian reflection (exemplified by Augustine, the Cappadocians, and Maximus the Confessor) – even though it is very conservative and continues an ancient notion of art as the field of craft and plain mimetism – provides nonetheless the indirect, theological possibility to rethink the man’s activity. The special emphasis is put on the ambigiuity in the patristic term of ‘newness’ (καινοτομία) which designates a ‘heretic novelty’, as well as a miracle both of the God’s creation and incarnation, and human creative Christian and Christocentric mimetism.

Keywords

PL

twórczość; stworzenie; mimetyzm; nowość a nowinkarstwo (καινοτομία); Augustyn; Ojcowie kapadoccy; Maksym Wyznawca

EN

creativeness; creation; mimetism; novelty vs newness (καινοτομία); Augustine; Cappadocians; Maximus the Confessor

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: ELPIS
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 107-111

Contributors

author

Bogna Kosmulska

• Instytut Filozofii UW, Zakład Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej, Uniwersytet Warszawski

References

• Abramowiczówna, Z. (red.), Słownik grecko-polski, t. II, Warszawa 1960.
• Anastazy Apokryzjariusz, Disputatio Bizyae w: Scripta saeculi VII vitam Maximi Confessoris illustrantia, P. Allen, B. Neil (red.), Turnhout 1999 (CCSG 39).
• Anastazy Synaita, św., Anastasii Sinaite viae dux, K.-H. Uthemann (red.), Turnhout 1981 (CCSG 8).
• Anonim, Do Diogneta – czyli o roli chrześcijan w świecie, przeł. A. Świderkówna w: Pierwsi świadkowie, Kraków 20102 (BOK 10), s. 334-350.
• Arendt, H., Wola, przeł. R. Piłat, Warszawa 1996.
• Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wrocław 19892.
• Augustyn, św., De Genesi ad litteram imperfectus liber w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 34, Parisii 1865.
• Augustyn, św., De Genesi ad litteram libri duodecim w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 34, Parisii 1865.
• Augustyn, św., Pisma egzegetyczne przeciw manichejczykom, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1980 (PSP 25).
• Augustyn, św., Sermones w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series latina, t. 38, Parisii 1865.
• Bazyli Wielki, św., Epistolae w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 32, Parisii 1857.
• Bazyli Wielki, św., Liber de Spiritu sancto w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 32, Parisii 1857.
• Bazyli Wielki, św., Listy, 226, 3, przeł. W. Krzyżaniak, Warszawa 1972.
• Bazyli Wielki, św., O Duchu Świętym , przeł. J. Naumowicz, Warszawa 1999.
• Cormack, R., Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, przeł. K. Kwaśniewicz, Kraków 1999.
• Crouzel, H., Orygenes, przeł. J. Margański, Kraków 2004
• Dalmais, I. H., L’innovation des natures d’après S. Maxime le Confesseur (à propos de Ambiguum 42), „Studia patristica” 15 (1984), s. 285-290.
• Di Bernardino, A., Studer, B. (red.), Historia teologii, t. 1: Epoka patrystyczna, przeł. M. Gołębiowski i in., Kraków 2003
• Grzegorz z Nazjanzu, św., Mowy wybrane, praca zbiorowa, Warszawa 1967.
• Grzegorz z Nazjanzu, św., Orationes w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 36, Parisii 1858.
• Grzegorz z Nyssy, św., O naśladowaniu Boga. Pisma ascetyczne: Co znaczy być chrześcijaninem; O doskonałości; O celu życia i prawdziwej ascezie, przeł. K. Naumowicz, Kraków 2001 (BOK 15).
• James, L., And the Word was with God… What makes art Orthodox? w: Byzantine Orthodoxies. Papers from the Thirtysixth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Durham, 23-25 March 2002, A. Louth, A. Casiday (red.), Aldershot 2006, s. 103-110.
• Kochańczyk-Bonińska, K., Maksym Wyznawca o powstaniu duszy– Ambigua ad Iohannem 42, „Seminare” 26 (2009), s. 277-284.
• Maksym Wyznawca, św., Ambiguum ad Iohannem w: Migne, J.-P.(red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 91, Parisii 1865.
• Maksym Wyznawca, św., Epistulae xlv w: Migne, J.-P. (red.), Patrologiae cursus completus, Series graeca, t. 91, Parisii 1865.
• Mansi, J. D. (red.), Sacrorum Conciliorum nova, et amplissima collectio, t. 13, Florentiae 1767.
• Meyendorff, J., Continuities and Discontinuities In Byzantine Religious Thought, „Dumbarton Oaks Papers” 47 (1993), s. 69-81.
• Petrov, В. В., Максим Исповедник: Онтология и метод в византийской философии УII в., Москва 2007.
• Pomian, K., Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, Warszawa 2009.
• Spanos, A., „To Every Innovation, Anathema”? Some Preliminary Thoughts on the Study of Byzantine Innovation” w: Mysterion, strategike og kainotomia, H. Knudsen i in. (red.), Oslo 2010, s. 51-59.
• Tatarkiewicz, W., Twórczość: Dzieje pojęcia w: tenże, Droga przez estetykę. Pisma zebrane, t. 2, Warszawa 1972.
• Thunberg, L., Microcosm and Mediator. The Theological Anthropology of Maximus the Confessor, Lund 1965.

Identifiers

DOI

10.15290/elpis.2015.17.14