Święci władcy jako kategoria świętości w prawosławiu

• Authors: Jarosław Charkiewicz

Title variants

EN

Saint rulers as a category of sanctity in Orthodoxy

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W szerokiej gamie prawosławnej świętości ludzkiej znajduje się m.in. kategoria świętych władców. Chociaż reprezentowana jest ona przez stosunkowo znaczną liczbę świętych, to niezasłużenie pozostaje w cieniu innych – tych bardziej znanych czy posiadających głębsze korzenie historyczne. Dodatkowo sytuacja taka może być również związana z tym, że święci władcy, jako oddzielna kategoria świętych, nie są osobno wspominani ani podczas proskomidii, ani w czasie modlitwy wstawienniczej anafory. Mimo to święci władcy z pewnością powinni być traktowani jako osobny typ świętości, zasługujący na nieco szersze omówienie. To też cel stawia przed sobą niniejszy artykuł. Jest on ponadto próbą zaproponowania wewnętrznej systematyki tej kategorii świętości. Przedstawiając występujące w nauce klasyfikacje prawowiernych, autor przedstawia również swoją propozycję. W ramach kategorii świętych władców wyodrębniane są następujące cztery grupy: (1) władcy nie będący ani męczennikiem, ani stanu monastycznego, ani cierpiętnikiem, (2) władcy, którzy zakończyli swoje życie śmiercią męczeńską, (3) władcy, którzy nie na łożu śmierci, lecz wcześniej złożyli śluby monastyczne i wiedli żywot mnisi, oraz (4) władcy-cierpiętnicy.

EN

In the wide spectre of Orthodox human sanctity, among others, there is also a category of saint rulers. Despite the fact that it’s represented by a significant number of saints, it remains, utterly undeservedly, in the shadow of the others- more known or more deeply rooted historically. On top of that, the situation may result as well from the fact that saint rulers, as a distinct category of saint, are not separately mentioned neither during the proskomedia, nor during the intercessory prayer of the anaphora. Still, the saint rulers definitely should be considered a separate type of sanctity, deserving a somehow wider presentation. Such is therefore the aim of this article. It is also an attempt of suggesting an interior systematic of this category of sanctity. Preserving, appearing in science, classifications of the saint rulers, the author gives also his own proposition. In the category of saint rulers there are four following groups: (1) rulers who weren’t neither martyrs nor monks or passion-bearers, (2) rulers who died martyrs, (3) rulers who long before their death became monks and led monastic life, (4) rulers-passion-bearers.

Keywords

PL

święci; władcy; prawowierni; cierpiętnicy; kategoria świętości

EN

saints; saint rulers; passion-bearers; category of sanctity

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: ELPIS
• Year: 2015
• Volume: 17
• Pages: 25-29

Contributors

author

Jarosław Charkiewicz

• Warszawska Metropolia Prawosławna

References

• Andronik (Trubaczow), ihumen, (hasło) Błagowiernyj, [w:] Prawosławnaja encikłopiedija, t. 5, Moskwa 2002.
• Andronik (Trubaczow), ihumen, (hasło) Kanonizacija swjatych w Russkoj Prawosławnoj Cerkwi, [w:] Prawosławnaja encikopiedija, t. 0.
• Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, wstęp, przekł. T. Wnętrzak, ŹMT 44, Kraków 2007.
• Cypin W., ks., Kurs cerkownogo prawa, Klin 2002.
• Fiedotow G., Święci Rusi (X-XVII w.), przekł. ks. H. Paprocki, Białystok– Bydgoszcz 2002.
• Gajek J. S., U początków świętości Rusi Kijowskiej, [w:] Chrystus zwyciężył. Wokół Chrztu Rusi Kijowskiej, Warszawa 1989.
• Biskup Hilarion Ałfiejew, Prawosławie, t. I, Moskwa 2008.
• Ioann (Kołogriwow), ijeromonach, Oczerki po Istorii Russkoj Swjatosti, Bruksela 1961.
• Kostin A. Ju., Niebiesnyje zastupniki, Moskwa 2004.
• Nikulina E. N., Agiołogija, Moskwa 2009.
• Nowicki Z., Strastotierpcy, „W drodze”, 2000, nr 7.
• O znaczenii słowa „stastotierpiec”, http://pisma08.livejournal.com/55607.html [dostęp 10.01.2014].
• Parchomienko K., ks., O swjatosti i swjatych, http://azbyka.ru/parkhomienko/otvety_svyaschennika_na_voprosy_14-all.shtml [dostep 30.01.2014].
• Sacharow A. N., Swjatost’ i swjatyje w istorii Rossii, [w:] Problema swjatych i swjatosti w istorii Rossii. Materiały XX Mieżdunarodnogo seminaria istoriczeskich issledowanij „Ot Rima k Tret’jemu
• Rimu”, red. A. N. Sacharow i P. Catalano, Moskwa 2006.
• Skowrońska-Płaczynta G., O kategoriach świętych w prawosławiu i ekwiwalentach ich rosyjskich nazw w języku polskim, [w:] Z problemów przekładu i stosunków międzyjęzykowych, pod red. T. Żeberek i T. Boruckiego, Kraków 2002.
• Skowrońska-Płaczynta G., Swjatost’ i swjatyje w Russkoj prawosławno cerkwi, [w:] Rusistika i sowremiennost’. Jazykoznanije, red. M. Bobran, WSP, Rzeszów 1999.
• Srezniewski I. I., Materiały dla słowaria drewnierusskogo jazyka po pismiennym pamjatnikam, Sankt Petersburg 1893, t. I.
• Tkaczow E. W., (hasło) Kanonizacja, [w:] Prawosławnaja encikłopiedija, t. 30, Moskwa 2012.
• Zajcew A., Żitija swjatych. Putiewoditiel’, Moskwa 2008.
• Znosko A., ks., Słownik cerkiewnosłowiańsko-polski, Białystok 1996.
• Żywow W. M., Swjatost’. Kratkij słowar’ agiograficzeskich terminow, Moskwa 1994.

Identifiers

DOI

10.15290/elpis.2015.17.03