Etykietowanie wartościujące w polskim dyskursie politycznym (na przykładzie retoryki partii Prawo i Sprawiedliwość)

• Authors: Jakosz Mariusz

Title variants

DE

Bewertendes Etikettieren im polnischen politischen Diskurs (am Beispiel der Rhetorik der Partei Recht und Gerechtigkeit)

EN

Evaluative Labelling in Polish Political Discourse (Taking the Rhetoric of the Law and Justice Party as an Example)

• Languages of publication: PL

Abstracts

DE

Sprache ist ein Werkzeug, das neben der Informationsfunktion auch ein Träger von Emotionen und Werten ist. Dabei ist das Bewerten ein inhärentes Element des politischen Diskurses. In fast jeder Kommunikation erklären Politiker eigene Werte mit entsprechender Wertehierarchie, bewerten ihre Gegner und die sozial-politische Situation, geben Urteile ab und veranlassen die Empfänger dazu, diese zu akzeptieren. Den Gegenstand der Analyse in diesem Beitrag bilden Äußerungen ausgewählter Politiker der polnischen Regierungspartei Recht und Gerechtigkeit, die durch einen radikalen Wortschatz klare und emotionale Botschaften konstruierten, wodurch sie in der öffentlichen Meinung eine breitere Resonanz finden konnten. Die Analyse der Politikeräußerungen und der von ihnen verwendeten sprachlichen Mittel ermöglicht es, die aktuelle politische Kultur zu beschreiben sowie die Handlungsmotive, Argumentationsstrategien der Regierungspartei und die von ihr stigmatisierten Merkmale der Oppositionspolitiker zu entdecken.

EN

Language is a tool which – apart from its informative function – also conveys emotions and values. Political discourse abounds in axiological declarations. In almost any message, politicians announce what values they hold, evaluate their opponents and the socio-economic situation, make judgements, present a certain hierarchy of values and try to convince their listeners to accept it. In the paper, the author analyses the statements of several politicians from the Law and Justice party. The statements contained clear and distinct messages due to the use of drastic vocabulary, which was to guarantee their resonance among the general public. The analysis of the politicians’ statements and of the linguistic means employed by them allows us to find out what the current political culture is and to discover the ruling party’s reasons for action, its argumentation methods as well as what traits of opposition politicians are reviled by it.

Keywords

DE

politischer Diskurs; Etikettieren; Bewerten; Abwertung

EN

political discourse; labelling; evaluation; discrediting

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Linguistische Treffen in Wrocław
• Year: 2019
• Issue: 15
• Pages: 115–131

Contributors

author

Jakosz Mariusz

• Schlesische Universität in Katowice

References

• Balczyńska-Kosman, Alina. „Język dyskursu publiczego w polskim systemie politycznym”. Środkowoeuropejskie studia polityczne 2 (2013): 143–153. Print. Bartoszewicz, Iwona. „Komunikacja polityczna a dysurs polityczny (miejsce »Apelu Berlińskiego « z 6 września 1998 r. w polsko-niemieckim dyskursie o winie)”. Język a komunikacja 12.1: Oblicza komunikacji 1, Tom 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją. Red. Irena Kamińska-Szmaj, Tomasz Piekot i Monika Zaśko-Zielińska. Kraków: Wydawnictwo Tertium, 2006, 305–317. Print. Bartwicka, Halina. „»Etykietki« w rosyjskich wypowidziach medialnych (o języku przeciwników politycznych)”. Język, biznes, media. Red. Agnieszka Rypel, Danuta Jastrzębska-Golonka i Grażyna Sawicka. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 2009, 245–251 Print. Borejza, Tomasz. POPiS. Pozorna opozycja. Warsz wa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009. Print. Bralczyk, Jerzy. O języku polskiej polityki lat osiemdzesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa: Trio, 2003. Print. Brückner, Aleksander. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: M. Arct; Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927. Print. Burska-Ratajczyk, Beata. Realizacja funkcji perswazjnej w tekstach gwarowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013,.Print. Ciesek, Bernadetta. „Dyskursywne konstruowanie wzerunku władzy przez współczesną polską prawicę (wokół reformy emerytalnej i Euro 2012)”. Oblicza Komunikacji 7. Język polityki – historia i współczesność. Red. Irena Kamińska-Szmaj, Tomasz Piekot i Marcin Poprawa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014, 173–186. Print. Demostenes. Wybór mów, przeł. i oprac. Romuald urasiewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. Print. Dubisz, Stanisław. Język i polityka. Szkice z historii sylu retorycznego. Warszawa: Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, 1992. Print. Gładysz, Marek. „Morphosyntaktische und onomasiologische Struktur von Nominationseinheiten”. Phänomene im syntaktisch-semantischen Grenzbereich. Materialien der internationalen Linguistenkonferenz, Karpacz 27.–29.09.2004. Red. Lesław Cirko i Martin Grimberg. Dresden, Wrocław: Neisse Verlag, 2006, 103–116, Print. Głowiński, Michał. „Pisomowa, czyli o wolnoamerykance językowej”. Polityka. Niezbędnik inteligenta 50 (16.12.2006), 14–18. Górka, Marek. „POPiS-owa dyskredytacja, czyli rywalizacja partyjna w kampanii wyborczej. w 2007 roku”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lubin – Polonia. Sectio K, Politologia, Vol. XVII, 1 (2010): 107–130. Print. Graumann, Carl-Friedrich i Margret Wintermantel. „Diskriminierende Sprechakte. Ein funktionaler Ansatz“. Verletzende Worte. Die Grammatik sprachlicher Missachtung. Red. Steffen K. Herrmann, Sybille Krämer i Hannes Kuch. Bielefeld: transcript Verlag, 2007, 147–177. Print. Kamińska-Szmaj, Irena. Słowa na wolności: język polityki po 1989 roku. Wrocław: Wydawnictwo Europa, 2001. Print. Kamińska-Szmaj, Irena. „Wyrazy obraźliwe w intertekstualnej przestrzeni”. Poradnik Językowy 4 (2005): 9–16. Print. Kamińska-Szmaj, Irena. Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007. Print. Kampka, Agnieszka. Perswazja w języku polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2009. Print. Karwat, Mirosław. O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Print. Kochan, Marek. „»Przyklejanie etykietek«, czyli o negatywnym określaniu przeciwnika”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 85–89. Print. Kołodziejek, Ewa. „Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach politycznych”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 69–74. Print. Kujawa, Izabela. „Strategie dyskursu polityki a medialny obraz świata (na materiale współczesnej prasy niemieckiej)”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, Sectio FF, Philologiae, Vol. XXVII (2009): 43–58. Print. Kwiatkowska, Agnieszka. „»Hańba w Sejmie« – zastosowanie modeli generatywnych do analizy debat parlamentarnych”. Przegląd Socjologii Jakościowej, vol. XIII, 2 (2017): 82–109. http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/volume38_pl.phps. 02.12.2018. Markowska, Barbara. „Jacy »my« i jacy »oni«? Analiza semantyczna nazw i etykiet”. To oni są wszystkiemu winni… Język wrogości w polskim dyskursie publicznym. Red. Xymena Bukowska i Barbara Markowska. Warszawa: Trio, 2013, 19–53. Print. Mikołajczyk, Beata. Sprachliche Mechanismen der Persuasion in der politischen Kommunikation. Dargestellt an polnischen und deutschen Texten zum EU-Beitritt Polens. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2004. Print. Niekrewicz, Agnieszka Anna. „Środki językowo-obrazowe służące etykietowaniu polityków w memach internetowych”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, vol. 23 (43), 1 (2016): 55–66. Print. Ożóg, Kazimierz. Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2004. Print. Polkowska, Laura. Język prawicy. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2015. Print. Puzynina, Jadwiga. „Jak pracować nad językiem wartości?”. Język a kultura. Tom 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne. Red. Jerzy Bartmiński i Jadwiga Puzynina. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1991, 129–137. Print. Reisigl, Martin. Nationale Rhetorik in Fest- und Gedenkreden. Eine diskursanalytische Studie zum ‚österreichischen Millennium’ in den Jahren 1946 und 1996. Tübingen: Stauffenburg, 2007. Print. Reisigl, Martin. „Dyskryminacja w dyskursach”. tekst i dyskurs – text und diskurs 3 (2010): 27–61. http://tekst-dyskurs.eu/index.php/pl/lista-zeszytow/zeszyt-3–2010. 16.12.2018. Reisigl, Martin i Ruth Wodak. „»Austria first«. A discourse-historical analysis of the Austrian »anti-foreigner petition« in 1992 and 1993”. The semiotics of racism. Approaches in critical discourse analysis. Red. Martin Reisigl i Ruth Wodak. Wien: Passagen, 2000, 269–303. Print. Reisigl, Martin i Ruth Wodak. Discourse and discrimination. Rhetorics of racism and antisemitism. London, New York: Routledge, 2001. Print. Siewierska-Chmaj, Anna. Język polskiej polityki. Politologiczno-semantyczna analiza exposé premierów Polski w latach 1919–2004. Rzeszów: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, 2006. Print. Szerszunowicz, Joanna. „Etykietka językowa w ujęciu translatorycznym”. Prace Językoznawcze, Tom 17, 3 (2015): 109–123. Print. Walczak, Bogdan. „Co to jest język polityki?”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 15–20. Print. Walerjan, Bożena. „Stosunek do przeciwników politycznych w kampaniach wyborczych – próba oceny etycznej”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, 11/2 (2008): 153–160. Print. Walerjan, Bożena i Włodzimierz A. Rostocki. „Dyskredytacja i etykietyzacja przeciwnikówpolitycznych w wypowiedziach liderów polskich partii politycznych”. Wartości etyczne w kampaniach wyborczych 2005 roku. Red. Danuta Walczak-Duraj. Pabianice: Wydawnictwo Omega-Praksis, 2006. Print. Witosz, Bożena. „O dyskursie wykluczenia i dyskursach wykluczonych z perspektywy lingwistycznej”. tekst i dyskurs – text und diskurs 3 (2010): 9–25. http://tekst-dyskurs.eu/index.php/pl/lista-zeszytow/zeszyt-3–2010. 23.11.2018. Wodak, Ruth. „Formen rassistischen Diskurses über Fremde“. Texte und Diskurse. Methoden und Forschungsergebnisse der funktionalen Pragmatik. Red. Gisela Brünner i Gabriele Graefen. Opladen: Westdeutscher Verlag, 1994, 265–284. Print. Wodak, Ruth. „Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego”. Krytyczna Analiza Dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Red. Anna Duszak i Norman Fairclough. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2008, 185–213. Print. Kaczyński krytykuje donosicieli. Gorszy sort Polaków. 16.12.2015. https://www.youtube.com/watch?v=SKFgVD2KGXw. 15.12.2018. Lekcja języka z Krystyną Pawłowicz. „Szkoła polska mówi wziąść“. 27.8.2015. https://www.newsweek.pl/polska/wziasc-czy-wziac-krystyna-pawlowicz/f84pgp1. 13.12.2018. Mazurek do Tuska: od krótkich spodenek do dżentelmena jeszcze droga daleka. 8.10.2018. http://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018–10–08/mazurek-do-tuska-od-krotkich-spodenek-dodzentelmena-jeszcze-droga-daleka. 25.11.2018. Nowe polskie kartofle, czyli Niemcy o Kaczyńskich. 4.7.2006. https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nowe;polskie;kartofle;czyli;niemcy;o;kaczynskich,187,0,169403.html. 15.12.2018. Od PO-PiS-u do moheru. 10.12.2005. https://fakty.interia.pl/polska/news-od-po-pis-u-do--moheru,nId,807451. 10.12.2018. Powtórki z kaczyzmu nie będzie. 31.10.2007. https://www.rp.pl/artykul/66155-Powtorki-z-kaczyzmu-nie-bedzie.html. 22.12.2018. Prof. Michał Głowiński: Słownik poprawnej PiS-czyzny. 22.1.2016. http://www.newsweek.pl/polska/jezyk-pis-michal-glowinski,artykuly,377938,1.html. 05.12.2018. Sprawozdanie stenograficzne z 18. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 11 maja 2016 r. 11.5.2016. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/stenogramy.xsp?rok=2016. 12.11.2018. „To perekińczyki!”. Morawiecki znalazł dziwaczny epitet dla ludzi o innych poglądach. 7.10.2018. https://natemat.pl/251165,kto-to-perekinczyk-morawiecki-w-jasionce-nazwal-polakow-oinnych-pogladach. 20.12.2018.
• Balczyńska-Kosman, Alina. „Język dyskursu publicznego w polskim systemie politycznym”. Środkowoeuropejskie studia polityczne 2 (2013): 143–153. Print.
• Bartoszewicz, Iwona. „Komunikacja polityczna a dyskurs polityczny (miejsce »Apelu Berlińskiego « z 6 września 1998 r. w polsko-niemieckim dyskursie o winie)”. Język a komunikacja 12.1: Oblicza komunikacji 1, Tom 1. Perspektywy badań nad tekstem, dyskursem i komunikacją. Red. Irena Kamińska-Szmaj, Tomasz Piekot i Monika Zaśko-Zielińska. Kraków: Wydawnictwo Tertium, 2006, 305–317. Print.
• Bartwicka, Halina. „»Etykietki« w rosyjskich wypowiedziach medialnych (o języku przeciwników politycznych)”. Język, biznes, media. Red. Agnieszka Rypel, Danuta Jastrzębska-Golonka i Grażyna Sawicka. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 2009, 245–251. Print.
• Borejza, Tomasz. POPiS. Pozorna opozycja. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009. Print.
• Bralczyk, Jerzy. O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa: Trio, 2003. Print.
• Brückner, Aleksander. Słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa: M. Arct; Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927. Print.
• Burska-Ratajczyk, Beata. Realizacja funkcji perswazyjnej w tekstach gwarowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013,.Print.
• Ciesek, Bernadetta. „Dyskursywne konstruowanie wizerunku władzy przez współczesną polską prawicę (wokół reformy emerytalnej i Euro 2012)”. Oblicza Komunikacji 7. Język polityki – historia i współczesność. Red. Irena Kamińska-Szmaj, Tomasz Piekot i Marcin Poprawa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014, 173–186. Print.
• Demostenes. Wybór mów, przeł. i oprac. Romuald Turasiewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. Print.
• Dubisz, Stanisław. Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego. Warszawa: Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, 1992. Print.
• Gładysz, Marek. „Morphosyntaktische und onomasiologische Struktur von Nominationseinheiten”. Phänomene im syntaktisch-semantischen Grenzbereich. Materialien der internationalen Linguistenkonferenz, Karpacz 27.–29.09.2004. Red. Lesław Cirko i Martin Grimberg. Dresden, Wrocław: Neisse Verlag, 2006, 103–116, Print.
• Głowiński, Michał. „Pisomowa, czyli o wolnoamerykance językowej”. Polityka. Niezbędnik inteligenta 50 (16.12.2006), 14–18.
• Górka, Marek. „POPiS-owa dyskredytacja, czyli rywalizacja partyjna w kampanii wyborczej. w 2007 roku”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia. Sectio K, Politologia, Vol. XVII, 1 (2010): 107–130. Print.
• Graumann, Carl-Friedrich i Margret Wintermantel. „Diskriminierende Sprechakte. Ein funktionaler Ansatz“. Verletzende Worte. Die Grammatik sprachlicher Missachtung. Red. Steffen K. Herrmann, Sybille Krämer i Hannes Kuch. Bielefeld: transcript Verlag, 2007, 147–177. Print.
• Kamińska-Szmaj, Irena. Słowa na wolności: język polityki po 1989 roku. Wrocław: Wydawnictwo Europa, 2001. Print.
• Kamińska-Szmaj, Irena. „Wyrazy obraźliwe w intertekstualnej przestrzeni”. Poradnik Językowy 4 (2005): 9–16. Print.
• Kamińska-Szmaj, Irena. Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007. Print.
• Kampka, Agnieszka. Perswazja w języku polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2009. Print.
• Karwat, Mirosław. O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. Print.
• Kochan, Marek. „»Przyklejanie etykietek«, czyli o negatywnym określaniu przeciwnika”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 85–89. Print.
• Kołodziejek, Ewa. „Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach politycznych”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 69–74. Print.
• Kujawa, Izabela. „Strategie dyskursu polityki a medialny obraz świata (na materiale współczesnej prasy niemieckiej)”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, Sectio FF, Philologiae, Vol. XXVII (2009): 43–58. Print.
• Kwiatkowska, Agnieszka. „»Hańba w Sejmie« – zastosowanie modeli generatywnych do analizy debat parlamentarnych”. Przegląd Socjologii Jakościowej, vol. XIII, 2 (2017): 82–109. http:// www.qualitativesociologyreview.org/PL/volume38_pl.phps. 02.12.2018.
• Markowska, Barbara. „Jacy »my« i jacy »oni«? Analiza semantyczna nazw i etykiet”. To oni są wszystkiemu winni… Język wrogości w polskim dyskursie publicznym. Red. Xymena Bukowska i Barbara Markowska. Warszawa: Trio, 2013, 19–53. Print.
• Mikołajczyk, Beata. Sprachliche Mechanismen der Persuasion in der politischen Kommunikation. Dargestellt an polnischen und deutschen Texten zum EU-Beitritt Polens. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2004. Print.
• Niekrewicz, Agnieszka Anna. „Środki językowo-obrazowe służące etykietowaniu polityków w memach internetowych”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, vol. 23 (43), 1 (2016): 55–66. Print.
• Ożóg, Kazimierz. Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2004. Print.
• Polkowska, Laura. Język prawicy. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2015. Print.
• Puzynina, Jadwiga. „Jak pracować nad językiem wartości?”. Język a kultura. Tom 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne. Red. Jerzy Bartmiński i Jadwiga Puzynina. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1991, 129–137. Print.
• Reisigl, Martin. Nationale Rhetorik in Fest- und Gedenkreden. Eine diskursanalytische Studie zum ‚österreichischen Millennium’ in den Jahren 1946 und 1996. Tübingen: Stauffenburg, 2007. Print.
• Reisigl, Martin. „Dyskryminacja w dyskursach”. tekst i dyskurs – text und diskurs 3 (2010): 27–61. http://tekst-dyskurs.eu/index.php/pl/lista-zeszytow/zeszyt-3–2010. 16.12.2018.
• Reisigl, Martin i Ruth Wodak. „»Austria first«. A discourse-historical analysis of the Austrian »anti-foreigner petition« in 1992 and 1993”. The semiotics of racism. Approaches in critical discourse analysis. Red. Martin Reisigl i Ruth Wodak. Wien: Passagen, 2000, 269–303. Print.
• Reisigl, Martin i Ruth Wodak. Discourse and discrimination. Rhetorics of racism and antisemitism. London, New York: Routledge, 2001. Print.
• Siewierska-Chmaj, Anna. Język polskiej polityki. Politologiczno-semantyczna analiza exposé premierów Polski w latach 1919–2004. Rzeszów: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, 2006. Print.
• Szerszunowicz, Joanna. „Etykietka językowa w ujęciu translatorycznym”. Prace Językoznawcze, Tom 17, 3 (2015): 109–123. Print.
• Walczak, Bogdan. „Co to jest język polityki?”. Język a kultura. Tom 11: Język polityki a współczesna kultura polityczna. Red. Janusz Anusiewicz i Bogdan Siciński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1994, 15–20. Print.
• Walerjan, Bożena. „Stosunek do przeciwników politycznych w kampaniach wyborczych – próba oceny etycznej”. Annales. Etyka w życiu gospodarczym, 11/2 (2008): 153–160. Print.
• Walerjan, Bożena i Włodzimierz A. Rostocki. „Dyskredytacja i etykietyzacja przeciwników politycznych w wypowiedziach liderów polskich partii politycznych”. Wartości etyczne w kampaniach wyborczych 2005 roku. Red. Danuta Walczak-Duraj. Pabianice: Wydawnictwo Omega-Praksis, 2006. Print.
• Witosz, Bożena. „O dyskursie wykluczenia i dyskursach wykluczonych z perspektywy lingwistycznej”. tekst i dyskurs – text und diskurs 3 (2010): 9–25. http://tekst-dyskurs.eu/index. php/pl/lista-zeszytow/zeszyt-3–2010. 23.11.2018.
• Wodak, Ruth. „Formen rassistischen Diskurses über Fremde“. Texte und Diskurse. Methoden und Forschungsergebnisse der funktionalen Pragmatik. Red. Gisela Brünner i Gabriele Graefen. Opladen: Westdeutscher Verlag, 1994, 265–284. Print.
• Wodak, Ruth. „Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego”. Krytyczna Analiza Dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Red. Anna Duszak i Norman Fairclough. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2008, 185–213. Print.
• Kaczyński krytykuje donosicieli. Gorszy sort Polaków. 16.12.2015. https://www.youtube.com/watch?v=SKFgVD2KGXw. 15.12.2018.
• Lekcja języka z Krystyną Pawłowicz. „Szkoła polska mówi wziąść“. 27.8.2015. https://www.newsweek.pl/polska/wziasc-czy-wziac-krystyna-pawlowicz/f84pgp1. 13.12.2018.
• Mazurek do Tuska: od krótkich spodenek do dżentelmena jeszcze droga daleka. 8.10.2018. http://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018–10–08/mazurek-do-tuska-od-krotkich-spodenek-dodzentelmena-jeszcze-droga-daleka. 25.11.2018.
• Nowe polskie kartofle, czyli Niemcy o Kaczyńskich. 4.7.2006. https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/nowe;polskie;kartofle;czyli;niemcy;o;kaczynskich,187,0,169403.html.15.12.2018.
• Od PO-PiS-u do moheru. 10.12.2005. https://fakty.interia.pl/polska/news-od-po-pis-u-do--moheru,nId,807451. 10.12.2018.
• Powtórki z kaczyzmu nie będzie. 31.10.2007. https://www.rp.pl/artykul/66155-Powtorki-z-kaczyzmu-nie-bedzie.html. 22.12.2018.
• Prof. Michał Głowiński: Słownik poprawnej PiS-czyzny. 22.1.2016. http://www.newsweek.pl/polska/jezyk-pis-michal-glowinski,artykuly,377938,1.html. 05.12.2018.
• Sprawozdanie stenograficzne z 18. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 11 maja 2016 r. 11.5.2016. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/stenogramy.xsp?rok=2016. 12.11.2018.
• „To perekińczyki!”. Morawiecki znalazł dziwaczny epitet dla ludzi o innych poglądach. 7.10.2018. https://natemat.pl/251165,kto-to-perekinczyk-morawiecki-w-jasionce-nazwal-polakow-oinnych-pogladach. 20.12.2018