Urząd wikariusza parafialnego. Współpraca i autonomia w posługiwaniu duszpasterskim

• Authors: Marcin Kołodziej

Title variants

EN

Parochial Vicar. Co-operation and Autonomy in the Pastoral Work

FR

L’office du vicaire paroissial. La coopération et l’au­tonomie dans le ministère pastoral

Abstracts

PL

Urząd wikariusza parafialnego, który przeszedł długą ewolucję w Kościele, nie może być postrzegany jako wykonywanie doraźnych zadań zleconych przez proboszcza. Posługa wikariusza parafialnego nie jest też określana, jak w Kodeksie z 1917 roku, za pomocą pięciu różnych kategorii: wikariusz aktualny, zarządca, zastępca, pomocnik, współpracownik. Obecne prawo – inspirowane Soborem Watykańskim II – uznaje natomiast wikariusza za autentycznego współpracownika proboszcza i uczestnika jego troski, który jest ustanowiony do tej posługi przez biskupa diecezjalnego, aby – na zasadzie braterskiego współdziałania – sprawował pod władzą proboszcza dzieło nie tylko o charakterze duszpasterskim, ale i pasterskim (por. kan. 545 § 1 KPK/83). Obowiązki i uprawnienia wikariusza parafialnego, oprócz tych kodeksowych przyznających mu w określonych sytuacjach nawet uprawnienia do zastępowania proboszcza, zostały bardziej szczegółowo określone przez prawo partykularne. Dla lepszego zrozumienia zależności pomiędzy współpracą i autonomią wikariusza parafialnego w posługiwaniu duszpasterskim należy posłużyć się postanowieniami synodów diecezjalnych, które uwzględniając specyfikę konkretnych parafii i diecezji, określiły właściwe miejsce wikariusza parafialnego. Sprawuje on swoje posługiwanie z mandatu biskupa diecezjalnego, ale pod władzą proboszcza, z którym winien uzgadniać wszystkie plany i zamierzenia. Jako współbrat proboszcza w trosce o parafię, otrzymał on stosowną autonomię, która nie tylko pozwoli uczynić jego posługę bardziej owocną, ale i przygotowuje go do podjęcia w przyszłości samodzielnych zadań pasterskich.

EN

The parochial vicar office, which has undergone a long evolution in the Church, cannot be regarded as performing ad hoc tasks assigned by the parish priest. The ministry of parochial vicar is also not determined, as in the 1917 Code, using five different categories: the current vicar, the administrator, the substitute, the assistant, or the associate. The current law – inspired by the Second Vatican Council – considers the vicar to be an authentic associate pastor and participant in his care, who is organized for this service by the diocesan bishop – on the principle of fraternal cooperation – to hold under the authority of the pastor, the work not only of a priestly nature, but pastoral (cf. can. 545 § 1 CPC). The duties and powers of a parochial vicar, except those of the Code conferring on him in certain situations even the power to replace the pastor, have been more specifically defined by the particular law. For a better understanding of the relationship between the cooperation and autonomy of the parochial vicar in the pastoral ministry it is highly advisable to use the provisions of the diocesan synods, which, having taken into consideration the specificity of certain parishes and dioceses, have identified the right place for the parochial vicar. He exercises his ministry with the mandate of the diocesan bishop, but under the authority of the pastor, with whom he should agree all plans and intentions. As a confrere of the pastor in the care of the parish, he has received the appropriate autonomy, which will not only make his ministry more fruitful, but will prepare him for future independent pastoral work.

Keywords

PL

prawo kanoniczne; prawo administracyjne; lud Boży; hierarchiczny ustrój Kościoła; wikariusz parafialny; synody diecezjalne

EN

canon law; administrative law; people of God; hierarchical structure of the Church; parochial vicar; diocesan synods

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Kościół i Prawo
• Year: 2016
• Issue: 5 (18) nr 1
• Pages: 9-31

Contributors

author

Marcin Kołodziej

• Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie; adres do korespondencji: al. Brücknera 20-22, 51-411 Wrocław, Poland

References

• Adamczyk, Jerzy. 2014. „Współpracownicy proboszcza w parafii w świetle przepisów prawnych.” Studia Prawnicze KUL 59, nr 3:7-28.
• Bender, Ludovicus. 1959. De parochis et vicariis paroecialibus. Commentarius in canones 451-478. Roma–New York–Tournai: Desclée.
• Calvo, Juan. 2011. „Parafie, proboszczowie i wikariusze parafialni.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 440-479. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Coccopalmerio, Francesco. 2000. La parrocchia. Tra Concilio Vaticano II e Codice di Diritto Canonico. Milano: Edizioni San Paolo.
• Góralski, Wojciech. 2003. „Sprawowanie władzy ustawodawczej przez biskupów na synodach diecezjalnych w Polsce pod rządami KPK z 1983 r.” Prawo Kanoniczne 46, nr 3-4:15-38.
• Góralski, Wojciech. 2013. „Wikariusz parafialny – wczoraj i dziś.” W Parafia w prawie kanonicznym i prawie polskim, red. Sławoj L. Głódź, Józef Krukowski, i Mirosław Sitarz, 77-104. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Hervada, Javier. 2011. „Święci szafarze, czyli duchowni.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 199-274. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Jakubiak, Tomasz. 2009. „Aktualizacja instytucji synodu w Archidiecezji Warszawskiej.” Warszawskie Studia Teologiczne 1:285-306.
• Kantor, Robert. 2011. Rola i zadania wikariusza parafialnego. Studium kanoniczno-pastoralne. Tarnów: Biblos.
• Krukowski, Józef. 2005a. „Parafie, proboszczowie i wikariusze parafialni.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. II/1: Księga II. Lud Boży. Część I. Wierni chrześcijanie. Część II. Ustrój hierarchiczny Kościoła, red. Józef Krukowski, 409-478. Poznań: Pallottinum.
• Krukowski, Józef. 2005b. „Święci szafarze, czyli duchowni.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. II/1: Księga II. Lud Boży. Część I. Wierni chrześcijanie. Część II. Ustrój hierarchiczny Kościoła, red. Józef Krukowski, 54-117. Poznań: Pallottinum.
• Krukowski, Józef. 2011. Prawo administracyjne w Kościele. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Sitarz, Mirosław. 2013. „Zarządzanie parafią w sytuacjach nadzwyczajnych.” W Parafia w prawie kanonicznym i prawie polskim, red. Sławoj L. Głódź, Józef Krukowski, i Mirosław Sitarz, 133-154. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Suplewska, Katarzyna. 2013. „Posługa prezbiterów w dekrecie soborowym Presbyterorum ordinis oraz w Kodeksie Prawa Kanonicznego.” W Sobór Watykański II jako źródło Kodeksu Prawa Kanonicznego. Materiały z Konferencji Doktorantów zorganizowanej na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW w dniu 12 czerwca 2013 roku, red. Marek Saj, 193-208. Warszawa: Wydawnictwo Scriptum.
• Szczepański, Maciej. 2013. „Dekret „Christus Dominus” i jego wpływ na Kodeks Prawa Kanonicznego.” W Sobór Watykański II jako źródło Kodeksu Prawa Kanonicznego. Materiały z Konferencji Doktorantów zorganizowanej na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW w dniu 12 czerwca 2013 roku, red. Marek Saj, 129-143. Warszawa: Wydawnictwo Scriptum.
• Sztafrowski, Edward. 1985. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 2. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Sztafrowski, Edward. 1991. „Wikariusze parafialni w prawie kodeksowym.” Prawo Kanoniczne 34, nr 1-2:55-85.

Identifiers

DOI

10.18290/kip.2016.5.1-2