Poszukiwanie sensu u kresu czasu. Kilka uwag o dramaturgii początku XX wieku

• Authors: Jadwiga Gracla

Title variants

EN

Searching for Sense in Nonsense: Few Remarks on Dramaturgy of Beginning of 20th Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dramaturgia przełomu XIX i XX wieku stanowi niezwykle ciekawe zjawisko. Jest ona pełna różnorodnych koncepcji, idei, poszukiwań i pytań. Wśród nich oczywiście jedno z najbardziej eksponowanych miejsc zajmuje pytanie o sens (lub bezsens) kultury, cywilizacji i świata. Wydaje się, że dramaturdzy tego okresu, w głębokim przekonaniu o nadchodzącym kresie dotychczasowych wartości, porządku i sensu, starają się odnaleźć i zaprezentować w swoich dziełach świat przyszłości - stworzony z poszukiwania i przekonania. Wśród dramatów tego okresu odnaleźć można zarówno eschatologiczne proroctwa, jak i najbardziej odległe wizje uporządkowanego świata, są one więc swoistym poszukiwaniem sensu w bezsensie. Dodatkowo można w nich odnaleźć różne stanowiska światopoglądowe, kształtujące światy sensu: od Sołowiowskich krain Duszy Świata, poprzez religijne reminiscencje i transformacje po obrazy futurystyczne.

Dramaturgy of 19th and 20th century breakthrough is an amazingly interesting phenomenon. It is full of various concepts, ideas, researches and questions. There is one question which is obviously one of the most exposed places, the question of sense (or nonsense) of culture, civilisation and world. It seems that dramaturges of that period, in deep belief about the coming end of existing values, peace and sense try to find and present in their pieces of art the world of the future—created from searching and belief. Among the dramas from that period we can find both eschatological prophesies and most remote visions of peaceful world, therefore they are characteristic searching of sense in nonsense. Furthermore, among them we can find various outlooks on life, creating sense worlds: from Solovyov’s land of Souls World through religious reminiscences and transformations to futuristic pictures.

Keywords

PL

świat; sens; fin de siècle; futuryzm; przerażenie

EN

world; fin de siècle; futurism; horror

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Kulturoznawcze
• Year: 2015
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 101-109

Contributors

author

Jadwiga Gracla

• Katedra Historii Literatury Rosyjskiej w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej na Wydziale Filologicznym US w Katowicach; adres do korespondencji: ul. Grota-Roweckiego 5, 41-200 Sosnowiec

References

• BAB J.: Teatr współczesny. Od Meiningeńczyków do Piscatora. Przeł. E. Misiołek. Warszawa: PIW 1953.
• BABLET D.: Ekspresjonizm na scenie. W: Ekspresjonizm w teatrze europejskim. Przeł. A. Choiń¬ska, K. Choiński, E. Radziwiłłowa. Warszawa: PIW 1983.
• БЕЛЫЙ A.: Театр u современная драма. W: «Театр». Книга о новом театре: Сборник статей. Санкт-Петербург: Шиповник 1908.
• BŁOK A.: Pieśń losu. W: tegoż: Utwory dramatyczne. Przeł. S. Pollak, J. Zagórski. Wrocław– Kraków: Ossolineum 1985.
• BRAUN K.: Wielka Reforma Teatru. Ludzie. Idee. Zdarzenia. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk-Łódź: Ossolineum 1986
• BRAUNECK M.: Die Welt als Bühne. Geschichte des europäischen Theaters. T. 1-5. Stuttgart– Weimar: Metzler 1993-2005.
• БРЮСОВ B.: Земля.W: TENŻE. Собрание сочинений. Санкт-Петербург 1908.
• CYMBORSKA-LEBODA M.: Dramat pod znakiem Dionizosa : myśl estetyczna a poetyka gatunków symbolistów rosyjskich. Lublin: Wydawnictwo UMCS 1992.
• KLEIN R. (Hrsg.): Narben des Gesamtkunstwerks. Wagners Ring des Nibelungen. München: W. Fink 2001.
• SMAGA J.: Dekadentyzm w Rosji. Kraków: Ossolineum 1985.
• SZREJTER A. C.: Mitologia Germańska. Gdańsk: Wyd. L&L 2006.

Identifiers

DOI

10.18290/rkult.2015.6.1-5