W perspektywie poznania i projekcji. O polskim przekładzie zbioru esejów Draga Jančara "Terra incognita"

• Authors: Tokarz Bożena

Title variants

SL

Vidik spoznavanja in projekcije O poljskim prevodu zbirke eseja Dragota Jančarja "Terra incognita"

EN

In the Perspective of Cognition and Projection About a Polish Translation of the Collection of Essays "Terra incognita" by Drago Jančar

• Languages of publication: PL

Abstracts

SL

V prevodu esejev Draga Jančarja z naslovom "Terra incognita" medkulturni dialog poteka na ravni leksike v okviru lastnih imen, kar bralca prisili k iskanju njene pomenske denotacije v drugih evropskih območjih. To ni prevod, ki slovensko izrazi po poljsko, kot je Paul Ricoer posrečeno opredelil prevod, ki naj bi bil popoln po obliki, še bolj pa po funkciji. To pomeni, da s strukturo in izraznostjo poljskega jezika ne vstopamo v dialog s slovensko kulturo in njeno miselnostjo. Ne lede na nedvomno prevajalkino intuicijo, njene jezikovne, logične in v znatni meri tudi pragmatičnologične zmožnosti, miselni dialog med kulturama v prevodu ni prišel do izraza. Poleg tega je prevajalka uporabila izvirni naslov avtorjeve knjižne zbirke esejev in z nim naslovila drugo vsebino. Tovrstna zloraba zaupanja avtorja in bralca do prevajalca spreminja podobo prevedenega dela, ki ni isto kot izvirnik. Zaradi avtorjeve nadarjenosti, prevajalkine prizadevnosti in optimalnega časovnega razpona med izidom izvirnika in prevoda, se sodobna slovenska esejistika v zavesti poljskega bralca povezuje predvsem z Dragom Jančarjem, čeprav je mestoma prikazan v pretirani podobnosti z Adamom Michnikom, Dubravko Ugrešić ali Ivanom Čolovićem.

EN

In the translation of the essays of Drago Jančar entitled "Terra incognita", an intercultural dialogue has been undertaken on the level of lexis within the scope of proper names, making a reader search for the denotements in other regions of Europe. It is not a translation that would speak Slovene in Polish, as Paul Ricoeur accurately defined a translation that would be perfect in shape and more in function. It means that we do not commune with the Slovene culture and with its mentality through the structure and the expression of the Polish language. Despite the undoubted translational intuition of the translator, her language, logical competences and, to a large extent, pragmatically-logical competences, a mental dialogue did not take place between the cultures. Moreover, the translator has used the original title of the book, presenting some other contents of that book. Such abuse of the author’s and receiver’s confidence that is put in a translator changes the view of the rendered text that does not resemble the original. The talent of the author, the effort of the translator and the optimal time of appearing of the translation of the essays caused that the contemporary Slovene essay writing reminds a Polish reader of Jančar, although sometimes of Adam Michnik in a perspective that would make him too alike, of Dubravka Ugešić or of Ivan Čolović.

Keywords

PL

Drago Jančar; Terra incognita; polskie tłumaczenie

EN

Drago Jančar; Essays Terra incognita; Polish Translation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2011
• Volume: 2
• Issue: 1
• Pages: 269-282

Dates

published

2011-01-01

Contributors

author

Tokarz Bożena

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Śląski

References

• Balcerzan, Edward. Literatura z literatury. Katowice: Śląsk, 1998.
• Balcerzan, Edward. Tłumaczenie jako „wojna światów”. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.
• Barańczak, Stanisław. „Przekład artystyczny jako »samoistny« i »związany«” obiekt interpretacji (na przykładzie niektórych polskich tłumaczeń Gottfrieda Benna.” Z teorii i historii przekładu artystycznego. Red. Jacek Baluch. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1974. 47—74.
• Eco, Umberto, Richard Rorty, Jonathan Culler, Christine Brooke-Rose: Interpretacja i nadinterpretacja. Red. Stefan Collini. Tłum. Tomasz Bieroń. Kraków: Znak, 1996. 5—65.
• Eco, Umberto. Lector in fabula. Tłum. Piotr Salwa. Warszawa: PIW, 1994.
• Handke, Peter. Sanječevo slovo od devete dežele. Resničnost, ki je minila: spomin na Slovenijo. Prev. Vitomil Smolej, Stanko Fras. Klagenfurt: Wieser, 1991.
• Michalski, Krzysztof. Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa: PIW, 1978.
• Ricoeur, Paul. „Paradygmat tłumaczenia.” Ricoeur, Paul, Peeter Torop: O tłumaczeniu. Tłum. Tomasz Swoboda, Stanisław Ulaszek. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008. 39—52.
• Ricoeur, Paul. „Przejście: przekładać nieprzekładalne.” Ricoeur, Paul, Peeter Torop: O tłumaczeniu. Tłum. Tomasz Swoboda, Stanisław Ulaszek. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.
• Ricoeur, Paul. Język, tekst, interpretacja. Tłum. Piotr Graff i Katarzyna Rosner. Warszawa: PIW, 1989.
• Steiner, George. Po wieży Babel. Problemy języka przekładu. Tłum. Olga i Wojciech Kubińscy. Kraków: Universitas, 2000.
• Tokarz, Bożena. „O empatjii v prevodu.” Literatura v večkulturnem položaju in ustvarjalno delo Jolke Milič. Ed. Barbara Pregelj. Nova Gorica: Univerza, 2006. 15—20.
• Tokarz, Bożena. Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.

Identifiers

ISSN

1899-9417