De roman als wapen tegen Frankrijk: Sara Burgerhart van Wolff en Deken en de strijd tegen de ‘gallofilie’ / The Novel as a Weapon against France: Wolff’s and Deken’s Sara Burgerhart and the Struggle Against the ‘Francophilia’

• Authors: Jan Urbaniak
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The so-called ‘moral reorientation’ (Dutch: ‘morele heroriëntatie’) was a large-scale Dutch project, aimed at an improvement of ethical standards of society in the 18th century. It was also a reaction to the decay of the Dutch Republic reflected in the literature at the end of the 18th century. Using magazines, drama’s and novels, authors provided example of a right behaviour and criticized all those phenomena, which led to a moral malaise in society. One of these phenomena was a boundless love for France, its culture, fashion, literature and philosophy. In literature it was presented as a grave danger for Dutch identity. The term ‘francophilia’ was invented. Also two Dutch female writers, Betje Wolff and Aagje Deken reacted on the dangerous symptoms of the ‘francophilia’ and warned against it in their novel Sara Burgerhart (1782). In my article I discuss some rhetorical devices, used by the authors to warn against the ‘francophilia.’ I analyse how they defined and further criticized this phenomenon.

Keywords

EN

Enlightenment; Dutch novel; ‘francophilia’; Dutch identity; Dutch Republic

• Publisher: Sciendo
• Journal: Werkwinkel
• Year: 2015
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 89-101

Dates

published

2015-11-01

online

2016-01-23

Contributors

author

Jan Urbaniak

• University of Wrocław Katedra Filologii Niderlandzkiej Uniwersytet Wrocławski ul. Kuźnicza 21-22 50-138 Wrocław, Poland

References

• De Denker. Deel VIII. 1770. Amsterdam: K. van Tongerlo en F. Houttuin.
• Hamelsveld, IJsbrand van. 1791. De zedelijke toestand der Nederlandsche natie, op het einde der achttiende eeuw. Amsterdam: bij Johannes Allart.
• Luzac, Elie. 1788-1789. De voor- en nadeelen van den invloed des volks op de regeering. Deel II en III. Leiden: By Luzac en van Damme.
• Wolff, Elisabeth, en Agatha Deken. 1782. Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart. Den Haag: Isaac van Cleef.
• Berg, Arie van den. 1987. De papieren oorlog tussen patriotten en prinsgezinden: ‘Het Geldersche Zwyn.’ Nijmegen: Nijmeegs Museum Commanderie van Sint-Jan.
• Buijnsters, Petrus. 1971. “Karakteruitbeelding in de roman Sara Burgerhart.” De Nieuwe Taalgids 64: 193-202.
• _____. 1979. Bibliografi e der geschriften van en over Betje Wolff en Aagje Deken. Utrecht: HES.
• _____. 1984a. Wolff en Deken: Een biografi e. Leiden: Martinus Nijhoff.
• _____. 1984b. “Nederlandse leesgezelschappen uit de 18e eeuw.” Nederlandse literatuur van de achttiende eeuw: Veertien verkenningen. Ed. Petrus Buijnsters. Utrecht: HES. 183-198.
• _____. 1991. Spectatoriale geschriften. Utrecht: HES.
• _____. 1994. “Het heilsperspectief van de Verlichting. Een refl ectie bij het 25-jarig bestaan van de Werkgroep 18e Eeuw.” Documentatieblad werkgroep Achttiende eeuw. Jaargang 1994: 121-132.
• Dalen-Oskam, Karina van. 2013. De stijl van R. Amsterdam: Vossiuspers UvA.
• Eijnatten, Joris van. 1993. God, Nederland en Oranje: Dutch Calvinism and the Search for the Social Centre. Kampen: Kok.
• Frijhoff, Willem. 2010. Meertaligheid in de gouden eeuw: Een verkenning. Amsterdam: KNAW Press.
• Grijzenhout, Frans. 2013. “Sneeuwballen tegen de macht: Politieke satire omstreeks 1800.” Het Bataafsche experiment: Politiek en cultuur rond 1800. Eds Frans Grijzenhout et al. Nijmegen: Vantilt. 215-241
• Hanou, Andre. 2002. Nederlandse literatuur van de Verlichting (1670-1830). Nijmegen: Vantilt.
• Hartog, Jan. 1872. De Spectatoriale geschriften van 1741-1800: Bijdrage tot de kennis van het huiselijk, maatschappeljk en kerkelijk leven onder ons volk, in de tweede helft der 18de eeuw. Utrecht: Van der Post.
• Helsloot, Pieter. 1984. “De Nutsbeweging: Een geschiedenis van 200 jaar volksontwikkeling.” Om het algemeen volksgeluk: Twee eeuwen particulier initiatief, 1784-1984. Eds W.W. Mijnhard, en A.J. Wichers. Edam: Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen. 3-186.
• Israel, Jonathan. 2001. Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity 1650- -1750. Oxford: Oxford University Press.
• _____. 2011. Revolutie van het denken: Radicale Verlichting en de wortels van onze democratie. Ed. Arend Smilde. Franeker: Van Wijnen.
• Klein, Stephan. 1995. Patriots republikanisme: Politieke cultuur in Nederland, 1766-1787. Amsterdam: University Press.
• Kloek, Joost. 1997. Een begrensd vaderland: De roman rond 1800 tussen nationaal karakter en internationale markt. Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
• Korpel, Lucretia. 1992. Over het nut en de wijze der vertalingen: Nederlandse vertaalrefl ectie (1750-1820), in een Westeuropees kader. Amsterdam: Atlanta/Rodopi.
• Kramers, Jacob. 1847. Algemeene Kunstwoordentolk, bevattende de vertaling en verklaring van alle vreemde woorden en zegswijzen, die in geschriften van allerlei aard, in de taal der zamenleving, in handel, bedrijf enz. voorkomen, met aanduiding van de uitspraak en den klemtoon dier woorden en naauwkeurige opgave hunner afstamming en vorming. Gouda: G.B. van Goor.
• Leemans, Inger. 2009. “The Translation Machine: The Business of Cultural Transmission.” Niederlandisch-Deutsche Kulturbeziehungen 1600-1830. Ed. Jan Konst et al. Berlin: V&R Unipress. 343-256.
• Leemans, Inger, en Gert-Jan Johannes. 2013. Worm en donder: Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1700-1800. Amsterdam: Bert Bakker.
• Levi, Anthony. 1964. French Moralists: The Theory of the Passions, 1585 to 1649. Oxford: Clarendon Press.
• Lieburg, Fred van. 1991. Levens van Vromen: Gereformeerd pietisme in de achttiende eeuw. Kampen: De Groot Goudriaan.
• Oddens, Joris. 2012. Pioniers in schaduwbeeld. Nijmegen: Vantilt.
• Outshoorn, Joyce. 1989. Een irriterend onderwerp: Verschuivende conceptualiseringen van het sekseverschil. Nijmegen: SUN.
• Rosendaal, Joost. 2005. De Nederlandse Revolutie: Vrijheid, volk en vaderland, 1783-1799. Nijmegen: Vantilt.
• Sas, Niek van. 2004. De metamorfose van Nederland: Van oude orde naar moderniteit 1750-1900. Amsterdam: University Press.
• Sturkenboom, Dorothee. 1998. Spectators van hartstocht: Sekse en emotionele cultuur in de achttiende eeuw. Hilversum: Verloren.
• Urbaniak, Jan. 2009. “Een retrospectieve kijk op de handelsstad Gdansk (Dantzig) in de achttiende-eeuwse Nederlandse spectators: Enkele manieren om Pools-Nederlandse handelsbetrekkingen nieuw leven in te blazen.” Praagse Perspectieven 5: 453-462.
• _____. 2013. “Op reis van Ninive naar Nergenshuizen: De reacties van Janus Verrezen (1795-96) op de poitieke situatie van Polen rond de derde deling.” Werkwinkel: Tijdschrift voor Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies 8(2): 13-28.
• Weiland, Petrus. 1824. Kunstwoordenboek of Verklaring van allerhande vreemde woorden, benamingen, gezegden en spreekwijzen, die uit verschillende talen ontleend, in de zamenleving en in geschriften, betreffende alle vakken van kunsten, wetenschappen en geleerdheid voorkomen. ‘s-Gravenhage: Bij de Wed. J. Allart.
• Vieu-Kuik, Hermina. 1956. Anonieme geschriften van Betje Wolff in het tijdschrift ‘De Rhapsodist’ (1770-1772). Groningen/Djakarta: Wolters.

Identifiers

DOI

10.1515/werk-2015-0013