Gender and Mental Health in a Society of Reflexive Modernity

• Authors: Monika Frąckowiak-Sochańska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

One of the main traits of a society of reflexive modernity is the critical analysis of categories that in the past appeared unquestionable. Socio-cultural gender and health or illness/mental disorders are categories of this type. Above all, they are socially constructed, that is, they are dependent on culture and on political, economic, and religious factors. The author undertakes to analyse the relations between the diagnostic criteria used in the international system of classifying mental diseases (DSM-IV and ICD-10) and traditional schemas of masculinity and femininity. Confirmation of the incidence of particular diseases in connection with gender is the author’s entry point for seeking answers to why individuals suffering from certain illnesses/mental disorders display behaviour corresponding to traditional gender roles, even though contemporary gender roles are fluid in many respects, and hypotheses about biological differences as causes of incidence of disease in men and women have not been empirically confirmed

Keywords

EN

reflexive modernity; socio-cultural change; socially constructed categories; gender; mental health; mental diseases; mental disorders; refleksyjna nowoczesność; zmiana społeczno- kulturowa; kategorie konstruowane społecznie; płeć społeczno-kulturowa; zdrowie psychiczne; choroby psychiczne; zaburzenia psyhiczne

• Publisher: Instytut Studiów Politycznych PAN
• Journal: Kultura i Społeczeństwo
• Year: 2014
• Volume: 58
• Issue: 1
• Pages: 41-62

Dates

published

2014-03-01

online

2014-07-26

Contributors

author

Monika Frąckowiak-Sochańska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• APA, 2000, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association, Washington DC (wyd. 4, popr.).
• Bastide Roger, 1972, Socjologia chorob psychicznych, tłum. Maria Renata Pragłowska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott, 2009, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, tłum. Jacek Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bem Lipsitz Sandra, 1988, Androgynia psychiczna a tożsamość płciowa, w: Philip Zimbardo, Floyd Ruch, Psychologia i życie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Bordo Susan, 1993, UnbearableWeight: Feminism,Western Culture and the Body,University of California Press, Berkeley, Los Angeles, London.
• Bradley Harriet, 2008, Płeć, tłum. Ewa Chomicka, Sic!, Warszawa.
• Brannon Linda, 2002, Psychologia rodzaju, tłum. Magdalena Kacmajor, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Brannon Linda, 2011, Gender: Psychological Perspectives, Allyn and Bacon, Boston.
• Brodniak Włodzimierz, 2000, Choroba psychiczna w świadomości społecznej, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Butler Judith, 2008, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, tłum. Karolina Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Cantelmi Tonino, Orlando Francesca, 2007, Przekroczyć narcyzm, tłum. Wiesława Anna Cichosz, Wydawnictwo Salwator, Krakow.
• Chesler Phylis, 2005, Women and Madness: Revised and Updated, Palgrave Macmillan, International Edition.
• Cierpiałkowska Lidia, 2007, Psychopatologia, Scholar, Warszawa.
• Culbertson Frances, 1997, Depression and Gender: An International Review, „American Psychologist”, t. 52, s. 25-31.[Crossref]
• Curran Daniel, Renzetti Claire, 2008, Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, tłum. Agnieszka Gromkowska- Melosik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• EZOP-Polska, 2013, Epidemiologia zaburzeń psychicznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Podsumowanie-Rozpowszechnienie, bariery i rekomendacje (http://www.ezop.edu.pl/05-Podsumo wanie.pdf [14.02.2014]).
• Foucault Michel, 1987, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, tłum. Helena Kęszycka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Frąckowiak-Sochańska Monika 2009, Preferencje ładow normatywnych w postawach kobiet wobec wartości w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Frąckowiak-Sochańska Monika, 2010, Rodzinne i społeczno-kulturowe uwarunkowania zaburzeń psychicznych - analiza z perspektywy płci społeczno-kulturowej, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 20, s. 153-185.
• Frąckowiak-Sochańska Monika, 2011a, Zdrowie psychiczne kobiet i mężczyzn. Płeć społeczno-kulturowa a kategorie zdrowia psychicznego i chorob psychicznych, „Nowiny Lekarskie” nr 80/5, s. 394-408.
• Frąckowiak-Sochańska Monika, 2011b, Mechanizmy oraz terapia uzależnień kobiet i mężczyzn. Analiza z perspektywy biopsychospołecznej, „Wychowanie na co dzień” nr 10-11 (217-218), s. 32-38.
• Frąckowiak-Sochańska Monika, 2012, Doświadczanie przemocy w rodzinie a zdrowie psychiczne kobiet i mężczyzn, w: Bożena Zawadzka, Małgorzata Orłowska, Magdalena Gościniewicz (red.), Przemoc a psychospołeczne aspekty zdrowia rodziny, t. 1, Zakład Pracy Socjalnej i Promocji Zdrowia Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach - Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Kielcach, Kielce.
• Frąckowiak-Sochańska Monika, 2013, Kobiety w pracy socjalnej zorientowanej na zdrowie psychiczne, w: Anna Kotlarska-Michalska (red.), Kobiety w pracy socjalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań. Giddens Anthony, 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce poźnej nowoczesności, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gove Walter, 1984, Gender Differences in Mental and Physical Illness: The Effects Of Fixed Roles and Nurturant Roles, „Social Science and Medicine” t. 19(2), s. 77-84.[Crossref]
• Heitzman Janusz, Łoza Bartosz, Kosmowski Wojciech, 2011, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych - koncepcyjne założenia ICD-11, „Psychiatria Polska”, t. 45, nr 6, s. 941-950.
• Horney Karen, 2002, Neurotyczna osobowość naszych czasow, tłum. Helena Grzegołowska, Rebis, Poznań.
• Hughes Diane, Galinsky Ellen, 1994, Gender, Job and Family Conditions and Psychological Symptoms, „Psychology of Women Quarterly” t. 18 (2), s. 251-270.[Crossref]
• Inglehart Ronald, 2000, Globalization and Postmodern Values, „The Washington Quarterly” t. 23(1), s. 215-228.
• Inglehart Ronald, 2005, Pojawienie się wartości postmaterialistycznych, w: Paweł Sztompka, Marek Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Znak, Krakow.
• Klasyfikacja…, 2000, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazowki diagnostyczne, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Krakow-Warszawa (wyd. 2, uzup.).
• Koralewicz Jadwiga, 1987, Autorytaryzm, lęk, konformizm, Ossolineum, Wrocław.
• Lasch Christopher, 2002, Narcystyczna osobowość naszych czasow, „Nowa Res Publica”, nr 1.
• Lorber Judith, 1994, Paradoxes of Gender, Yale University Press, New Haven-London.
• Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2000, Być kobietą, być mężczyzną - czyli o przemianach tożsamości związanej z płcią we wspołczesnej Polsce, w: Mirosława Marody (red.), Między rynkiem a etatem. Społeczne negocjowanie polskiej rzeczywistości, Scholar, Warszawa.
• Mosher Donald L., Sirkin Mark, 1984, Measuring a Macho Personality Constellation, „Journal of Research Personality”, t. 18, s. 150-163.
• Nolen-Hoeksema Susan, 1987, Sex Differences in Unipolar Depression: Evidence and Theory, „Psychological Bulletin”, t. 101, s. 259-282.[Crossref]
• Nolen-Hoeksema Susan, 1990, Sex Difference in Depression, Stanford University Press, Stanford, CA.
• PARPA, 1997, Kobiety i alkohol, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemow Alkoholowych, Warszawa.
• Potter Roy, 2003, Szaleństwo. Rys historyczny, tłum. Jan Karłowski, Rebis, Poznań.
• Real Terrence, 2009, Nie chcę o tym mowić: jak przerwać dziedziczenie męskiej depresji, tłum. Paweł Luboński, Wydawnictwo „Czarna Owca”, Warszawa.
• Rogers Anne, Pilgrim David, 2010, A Sociology of Mental Health and Illness, Open University Press, Berkshire.
• Russo Nancy, Green Beth, 2002, Kobiety a zdrowie psychiczne, w: Bogdan Wojciszke (red.), Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na rożnice, tłum Sylwia Pikiel, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Seligman Martin E. P., Walker Elaine F., Rosenhan David L., 2003, Psychopatologia, tłum. Joanna Gilewicz, Aleksander Wojciechowski, Zysk i S-ka, Poznań.
• Stypuła Anna, 2012, Kultura a choroba psychiczna. Rola czynnikow kulturowych w postrzeganiu, przebiegu i leczeniu zaburzeń psychicznych, Nomos, Krakow.
• Torrey E. Fuller, 1981, Czarownicy i psychiatrzy, tłum. Hanna Bartoszewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Wallen Jacqueline, Waitzkin Howard, Stoeckle John, 1979, Physician Stereotypes about Female Health and Illness: A Study of Patient’s Sex and the Informative Process During Medical Interviews, „Women and Health”, t. 4, s. 135-146.
• WHO, 2001, The World Health Report 2001 - Mental Health: New Understanding, New Hope, World Health Organization, Geneva. WHO, 2009, Mental Health, World Health Organization, Geneva.
• WHO, 2011a, Gender and Mental Health, World Health Organization, Geneva.
• WHO, 2011b, Impact of Economic Crises on Mental Health, World Health Organization, Regional Office for Europe, Copenhagen.
• Ziołkowski Marek, 1997, O rożnorodności teraźniejszości. Pomiędzy tradycją, spuścizną socjalizmu, nowoczesnością i ponowoczesnością, „Kultura i Społeczeństwo” 1997, nr 4.
• Ziołkowski Marek, 2000, Przemiany interesow i wartości społeczeństwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.

Identifiers

DOI

10.2478/kultura-2014-0013