Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2009 | 1 | 1 |

Article title

Remarques sur le concept de culturème

Title variants

Languages of publication

EN

Abstracts

EN
The purpose of this article is to give further details about the concept of cultureme (the culture-bound term or phrase), its definition and semantic field. The significance of this term in the theory of the cultureme and in the theory of linguistic transfer, in the sociology of culture and in sociolinguistics offers the opportunity to set the semantic limits of culturème and to identify its significance in translatology. The binary opposition cultureme-translation unit, cultureme connotation, cultureme-neologism etc. is thought to be a powerful tool to elucidate the fundamental characteristic of the cultureme: monoculturality and its relative autonomy of translation. A classification of the culturemes is suggested to facilitate the translation process and to choose the most appropriate method of translation.
FR
L’objectif de cette étude est d’offrir un aperçu du concept de culturème, de le définir et d’établir son champ sémantique. Les acceptions du terme dans la théorie du culturème et du transfert linguistique, dans la sociologie de la culture et la sociolinguistique nous permettront de le délimiter semantiquement d’autres concepts apparentés et d’identifier son acception traductologique. L’étude des oppositions binaires : culturème-traductème, culturème-connotation, culturèmenéologisme, etc. nous a permis d’identifier ses traits : la monoculturalité, la relativité du statut de culturème et l’autonomie du culturème par rapport à la traduction. Afin de faciliter le choix du procédé de traduction convenable, nous esquissons une classification des culturèmes.

Publisher

Journal

Year

Volume

1

Issue

1

Physical description

Dates

published
2009-01-01
online
2014-05-28

Contributors

  • Université de l’Ouest de Timisoara Roumanie

References

  • Avram, Mioara. Anglicismele în limba română actuală. [Les angliscismes dans la l angue roumaine actuelle]. Bucureşti : Editura Academiei, 1997.
  • Ballard, Michel. « L’unité de traduction : redéfinition d’un concept-clé ». L’atto del traduire. Aspetti teorici e pratici della traduzione : Roma : Bulzoni Editore, Biblioteca di cultura, 1999 : 27-49.
  • Ballard, Michel. « L’unité de traduction: essai de redéfinition d’un concept ». In M.
  • Ballard (éd.). Traduction à l’université. Recherches et propos didactiques. Lille : Presses Universitaires de Lille, 1993 : 223-262.
  • Ballard, Michel. « La traduction oblique du syntagme prépositionnel circonstant ». La Tribune Internationale des Langues Vivantes, nouvelle série, n°15/1 mai 1994 : 34-39.
  • Barthes, Roland. L’empire des signes. Paris : Flammarion, 1970.
  • Barthes, Roland. « Éléments de sémiologie ». Communications n°4 (1964) : 91-135.
  • Barthes, Roland. « Rhétorique de l’image ». Communication n° 4 (1964) : 40-51.
  • Beaugrande, Robert de. Text, Discourse, and Process. London : Longman, 1980.
  • Benkö, Otto. « Culturema sau despre iradiaţiile mesajului receptat ». [Le Culturème ou sur les réverbérations d’un message]. In : O. Benkö et alii. Cultură, model, educaţie permanentă. Aspecte actuale ale educaţiei permanente. Timişoara: Tipografia Universităţii din Timişoara, 1985 : 5-14.
  • Benkö, Otto. « Culturema. Punct final? ». [Le culturème. Point final ?]. In : Elemente de teoria şi practica informaţiei şi comunicării. Timişoara : Tipografia Universităţii din Timişoara, 1989 : 184-196.
  • Benveniste, Émile. Problèmes de linguistique générale. II. Sémiologie de la langue.
  • Paris : Gallimard, 1974 [1969].
  • Besse, Henri. « Cultiver une identité plurielle ». Le français dans le monde, n° 254 (1993) : 42-48.
  • Bidu-Vrânceanu, Angela, Forăscu, Narcisa. Modele de structurare semantică. Cu aplicaţii la limba română. [Modèles de structuration sémantique]. Timişoara : Editura Facla, 1984.
  • Boyer, Henri. Eléments de sociolinguistique. Langue, communication et société. Paris : Dunod, 1991.
  • Brunetière, Valérie. « De la fausse évidence d’un culturème ». Travaux de Linguistique, n° double 5-6 (1994). Numéro spécial de sémiologie, réédité par l’Université d e Paris 5, 2003 : 259-268.
  • Bucă, Marin, Evseev, Ivan. Probleme de semasiologie. [Problèmes de sémasiologie]. Timişoara : Editura Facla, 1986.
  • Cattel, Raymond, B. « The Dimension of Culture Patterns by Factorization of National Characters ». In: The Journal of Abnormal and Social Psychology. Vol 44 (4), 1949 : 443-469.
  • Chabas, Juan. Istoria literaturii spaniole. [Historia de la Literatura Española]. Traduction, étude et notes de Doina Maria Păcurariu. Bucureşti : Editura Universul, 1971.
  • Chesterman, Andrew. « Mehrsprachige Fachkommunikation : Wissen- und Kulturtransfer im Zeitalter der Globalisierung ». Translation theory. Amsterdam : John Benjamins, 2001. http://homepage.uibk.ac.at/~c61302/publik/lingkoll.pdf. (Consulté le 12 mars 2007).
  • Chesterman, Andrew. « Memes of Translation. The Spread of Ideas ». Translation Theory. Amsterdam : John Benjamins (Benjamins Translation Library 22), 2000
  • [1997].
  • Chesterman, Andrew. « Memetics and Translation Studies ». In : Norwegian School of Economics and Business Administration (éd.), n° 5 (2000) : 1-17.
  • Chiţoran, Dumitru. « Sensul cuvântului în teoria traducerii ». In : I. Coteanu, L.
  • Wald (éds.). Semantică şi semiotică. [Sémantique et sémiotique]. Bucureşti : Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1981 : 141-152.
  • Contes populaires roumains. En français par Slăvescu, Micaela. Bucureşti : Editura Minerva, 1979.
  • Coşeriu, Eugen. Lingvistica din perspectivă spaţială şi antropologică. [La Linguistique de perspective spatiale et anthropologique]. Chişinău : Editura « Ştiinţa », 1994.
  • Coşeriu, Eugen. Introducere în lingvistică. [Introduction à la linguistique]. Traduction de Elena Ardeleanu et Eugenia Borcilă. Cluj-Napoca : Editura Echinox, 1995.
  • Coşeriu, Eugen. « Principii de sintaxă funcţională ». [Principes de syntaxe fonctionnelle]. Din istoria ideilor lingvistice (II). Traduit par Sorina Papp de Travaux de linguistique, 14/15 (novembre 1987). Timişoara : TUT, 1996 : 40-105.
  • Coteanu, I., Wald, L. (éds.). Semantică şi semiotică. [Sémantique et sémiotique]. Bucureşti : Editura Ştiinţifică şi Pedagogică, 1981.
  • Coteanu, Ion, Forăscu, Narcisa, Bidu-Vrânceanu, Angela. Limba română contemporană. Vocabularul. [La Langue roumaine contemporaine. Le Vocabulaire]. Bucureşti : Editura Didactică şi Pedagogică, 1985
  • Coteanu, Ion. « Conotaţia ». [La Connotation]. PLG, vol. VI (1974) : 65
  • Cristea, Teodora. Stratégies de traduction. Bucureşti : Editura « Fundaţiei România de mâine », 1998.
  • Croce, Benedetto. « La poetiche del Barocco in Italia ». Momenti e problemi di storia dell'esthetica. Milan : Marzorati, 1959 : 547-575.
  • Dahmen, Wolfgang (et alii, éds.). Technische Sprache und Technolekte in Romania. Romanistisches Kolloquium II. Tubingen : Narr, 1989.
  • Dámaso, Alonso. Poezie spaniolă. Încercare de metode şi limite stilistice.Garcilaso, Fray Louis de Léon, San Juan la Cruz, Góngora, Lope de Vega, Quévedo. [Poesia española : ensayo de metodos y limites estilisticos]. Traduction et préface de S. Mărculescu. Bucureşti : Editura Univers, 1977.
  • Dancette, Jeanne. Parcours de traduction. Études expérimentales du processus de traduction. Lille : Presses Universitaires de Lille, 1998.
  • Dawkins, Richard. La Gène égoïste. Paris : Odile Jacob, coll. « Poche », 2e édition, 1989 [1976].
  • Delisle, Jean. Traduction raisonnée. Ottawa : Presses Universitaires de l’Ottawa, 1993/ 2003.
  • Drouet, Guillaume. « Le Chat de maraude »: une ethnocritique des Misérables de Victor Hugo. In Ethnocritique. Présentaiton de thèses en cours sous la direction de J. M. Privat. URL : http://www.ethnocritique.com/page_3.html (Consulté le 15 avril 2009).
  • Eco, Umberto. A theory of semiotics. Bloomington : Indiana University Press, 1976.
  • Eco, Umberto. Semiotics and the philosophy of language. Bloomington : Indiana University Press, 1984.
  • Eco, Umberto. L’oeuvre ouverte. Paris : Seuil, [1968] 1990.
  • Eco, Umberto. Tratat de semiotică generală. Bucureşti : Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1982.
  • Evseev, Ivan. « Antonimia şi evoluţia lexicului românesc contemporan ». [L’Antonymie et l’évolution du lexique roumain contemporain]. Contribuţii l ingvistice 1989. Timişoara : TUT, 1990 : 22-32
  • Forget, Philippe. Il faut bien traduire. Marches et démarches de la traduction. Traduire/Übersetzen. Paris : Masson, 1994.
  • Evseev, Ivan. Proiectul unei grile valorice a textului lecturat. [Grille de valeur du texte lu. Projet]. In: Otto Benko (et al. éds.), Cultură, model, educaţie permanentă.Timişoara : Tipografia Universitatii din Timişoara, 1985 : 15-32.
  • Forget, Philippe. Il faut bien traduire. Marches et démarches de la traduction. Traduire/Übersetzen. Paris : Masson, 1994.
  • Garnier, Georges. Linguistique et traduction. Caen : Paradigme, 1985.
  • Ghiţă, Elena. « Pentru o definiţie a traductemului (I) ». [Pour une définition du traductème]. Analele Universităţii din Timişoara. Seria Ştiinţe Filologice. Vol. 20 (1982) : 63-72.
  • Ghiţă, Elena, « Pentru o definiţie a traductemului (II) ». [Pour une définition du traductème]. Analele Universităţii din Timişoara. Seria Ştiinţe Filologice. Vol. 21 (1983) : 61-67.
  • Greimas, A. J. Sémantique structurelle. Paris : Larousse, 1966.
  • Greimas, A. J. Du sens. Paris : Seuil, 1970.
  • Hjelmslev, Louis. Prolégomènes à une théorie du langage. Paris : Minuit, 1968 [1943].
  • Hristea, Theodor (coord.). Sinteze de limba română. [Précis de langue roumaine]. Ediţia a 3-a revizuită şi din nou îmbogăţită. Bucureşti : Editura Albatros, 1984.
  • Hurtado Albir, Amparo. La notion de fidélité en traduction. Paris : Didier Éruditions, 1990.
  • Iordan, Iorgu, V. Robu. Limba română contemporană. [La Langue roumaine contemporaine]. Bucureşti : Editura Didactică şi Pedagogică, 1978. Jakobson, Roman. Essais de linguistique générale. Paris : Éditions du Minuit, [1963] 1973.
  • Jammes, Robert. Études sur l’oeuvre poétique de Don Luis de Gongora Aragote. Thèse pour le doctorat d’Etat. Toulouse : Imprimerie M. Espic, 1967.
  • Kerbrat- Orecchioni, Catherine. Interactions verbales. I. Paris : A. Colin, 1990. Kerbrat- Orecchioni, Catherine. L’implicite. Paris : A. Colin, coll. « Linguistique », 1991.
  • Kerbrat-Orecchioni, Catherine. La connotation. Lyon : Presses Universitaires de Lyon, 1977.
  • Kocourek, Rostislav. La langue française de la technique et de la science. Vers une linguistique de la langue savante. 2e édition. Wiesbaden : Oscar Brandstetter Verlag Gmbh & Co ., 1991.
  • Ladmiral, Jean-René. Traduire: théorèmes pour la traduction. Paris : Payot, 1979.
  • Larose, Robert. Les théories contemporaines de la traduction. 2e édition. Québec : Presses Universitaires de Québec, [1987] 1989.
  • Lederer, Marianne. La traduction simultanée. Expérience et théorie. Paris : Minard, 1981.
  • Lungu Badea, Georgiana. « Culturemele între conotaţii şi aluzii culturale. Încercare de definire a unui concept » [Les culturèmes - connotations ou allusions culturelles. Essai de définition du concept]. Analele Universităţii de Vest din Timişoara. Seria Ştiinţe Filologice, n° XXXIX (2001) : 364-380.
  • Macrea, D. Probleme de lingvistică română. [Problèmes de linguistique roumaine]. Bucureşti : Editura Ştiinţifică, 1961.
  • Malblanc, Antoine. Stilistique comparée du français et de l’allemand. Paris : Didier, 1961.
  • Meschonnic, Henri. Pour la poétique. II. Paris : Gallimard, 1973.
  • Meschonnic, Henri. Poétique du traducteur. Paris : Verdier, 1999
  • Moles, Abraham A. Sociodynamique de la culture. Paris-La Haye : Mouton et Cie, 1967.
  • Moles, Abraham, Zeltmann, Claude (dirs.). La communication. Paris : CEPL, Dictionnaire Marabout Université, 1971.
  • Moles, Abraham, Eisabeth Rohmer. « Le cursus scientifique d’Abraham Moles. Autobiographie : première partie ». In : Bulletin de Micropsychologie, nr° 28 (mars 1996). URL : http://micropsy.ifrance.com/moles/textes.
  • Mounin, Georges. Les belles infidèles. Paris : Cahiers du Sud, 1955.
  • Mounin, Georges. Les problèmes théoriques de la traduction. Paris : Gallimard, 1963.
  • Munteanu, Ştefan. Introducere în stilistica operei literare. [Introduction à la stylistique de l’oeuvre littéraire]. Timişoara : Editura de Vest, 1995.
  • Nedelciu, Viorica, Popescu, Elvira, Protopopescu, Constanţa. Cartea românească azi. [Le livre roumain aujourd’hui]. Bucureşti : Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1975.
  • Niculescu, Alexandru. Individualitatea limbii române între limbile romanice. I. Contribuţii gramaticale. [Individualité de la langue roumaine. Contributions grammaticales]. Bucureşti: Editura Ştiinţifică, 1965 ; II. Contribuţii socio-culturale. [Contributions socioculturelles]. Bucureşti : Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1978.
  • Nida, Eugene A., Taber, Charles R. La traduction: théorie et méthode. Londres : Alliance b iblique universelle, 1971.
  • Nida, Eugen A. Toward a Science of Translating, with special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating. Leiden : Birll, 1964.
  • Nord, Christiane. Text Analysis in Translation. Amsterdam : Rodopi, 1991. Oksaar, Els. « Sprache, Gesellschaft und interkulturelle Verständigung ». In Kühlwein. W. (Hg.). Sprache, Kultur und Gesellschaft. Tübingen : 1984 : 21-31. Oksaar, Els. Kulturemtheorie. Ein Beitrag zur Sprachverwendungsforschung. Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, 1988.
  • Pageux, Daniel-Henri. Literatură generală şi comparată. Iaşi : Editura Polirom, 2000.
  • Pergnier, Maurice. Les fondements sociolinguistiques de la traduction. Paris : Honoré Champion, 1978.
  • Radó, György. « Outline of a Systematic Translatology ». Babel : International Journal of Translation. Vol. 25. 4 (1979) : 187-196.
  • Reiss, Katarina, Vermeer, Hans J. Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie. Tübingen : Niemeyer, 1984.
  • Richard, Jean-Pierre. « Traduire l’ignorance culturelle ». Palimpsestes. Presses de l a Nouvelle Sorbonne, n° 11 (1998) : 151 -160.
  • Sandrini, Peter (éd.). Übersetzen von Rechtstexten. Fachkommunikation im Spannungsfeld zwischen Rechtsordnung und Sprache. Tübingen : Narr (FFF Forum zur Fachsprachenforschung 54), 1999.
  • Sandrini, Peter. Lokal, regional, global.Fachgebundenes translatorisches Handeln und Wissenstransfer. 2001 : 219-231. URL : http://homepage.uibk.ac.at/~c61302/publik/prunc.pdf. (Consulté le 11 mars 2002).
  • Schmuki, Marcel. Etymo - un interpréteur de formules dans le domaine de la linguistique diachronique. Avec une application à l'évolution du latin à l'espagnol. Mémoire présenté à l’Université de Fribourg en octobre 2000. URL : http://homepage.sunrise.ch/homepage/mschmuki/official/main.html. (Consulté l e 2 mai 2002).
  • Searle, John. Sens et expression. Traduction et préface de Joëlle Proust. Paris : Minuit, coll. « Le sens commun », 1982.
  • Şerban, Vasile, Evseev, Ivan. Vocabularul limbii române. Schiţă de sistem. [Le Vocabulaire de la langue roumaine : esquisse du système]. Timişoara : Editura Facla, 1978.
  • Toury, Gideon. Descriptive Translation Studies and beyond. Amsterdam and Philadelphia : John Benjamins, 1995.
  • Trandem, Beate. Le transfert culturel. URL : http://google.co./beatetrandem/ transfert culturel, 200o. (Consulté le 20 octobre 2001).
  • Stolze, Radegundis. Die Fachübersetzung. Eine Einführung. Tübingen : Narr Studienbücher, 1999.
  • Ulmann, S [tephen]. Précis de sémantique française. 2e édition. Berne : Éditions A. Franke, 1959.
  • Vermeer, Hans J. « Translation and the Memes ». Target 9.1, 1997 : 155-166.
  • Vermeer, Hans J., Witte, Heidrun. « Exkurs 3: Kultureme ». Text context. Beiheft 3, Mögen Sie Zistrosen. Heidelberg : Julius Groos, 1990 : 135-145.
  • Vinay, Jean-Paul, Darbelnet, Jean. Stylistique comparée du français et de l ’anglais. Paris : Didier, [1958] 1966.
  • Vulcănescu, Romulus. Mitologie română. [Mythologie roumaine]. Bucureşti : Editura Academiei, 1987. Aldulescu, Radu. Amantul colivăresei. Bucureşti : Nemira, 1994.
  • Baudelaire, Charles. Les paradis artificiels. OEuvres complètes. Paris : Gallimard, « Bibliothèque de La Pléiade », tome I, 1975.
  • Collovald, Annie. « Les poujadistes ou l’échec politique ». Revue d’histoire moderne et contemporaine. XXXVI. 52558 (janvier-mars 1989) : 113-133.
  • Iribarne, Philippe d’. La logique de l’honneur. Gestion d’entreprises et tradition nationales. Paris : Seuil, 1993.
  • Labiche, Eugène. Embrassons-nous, Folleville et autres pièces. Théâtre. Volume 2. Paris : Flammarion, 1993.
  • Lyle, John. Euphues : The Anatomy of Wit and Euphues and His England. An annotated modern spelling edition by Leah Scragg. Manchester / New York: Manchester University Press, 2003. (Le) Journal du Centre. Édition du 28 novembre 2000.
  • Le Journal du Dimanche. Édition du 21 novembre 2000.
  • Orléans, Charles d’, Poezii. Balade, cântece, carole, lamente, rondeluri. Selecţie, echivalenţe româneşti, prefaţă, bibliografie, note, indici, machetă şi prezentare grafică R. Vulpescu. Bucureşti : Univers, 1975.
  • Virginaud, Jean-Pierre, Morsang, Jean. Decryptage. Les Mots de l’actu. Quo. Savoir actuel. Mensuel d’information générale. Janvier, juin, décembre, 1999; janvier, mars, 2000.
  • Rabelais, François, Gargantua şi Pantagruel. Traduit en roumain par Alexandru Hodoş. Préface de N.N. Condeescu. Chişinău : Editura Hyperion, 1993 [1967].
  • Rabelais, François, Gargantua, tatăl lui Pantagruel şi uimitoarea viaţă a lui Pantagruel, feciorul uriaşului Gargantua. Histoire adaptée pour les enfants par Ileana et Romulus Vulpescu, 2e édition. Bucureşti : Editura Ion Creangă, 1989.
  • Rabelais, François. Gargantua et Pantagruel. Extraits. Notices bibliographiques, notes explicatives par Jean-Christian Dumont. Paris : Librairie Larousse, 1961.
  • Voltaire. Dialogue entre un Brachmane et un Jésuite sur la nécessité et l’enchaînement des choses). 1756. URL : http://www.voltaire-integral.com/Html/24/09_Dialogue_bra.html. (Consulté le 10 janiver 2009).
  • Voltaire. Candid sau optimismul. Traduction de Al. Philippide. Étude de N. N. Condeescu. Chişinău : Editura Hyperion, 1993.
  • Voltaire. Micromégas. Zadig. Candide. Introduction, notes, bibliographie, chronologie par René Pomeau. Paris : Flammarion, 1994.
  • Zumthor, Paul. Babel sau nedesăvârşirea. Titre original : Babel ou l’inachèvement. Iaşi : Polirom, 1998.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.doi-10_2478_tran-2014-0003
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.