The basis of the new model of politics of memory: The effects of Great War on nation-building processes in East-Central Europe in XX century

• Authors: Waldemar Paruch
• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Artykuł jest analizą wpływu procesów narodowotwórczych zachodzących w Europie Środkowowschodniej na politykę w XX wieku, zwłaszcza pod wpływem oddziaływania skutków Wielkiej Wojny. Przyjęto założenie, że mieszkańcy Europy Środkowowschodniej, w odróżnieniu od ludności zamieszkującej Europę Zachodnią pod koniec XIX wieku stanęli wobec dylematu - czy nowoczesne narody ukształtują się na obszarze między Niemcami a Rosją jako wspólnoty o charakterze polityczno-państwowym, czy raczej podstawową więzią, konstytuującą owe zbiorowości, będą czynniki etniczno-kulturowe.Zbadano skutki I wojny światowej dla charakteru nowoczesnej polityki. Po pierwsze, doprowadziła do rozpadu lub zapoczątkowała kryzys tradycyjnych imperiów wieloetnicznych i wielokulturowych (od rosyjskiego do portugalskiego). Przesądziła jednocześnie o statusie ontologicznym narodów - głównych podmiotów legitymizujących istnienie tzw. państw narodowych. Po drugie, uszczegółowiła w XX wieku zjawisko polityczności. W aspekcie ontologicznym podział na narody stał się sposobem stanowienia nowoczesnego społeczeństwa oraz narzucił rzeczywistości politycznej określony wymiar antagonizmu, czyli podział na państwa narodowe sojusznicze i wrogie. Po trzecie, wzmocniła podmiotowość polityczną narodów uznanych za prymarne wspólnoty, zdolne do suwerennych działań w ujęciu dziejowym i współczesnym, co oznaczało przedefiniowanie roli państwa oraz władzy politycznej, a także polityki. Zmodyfikowano trzy natury polityki - ogólną, szczegółową, filozoficzną. Treścią polityki w ujęciu ogólnym stała się walka o władzę w państwie oraz jej sprawowanie w taki sposób, aby utrzymywać spoistość narodową oraz chronić egzystencję narodową przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Identycznie zaczęto postrzegać politykę szczegółową, traktując jej różne przejawy jako specjalistyczną działalność na rzecz rozwiązywania problemów społecznych przypisywanych narodowi. Ta sama perspektywa poznawcza zdominowała działalność metapolityczną. Naród, kosztem innych wspólnot, np. religijno-wyznaniowych, społeczno-zawodowych, regionalno-kontynentalnych, uczyniono kategorią wykorzystywaną przez podmioty metapolityczne w ocenie polityki. Wniosek wynikający z badań - skutki Wielkiej Wojny wywołały przewartościowania w Europie Środkowowschodniej modelu polityki historycznej. Państwo narodowe zostało uznane za główny podmiot dziejów.

Keywords

EN

naród; Europa Środkowowschodnia; polityka historyczna; XX wiek; nation; East-Central Europe; politics of memory; XX century

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2011
• Volume: 18
• Issue: 1
• Pages: 89-114

Dates

published

2011-01-01

online

2012-02-22

Contributors

author

Waldemar Paruch

• Wydział Politologii UMCS w Lublinie

Identifiers

DOI

10.2478/v10226-011-0006-2