Dziecięca umiejętność krytycznego czytania. Między teorią a praktyką

• Authors: Patrycja Brudzińska

Title variants

EN

Children's critical reading skills. Between theory and practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie Artykuł prezentuje teoretyczne ustalenia dotyczące dziecięcej umiejętności krytycznego czytania. Przedstawia Four Resources Model (Peter Freebody, Allan Luke) jako propozycję do pracy z tekstem w ramach krytycznej alfabetyzacji. Nawiązując do wyników międzynarodowych badań postępów w czytaniu PIRLS, ukazuje dylematy związane z uczeniem krytycznego czytania najmłodszych odbiorców treści literackich. Materiał i metody W pracy wykorzystano analizę dokumentów dotyczących poziomu umiejętności czytania, nauki krytycznego czytania oraz modelu czterech zasobów Wyniki Tekst prezentuje wyniki międzynarodowych badań postępów czytelniczych PIRLS 2016 oraz teoretyczne ustalenia dotyczące modelu krytycznego czytania autorstwa Freebody i Luke. Wnioski Współczesna edukacja nie może pominąć krytycznej alfabetyzacji dzieci, które są odbiorcami nie tylko słownych, ale także (a może przede wszystkim) wizualnych treści.

EN

Abstract The paper presents the theoretical findings regarding children's critical reading skills. The articlecle also presents the Four Resources Model (Peter Freebody, Allan Luke) as a proposal to work with the text as part of critical literacy. Referring to the results of international research on progress in reading PIRLS, it reveals dilemmas related to the teaching of critical reading of the youngest recipients of literary content. Material and methods The article uses the analysis of documents concerning the level of reading skills, learning critical reading and the four resources model four resources Results The text presents the results of international PIRLS 2016 reading progress research and the theoretical findings regarding the critical reading model by Freebody and Luke. Conclusions Today's education can not ignore the critical literacy of children who are recipients of not only verbal but also (and perhaps above all) visual content

Keywords

PL

edukacja wczesnoszkolna; krytyczne czytanie; Model Czterech Zasobów; Freebody i Luke; edukacja czytelnicza; PIRLS

EN

early childhood education; PIRLS; critical reading; Four resources Model; Freebody & Luke; literacy education

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2019
• Volume: 13
• Issue: 4
• Pages: 37-46

Dates

published

2020-02-29

received

2019-08-02

revised

2019-11-07

accepted

2019-11-07

Contributors

author

Patrycja Brudzińska

• Wydział Nauk Pedagogicznych, Katedra Edukacji Dziecka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Polska

References

• Będkowski L., (2016) Kształcenie nauczycieli (języka polskiego) w kontekście indywidualizacji nauczania- uczenia się oraz stosowania metod aktywizujących, w: PEDAGOGIKA tom XXV nr 1, pod red. Rędziński K., Łapota M., Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.
• Brzezińska A., (1987) Czytanie i pisanie- nowy język dziecka, Warszawa: WSiP.
• Czechowski J., (2007) Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, Kultura i Edukacja nr 2.
• Firkins A.S., (2015) The Four Resources Model: A useful framework for Second Language teaching in a Military Context. Technical Studies Institute Journal 2015, Royal Saudi Air Force: Kingdom of Saudi Arabia.
• Jaszczyszyn E., (2010), Modele edukacji czytelniczej w przedszkolu a gotowość do czytania i umiejętności czytania dzieci sześcioletnich, Białystok: Trans Humana.
• Klus-Stańska D., Nowicka M., (2005) Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Warszawa: WSiP.
• Kuliczkowska K., (1972), Dawne i współczesne problemy prozy dla dzieci, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Leszczyński G., (2003), Literatura i książka dziecięca. Słowo- obiegi- konteksty, Warszawa: Centrum Edukacji Bibliotekarskiej, Informacyjnej i Dokumentacyjnej im.Heleny Radlińskiej.
• Luke A. (2000), Critical literacy in Australia: A matter of context and standpoint, Journal of Adolescent & Adult Literacy 43 (5).
• Kalabarczyk T. (2014), Nauka krytycznego myślenia, Analiza i Egzystencja 25.
• Malmquist E. (1982), Nauka czytania w szkole podstawowej, tłum. A. Thierry, Warszawa: WSiP.
• Olejnik D. (2001), Kształtowanie umiejętności czytania w edukacji wczesnoszkolnej, Nauczyciel i Szkoła 1-2 (10-11).
• Pietrasik- Kulińska K., Szuba D., Stańdo J., (2017) Kształtowanie umiejętności wyszukiwania, selekcji i porządkowania informacji oraz krytycznej oceny ich przydatności, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Plenkiewicz M., (1996), Czytanie krytyczne w teorii i praktyce, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy- Studia Pedagogiczne, z. 31.
• Plenkiewicz M. (1997), Potrzeba kształtowania umiejętności krytycznego czytania w edukacji wczesnoszkolnej. Aktualny stan badań nad krytycznym czytaniem w klasach początkowych, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy- Studia Pedagogiczne, z.33.
• Serafini F., (2012), Expanding the four resources model: reading visual and multi-modal texts, Pedagogies: An International Journal.
• Wojciechowski K. (red.), (1986) Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych, Wrocław.
• Raport z badań PIRLS: http://www.ibe.edu.pl/images/download/Raport-PIRLS-2016.pdf, s. 30, dostęp 24. 09. 2018.

Identifiers

DOI

10.29316/rs/114086