Socjalizująca rola aktywności sportowej dzieci i młodzieży w świetle współczesnej literatury socjologicznej i humanistycznej

• Authors: Ryszard Polak , Paweł Tarkowski

Title variants

EN

Socjalizująca rola aktywności sportowej dzieci i młodzieży w świetle współczesnej literatury socjologicznej i humanistycznej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie W artykule podjęto analizę wybranych kilkudziesięciu dzieł współczesnych socjologów i teoretyków sportu i humanistów (publikacje książkowe i artykuły), którzy rozważali rolę sportu w socjalizacji dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Materiał i metody Wykorzystano współczesną literaturę źródłową i naukowe opracowania poświęcone głównie socjologii i filozofii oraz teorii sportu, oraz publikacje z zakresu pedagogiki sportu, w których badacze skupiali się na społecznej roli aktywności sportowej. Wyniki Autorzy wielu tekstów omawiających znaczenie sportu w życiu człowieka podkreślali również jego socjalizującą rolę, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy to postawy skrajnie indywidualistyczne niszczą więzi społeczne; istnieje w związku z tym konieczność większego zwrócenia uwagi osób dorosłych na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży przez sport i aktywność ruchową. Wnioski W świetle przeprowadzonych badań sport dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie socjalizujące, a jego uprawianie jest konieczne nie tylko ze względów zdrowotnych, ale i społecznych.

EN

Abstract W artykule podjęto analizę wybranych kilkudziesięciu dzieł współczesnych socjologów i teoretyków sportu i humanistów (publikacje książkowe i artykuły), którzy rozważali rolę sportu w socjalizacji dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Material and methods Wykorzystano współczesną literaturę źródłową i naukowe opracowania poświęcone głównie socjologii i filozofii oraz teorii sportu, oraz publikacje z zakresu pedagogiki sportu, w których badacze skupiali się na społecznej roli aktywności sportowej. Results Autorzy wielu tekstów omawiających znaczenie sportu w życiu człowieka podkreślali również jego socjalizującą rolę, zwłaszcza w obecnych czasach, kiedy to postawy skrajnie indywidualistyczne niszczą więzi społeczne; istnieje w związku z tym konieczność większego zwrócenia uwagi osób dorosłych na wychowanie społeczne dzieci i młodzieży przez sport i aktywność ruchową. Conclusions W świetle przeprowadzonych badań sport dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie socjalizujące, a jego uprawianie jest konieczne nie tylko ze względów zdrowotnych, ale i społecznych.

Keywords

PL

socjalizacja; wychowanie; wartości moralne; fair play

EN

wychowanie; socjalizacja; wartości moralne; fair play

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2020
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 27-38

Dates

published

2020-12-10

received

2020-07-10

revised

2020-07-23

accepted

2020-07-24

Contributors

author

Ryszard Polak

• Zakład Nauk Humanistyczno - Społecznych, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Filia w Białej Podlaskiej., Polska

author

Paweł Tarkowski

• Zakład Nauk Humanistyczno - Społecznych, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Filia w Białej Podlaskiej., Polska

References

• Berger, P. L., Luckmann, T. (2010). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Cynarski, W. (2012). Antropologia sztuk walki – spojrzenie filozoficzne, Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 36, s. 90–103.
• Cynarski, W., Lee-Barron, J. (2014). Philosophies of martial arts and their pedagogical consequences, IDO MOVEMENT FOR CULTURE. Journal of Martial Arts Anthropology 14(1), pp. 11-19.
• Czechowski, M., Dąbrowska, A. (2011). Fair play w sporcie i życiu młodzieży, Warsztaty dydaktyczne dla nauczycieli i młodzieży szkolnej, z. 1. Warszawa: Klub Fair Play PKOI.
• Demel, M., Skład, A. (1986). Teoria wychowania fizycznego dla pedagogów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Derbich, J. (1993). Przygotowanie do wartości poprzez uprawianie sportu. W: Z. Dziubiński (red), Wychowawcze aspekty sportu, (s. 143–149). Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa.
• Filipiak, M. (2000). Socjologia kultury. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Holt N. L., Tink L. N., Mandigo J. L., Fox K. R. (2008). Do Youth Learn Life Skills through Their Involvement in High School Sport? A Case Study. Canadian Journal of Education / Revue canadienne de l'éducation, 31(2), pp. 281-304. DOI: 10.2307/20466702, https://www.jstor.org/stable/20466702?seq=1.
• Khaled, Ahmad Ibrahim G., Brée J., Naja M. (2017). The Influence of Sport Practice in Federal French Sport Clubs on the Sensitivityof Children to Values and Healthy Lifestyle: A Qualitative Exploratory Study. In: Rossi P. (eds), Marketing at the Confluence between Entertainment and Analytics. Developments in Marketing Science: Proceedings of the Academy of Marketing Science. (pp. 1365-1369). Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-47331-4_267.
• Kosiewicz, J. (2010). Sport poza dobrem i złem moralnym. Studia Humanistyczne, 10, s. 27–41.
• Kowalczyk, S. (2002). Elementy filozofii i teologii sportu. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kowalczyk, S. (2003). Społeczno-integracyjna funkcja sportu. W: Z. Dziubiński (red.), Społeczny wymiar sportu (s. 25-30). Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP.
• Kulczyńska, U. (2019). Sport jako obszar konstruowania tożsamości mężczyzn. W: M. Dąbrowska, A. Radomski (red.), Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości (s. 86-99). Lublin: Wydawnictwo PWiE.
• Kunicki, B., J. (2011). Społeczeństwo, kultura, kultura fizyczna. W: Z. Dziubiński, Z. Krawczyk (red), Socjologia kultury fizycznej (s. 59-66). Warszawa: AWF.
• Lipiec, J. (2012). Socjalizacyjna lekcja sportu. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red), Kultura fizyczna a socjalizacja, (s. 15-23). Warszawa: AWF, Salezjańska Organizacja Sportowa.
• Lipoński, W. (2014). Brytyjska geneza sportu i fair play. W: K. Hądzelek (red.) Czysta gra. Fair Play, (s. 122-139). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski.
• Manchev, S. (2017). Children and Socialization: Crossing Social and Cultural Boundaries, The New Diversity of Family Life in Europe, In: Çitlak B., Kurtenbach S., Lueneburg M., Zlatkova M. (eds), The New Diversity of Family Life in Europe (pp. 163-179). Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-17857-4_11.
• Mortimer, J. T., Simmons, R. G. (1978). Adult sozialization. Annual Review of Sociology, 4, pp. 421-454. https://www.jstor.org/stable/2945977.
• Nosal, P. (2015). Społeczne ujęcie sportu. (Trudne) definiowanie zjawiska czy dyskurs? Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(2), s. 16-38.
• Nowocień, J. (2014). Olimpizm i fair play jako źródło wartości w nowoczesnym procesie edukacji. W: K. Hądzelek (red.), Czysta gra. Fair Play, (s. 198-204). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski.
• Nowocień, J. (2001). Sport i olimpizm w systemie wychowawczym współczesnej szkoły. Warszawa: AWF.
• Nowocień, J. (2013). Sport w kulturze i wychowaniu obywatelskim. W: J. Nowocień, K. Zuchora (red.), Sport w kulturze zdrowia, czasu wolnego i edukacji olimpijskiej w 150-lecie urodzin Pierre’a de Coubertin, (s. 183 – 199). Warszawa: AWF.
• Ommundsen, Y., Løndal, K., Loland, S. (2014). Sport, Children, and Well-Being. In: A. Ben-Arieh, F. Casas, I Frønes, J. E. Korbin (eds, Handbook of Child Well-Being (p. 911-940). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-90-481-9063-8_148.
• Organista N. (2012). Nierówności płciowe w procesie socjalizacji do kultury fizycznej. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red). Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 193 – 202). Warszawa: AWF, Polska Akademia Olimpijska, Fundacja „Centrum Edukacji Olimpijskiej.
• Pieter, J. (1976). Historia psychologii. Warszawa: PWN.
• Pietrzak, H., Cynarski, W. (2000). Psychologia duchowej drogi sztuk walki, IDO – RUCH DLA KULTURY, t. I, s. 202-210.
• Schaffer, R. H. (2006). Rozwój społeczny dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Sage, G. H. (1979). Sport and the Social Sciences. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 445 (1), pp. 1-14.
• https://doi.org/10.1177/000271627944500103.
• Sas-Nowosielski, K. (2002). O możliwościach wykorzystania kultury fizycznej w resocjalizacji nieletnich. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP.
• Saska-Dymicka, J. (2011). Sport młodzieżowy kuźnią charakteru i postaw społecznych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług, (78), s. 113–125.
• Stryczek, M. (2011). Aksjologia sportu. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
• Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szymański, M. J. (2013). Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Kraków: Impuls.
• Tammelin T., Näyhä S., Hills A. P., Järvelin M-R. (2003). Adolescent participation insports and adult physical activity, American Journal of Preventive Medicine, 24(1), pp. 22-28. https://doi.org/10.1016/S0749-3797(02)00575-5.
• Tillmann, K. J. (2013). Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Tomecka, M. (2012). Socjalizacja a gry zespołowe. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 175-184). Warszawa: AWF.
• Wołoszyn, S. (1964). Dzieje wychowanie i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Zdebska, H. (2010). Fair play a etyka współpracy, W: Z. Żukowska, R. Żukowski (red.) Fair play w sporcie i olimpizmie. Szansa czy utopia (s. 52-59). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski, Klub Fair Play.
• Zdebska, H. (2012). Socjalizacja i sport. W: Z. Dziubiński, K. W. Jankowski (red.), Kultura fizyczna a socjalizacja (s. 131–149). Warszawa: AWF.
• Ziółkowski, A. (2004). Rola sportu w rozwoju społeczno-moralnym młodych zawodników. W: M. Krawczyński, D. Nowicki (red.), Psychologia sportu w treningu dzieci i młodzieży (s. 11-35). Warszawa: Centralny Ośrodek Sportu.
• Żukowska, Z., Żukowski R (2010). Fair play jako wartość edukacyjna w sporcie a sprawności moralne nauczyciela wychowania fizycznego i trenera. W: Z. Żukowska, R. Żukowski (red.), Fair play w sporcie i olimpizmie. Szansa czy utopia (s. 60-71). Warszawa: Polski Komitet Olimpijski, Klub Fair Play.

Identifiers

DOI

10.29316/rs/125692