Czy seniorzy są wykluczeni cyfrowo? Analiza potrzeb osób starszych w zakresie wsparcia informacyjnego

• Authors: Arkadiusz M. Jasiński , Agnieszka M. Bąkowska

Title variants

EN

Are seniors digitally excluded? Analysis of the needs of older adults in terms of information support

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie Prezentowane badania miały na celu analizę problemu wykluczenia cyfrowego, wskazanie form wsparcia informacyjnego seniorów oraz diagnozę potrzeb osób starszych w zakresie dostępu do informacji przy użyciu technologii cyfrowych. Materiał i metody Przegląd literatury oraz badania kwestionariuszowe. Wyniki W grupie osób w wieku powyżej 65 lat występuje problem wykluczenia cyfrowego. Wykluczenie cyfrowe jest rodzajem wykluczenia społecznego i może prowadzić do niższego subiektywnego dobrostanu w grupie osób starszych. Najczęściej seniorzy poszukują potrzebnych informacji wśród osób z najbliższego otoczenia. Najbardziej potrzebne informacje dotyczą usług w zakresie ochrony zdrowia. Najskuteczniejszą formą pozyskiwania informacji jest kontakt bezpośredni. Za najpoważniejszą przeszkodę, w pozyskaniu potrzebnych informacji, seniorzy uważają nieodpowiednie kanały i formy przekazu informacji przez instytucje. Wnioski Dostępnych jest wiele form wsparcia informacyjnego seniorów, których skuteczność jest wyższa, jeśli są wdrożone na poziomie państwa. Zmniejszenie wykluczenia cyfrowego seniorów powinno być jednym z priorytetów polityki społecznej.

EN

Abstract The aim of research was to analyse the digital exclusion, describe the forms of information support for seniors and diagnose the needs of older people in terms of access to information using digital technologies. Material and methods Literature review, questionnaire method. Results In the study group digital exclusion was observed. Digital exclusion is a type of social exclusion and can lead to lower well-being among seniors. Most often, seniors look for the necessary information among people from immediate surroundings. The most needed information relates to healthcare services. The most effective form of obtaining information is direct contact. In senior's opinion the most serious obstacle in obtaining the necessary information are inappropriate channels and forms of information transfer by institutions. Conclusions There are many forms of information support for seniors. Described solutions are more effective if implemented at the state level. Reducing the digital exclusion of seniors should be one of the priorities of social policy.

Keywords

PL

wykluczenie cyfrowe; kompetencje cyfrowe; społeczeństwo informacyjne; bariery w korzystaniu z mediów elektronicznych; późna dorosłość

EN

digital exclusion; digitl compeences; information society; barriers in using electronic media; older adults

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2021
• Volume: 15
• Issue: 1
• Pages: 48-59

Dates

published

2021-05-31

received

2021-03-04

accepted

2021-04-06

Contributors

author

Arkadiusz M. Jasiński

• Instytut Psychologii, Katedra Psychologii Ogólnej i Pracy, Uniwersytet Opolski, Polska

author

Agnieszka M. Bąkowska

• Instytut Nauk Pedagogicznych, Katedra Nauk Socjologicznych i Pracy Socjalnej, Uniwersytet Opolski, Polska

References

• Anderson, M., Perrin, A., Jiang, J. Kumar, M. (2019). 10% of Americans don’t use the internet. Who are they? Pobrano 02 luty 2021 z https://www.pewresearch.org/fact-tank/2019/04/22/some-americans-dont-use-the-internet-who-are-they/.
• Böhnke, P., Silver, H. (2014). Social exclusion. W: A. C. Michalos (Ed.), Encyclopedia of quality of life and well-being research (s. 6064–6069). Dordrecht: Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-0753-5_2757.
• Chabior, A., Fabiś, A., Wawrzyniak, J. K. (2010). Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Czapiński, J., Błędowski, P. (2014). Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich. Pobrano 14 styczeń 2021 z http://www.diagnoza.com/pliki/raporty_tematyczne/Aktywnosc_spoleczna_osob_starszych.pdf.
• Czapiński, J., Panek, T. (2015). Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego. Pobrano 20 październik 2020 z https://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/diagnoza_raport_2015.pdf.
• Czerski, W. M. (2020). Wykluczenie cyfrowe jednym z problemów edukacji doby cyfrowej/ Digital exclusion one of the problems of digital education day. Rozprawy Społeczne/Social Dissertations, 14(3), 63-75. https://doi.org/10.29316/rs/127216.
• Gajda, J. (2010). Media w edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Gallistl, V., Rohner, R., Seifert, A., Wanka, A. (2020). Configuring the Older Non-User: Between Research, Policy and Practice of Digital Exclusion. Social Inclusion, 8(2), 233-243. http://dx.doi.org/10.17645/si.v8i2.2607.
• Gilmour, J., Machin, T., Brownlow, C., Jeffries, C. (2020). Facebook-based social support and health: A systematic review. Psychology of Popular Media, 9(3), 328–346. https://doi.org/10.1037/ppm0000246.
• Główny Urząd Statystyczny. (2015). Prognoza ludności na lata 2008-2035. Pobrano 23 październik 2020 z https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2008-2035-publikacja,1,4.html.
• Główny Urząd Statystyczny. (2018). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2014–2018. Pobrano 23 październik 2020 z http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-wyniki-badan-statystycznych-z-lat-2014-2018,1,12.html.
• Hunsaker, A., Hargittai, E. (2018). A review of Internet use among older adults. New Media & Society , 20(10), 3937–3954. https://doi.org/10.1177/1461444818787348.
• König, R., Seifert, A., Doh, M. (2018). Internet use among older Europeans: An analysis based on SHARE data. Universal Access in the Information Society , 17(3), 621–633. https://doi.org/10.1007/s10209-018-0609-5.
• Lin, S., Liu, D., Niu, G., Longobardi, C. (2020). Active Social Network Sites Use and Loneliness: the Mediating Role of Social Support and Self-Esteem. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00658-8.
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. (2017). Informacja o sytuacji osób starszych Polsce za 2016 rok. Warszawa. Pobrano 14 luty 2021 z https://www.gov.pl/web/rodzina/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-w-polsce-za-rok-2016.
• Mirczak, A. (2014). Determinanty wsparcia społecznego wśród starszych mieszkańców wsi. Labor et Educatio, 2, 189-203.
• Mokrzycka, K. (2013). Wykluczenie społeczne (ekonomiczne, cyfrowe, polityczne, przestrzenne) i jego wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy regionu. W: M. Pokrzywa, S. Wilk (Red.), Wykluczenie społeczne. Diagnoza, wymiary i kierunki działań (s. 95-112). Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.
• Paszkowska-Rogacz, A. (2002). Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej, Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
• Seifert, A. (2020). The Digital Exclusion of Older Adults during the COVID-19 Pandemic, Journal of Gerontological Social Work, 63(6-7), 674-676. https://doi.org/10.1080/01634372.2020.1764687.
• Seifert, A., Hofer, M., Rössel, J. (2018). Older adults’ perceived sense of social exclusion from the digital world. Educational Gerontology , 44(12), 775–785. https://doi.org/10.1080/03601277.2019.1574415.
• Sęk, H., Cieślak, R. (2011). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (Red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11-28). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Staręga -Piasek, J., Balon, K., Rutkiewicz, G., Stec, K., Szmaglińska, I., Zielony, M. (2011). Standard pracy socjalnej z osobami starszymi. Pobrano 21 grudzień 2020 z http://www.wrzos.org.pl/projekt1.18/download/2.1.STANDARD%20PRACY%20SOCJALNEJ%20Z%20OS.pdf.
• Tomczyk, M. (2010). Seniorzy w świecie nowych mediów. E-mentor, 4(36). Pobrano 20 listopad 2020 z http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/36/id/776.

Identifiers

DOI

10.29316/rs/135468