Grawitacyjny model zróżnicowania rozwoju ekonomicznego województw

• Authors: Katarzyna Mroczek , Tomasz Tokarski , Mariusz Trojak

Title variants

EN

Gravity Model of the Economic Diversity of Polish Regions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wyjaśnienie wpływu tzw. efektu grawitacyjnego na przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw. Ów efekt grawitacyjny (nawiązując do prawa grawitacji Newtona) opiera się na założeniu, że regiony oddziałują na siebie gospodarczo, przy czym siła oddziaływania jest proporcjonalna do ich wielkości i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi. Najczęściej modele grawitacyjne były wykorzystywane do opisu zjawisk w handlu światowym, zaś ich zastosowanie do analizy wzrostu i zróżnicowania regionalnego było bardzo rzadkie. Zastosowany w opracowaniu model nawiązuje do neoklasycznego modelu wzrostu gospodarczego Solowa, modeli Mankiwa, Romera i Weila oraz Nonnemana i Vanhoudta. W opracowaniu zaprezentowano model wzrostu gospodarczego uwzględniający efekt grawitacji. Wykazano, że model ten posiada nietrywialny punkt stacjonarny oraz że jest on asymptotycznie stabilny, co oznacza, że jest punktem asymptotycznej długookresowej równowagi rozważanego modelu wzrostu gospodarczego. W dalszej części opracowania dokonano opisowej analizy zróżnicowania technicznego uzbrojenia pracy, wydajności pracy, jednostkowych i łącznych efektów grawitacyjnych w polskich województwach w latach 1999–2011. Ponadto dokonano oszacowania parametrów funkcji wydajności pracy na poziomie wojewódzkim. Efektem finalnym pracy było przeprowadzenie numerycznych symulacji możliwych scenariuszy zróżnicowania rozwoju ekonomicznego polskich regionów. W pierwszym scenariuszu założono, że stopy inwestycji w poszczególnych województwach były różne (średnie arytmetyczne z poprzednich okresów), w drugim zaś wariancie przyjęto, że w długim okresie stopy te będą sobie równe. Zarówno 1., jak i 2. wariant wskazują na to, że przestrzenne zróżnicowanie rozwoju ekonomicznego polskich województw może się istotnie pogłębiać, przy czym procesy dywergencyjne byłyby znacznie silniejsze przy utrzymaniu się dotychczasowej struktury stóp inwestycji. Co więcej, jeśli nie uwzględni się działania zewnętrznych efektów grawitacyjnych (związanych z oddziaływaniem na polskie województwa gospodarki niemieckiej) oraz portowego charakteru Trójmiasta, to okaże się, że województwami o niskim poziomie rozwoju ekonomicznego mogłyby zostać również pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie. Najsilniejsze efekty grawitacyjne w analizowanym przedziale czasu notowane były mniej więcej w czworokącie łączącym Warszawę z Poznaniem, Wrocławiem oraz aglomeracją śląsko-dąbrowską lub (być może) Krakowem. Województwami peryferyjnymi ze względu na siłę działania efektów grawitacyjnych okazały się zarówno województwa Polski wschodniej (poza województwem świętokrzyskim, które leży względnie blisko kilku dużych aglomeracji miejskich), jak i województwa pomorskie, zachodniopomorskie oraz lubuskie.

EN

The paper seeks to explain the influence of the so-called gravity effect on the regional diversity of economic growth in Poland. The gravity effect, which is a reference to Newton’s gravity law, is based on the assumption that regions have some economic influence on one another. The strength of these relationships is proportional to the size of the regional economies and inversely proportional to the distance between them. The applied model of economic growth refers to the neoclassical models of Solow; Mankiw, Romer and Weil; and Nonneman and Vanhoud. The presented model takes into account the gravity effect. The model has one non-trivial stationary point that is asymptotically stable, the authors say, which means that this point is a long-run economic equilibrium point. The paper examines the regional diversity of various macroeconomic indicators in the period from 1999 to 2011. Additionally, parameters of the labor productivity function are estimated at the regional level. The research yielded numerical simulations of two possible scenarios of the economic diversity of Polish regions. In the first scenario, it is assumed that investment rates are different in different regions (mean rates for each region from past periods). In the second scenario, the investment rates are the same for all regions. Both scenarios seem to indicate that the regional diversification of economic growth in Polish regions may decrease significantly, but the process of divergence was stronger under the regime imposed in the first scenario, the authors say. The strongest gravity effects were observed in an area bounded by the cities of Warsaw, Poznań and Wrocław as well as the southern Silesia region, with the possible inclusion of the city of Cracow. Peripheral regions in terms of the gravity effect, according to the authors, are provinces in eastern Poland as well as Świętokrzyskie in the center of the country, Pomorskie and Zachodniopomorskie in the north, and Lubuskie in the west.

Keywords

PL

wzrost gospodarczy; efekt grawitacyjny; regionalne zróżnicowanie

EN

economic growth; gravity effect; regional diversity

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
• Journal: Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
• Year: 2014
• Volume: 271
• Issue: 3
• Pages: 5-34

Dates

published

2014-06-30

Contributors

author

Katarzyna Mroczek

author

Tomasz Tokarski

author

Mariusz Trojak

Identifiers

DOI

10.33119/GN/100867