Instytucjonalizacja przestrzeni społecznej poprzez dobra publiczne

• Authors: Jerzy Kleer

Title variants

EN

Institutionalization of Social Space by Public Goods

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba przedstawienia przyczyn destrukcji przestrzeni społecznej, stanowiącej obszar wspólnego działania jednostek oraz większych grup ludzkich, w ramach zorganizowanych organizmów. Destrukcja jest skutkiem łamania obowiązujących norm porządku instytucjonalnego zarówno formalnego, jak i nieformalnego. Rodzi to liczne patologie, stanowiące syndrom braku zaufania, strachu i chciwości. Jest to zjawisko powszechne wskutek globalizacji i rewolucji informacyjnej. Destrukcja przestrzeni społecznej, w tym także publicznej, ma główne źródła w pojawieniu się z jednej strony jednolitej formy gospodarowania w postaci gospodarki rynkowej, a z drugiej istnienia zróżnicowanych systemów politycznych, społecznych i kulturowych w poszczególnych państwach. Na początku lat 90. XX w. próbowano narzucić jednolity model rozwoju oparty na teorii neoliberalnej (co w dużej mierze udało się osiągnąć), który w dużym stopniu jest odpowiedzialny za ową destrukcję. Destrukcja przestrzeni społecznej ma miejsce na poziomie światowym i państwowym. Jeśli na poziomie światowym przejawia się głównie w postaci braku ładu światowego i różnych typach rywalizacji, to na poziomie państw ma bardziej zróżnicowany charakter. Na obu jednak poziomach ma miejsce łamanie obowiązującego porządku instytucjonalno­‑prawnego. Destrukcja na poziomie światowym w istotny sposób wpływa na destrukcję na poziomie państwowym, jednakże decydujący, a także specyficzny wpływ mają w tym czynniki wewnętrzne. Destrukcja przejawia się olbrzymim zróżnicowaniem dochodowym, załamaniem rynku pracy, minimalizacją podaży dóbr publicznych, powiązaniem sił politycznych z biznesem oraz korupcjogennością, w tym także elit politycznych. Przywracanie ładu w przestrzeni publicznej może mieć miejsce poprzez wykorzystanie koncepcji globalnych dóbr publicznych. Proces ten może mieć charakter wieloetapowy, a globalne dobra publiczne muszą się charakteryzować: niesprzecznością z regułami gospodarki rynkowej, neutralnością ideologiczną, świadomością (przystąpienie do uczestnictwa w nich musi być dobrowolne). W początkowym okresie w tym procesie mogą uczestniczyć głównie państwa.

EN

The article focuses on what the author defines as the destruction of social space-understood as an area of collective functioning for individuals and larger groups of people within organized entities. The destruction of social space is the result of breaking rules governing the institutional order, both formal and informal, the author argues. This leads to various dysfunctions such as distrust, fear and greed. The process of destroying social space is a common phenomenon in the wake of globalization and the IT revolution, according to Kleer. Social space is being destroyed mainly due to the emergence of a uniform pattern of governance in the form of a free­‑market economy and the existence of diversified political, social and cultural systems in various countries, the author says. In the early 1990s, a mostly successful attempt was made to impose a unified model of development based on the neo‑liberal theory, Kleer notes, adding that this model is largely responsible for the progressive destruction of social space. The process of destroying social space is taking place at the global and national levels, according to the author. At the global level, this is reflected by a lack of global order and different types of competition. At the national level, the process has been more diverse. At both levels, the process results in breaking the existing institutional and legal order, Kleer says. The destruction of social space at the global level has a substantial impact on what happens at the national level, though internal factors play a key role, the author argues. He adds that the process of destroying social space is reflected in major income disparities, job market problems, a substantially reduced supply of public goods, dubious ties between politics and business, and corruption. The concept of global public goods could help restore order to the social sphere, according to Kleer. This could be a multi­‑stage process based on ideologically neutral global goods complying with the rules of a free­‑market economy, the author argues. He adds that participation in this process should be voluntary and initially dominated by whole countries rather than smaller entities.

Keywords

PL

instytucjonalizacja; dobra publiczne; przestrzeń społeczna; destrukcja

EN

institutionalization; public goods; social space; destruction

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
• Journal: Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
• Year: 2014
• Volume: 273
• Issue: 5
• Pages: 29-52

Dates

published

2014-10-31

Contributors

author

Jerzy Kleer

Identifiers

DOI

10.33119/GN/100873