Opodatkowanie konsumpcji, pracy i kapitału w krajach Unii Europejskiej

• Authors: Anna Krajewska

Title variants

EN

Taxation of Consumption, Labour and Capital in European Union Countries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie długookresowych trendów dotyczących opodatkowania konsumpcji, pracy i kapitału w krajach Unii Europejskiej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na specyfikę polityki podatkowej w Polsce. W oparciu o dane statystyczne Komisji Europejskiej i OECD za lata 1995-2016 oraz przegląd literatury została podjęta próba weryfikacji następujących hipotez: 1. W obliczu kryzysu finansowego spadały dochody budżetowe z podatków, a główny ciężar łagodzenia deficytu budżetowego spoczywał na podatkach konsumpcyjnych. 2. Mimo licznych zmian dotyczących opodatkowania pracy w krajach Unii Europejskiej (podatku dochodowego od osób fizycznych i składek ubezpieczeniowych) ich udział w dochodach budżetowych kształtował się na zbliżonym poziomie. 3. Konkurencja podatkowa zapoczątkowana przez nowych członków UE oraz potrzeba stymulowania wychodzenia gospodarki z kryzysu sprawiła, że podmioty gospodarcze w relatywnie niższym stopniu uczestniczyły w zasilaniu dochodów budżetowych z podatków. 4. Polityka podatkowa w Polsce odbiega wyraźnie od prowadzonej w krajach Europy Zachodniej i wykazuje wiele cech typowych dla krajów o „południowej” mentalności podatkowej. Przeprowadzona analiza upoważnia do, przynajmniej częściowego, potwierdzenia przyjętych hipotez. Równocześnie wskazuje na to, że systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej są mocno zróżnicowane. Skłania to do ostrożnego formułowania wniosków. Dotyczy to zwłaszcza podatników określanych jako samozatrudnieni, gdyż stanowią oni bardzo niejednoznaczną kategorię. Według statystyki Eurostatu ich dochody traktowane są jako dochody kapitałowe, a w Polsce znaczną ich część można raczej traktować jako dochody z pracy.

EN

The aim of this article is to present long-term trends regarding taxation of consumption, labour and capital in European Union countries, with particular emphasis on the specific features of tax policy in Poland. Based on statistical data from the European Commission and the OECD for the 1995-2016 period and a review of the literature, an attempt was made to verify the following hypotheses: 1. In the face of a financial crisis, government revenues from taxes fell, and the main burden of mitigating the budget deficit rested with consumption taxes. 2. Despite numerous changes in the taxation of labour in the European Union, the share of personal income tax and social security contributions in budget revenues was at a similar level. 3. Tax competition initiated by new EU members and the need to stimulate an economic recovery after the crisis meant that economic operators were less involved in supplying budget revenues from taxes. 4. Tax policy in Poland differs significantly from those in Western European countries and shows many features typical of countries with a “southern” tax approach. The analysis confirmed the hypotheses, at least partially. At the same time, it indicates that the tax systems of European Union countries are diverse. Therefore, the conclusions must be carefully formulated. This particularly applies to taxpayers referred to as self-employed because they constitute a heterogeneous category. According to Eurostat statistics, their income is treated as capital income, while in Poland a significant part of this can be treated as income from work.

Keywords

PL

podatki; kryzys; klin podatkowy; Polska; Unia Europejska

EN

taxes; crisis; tax wedge; Poland; European Union

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
• Journal: Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
• Year: 2019
• Volume: 298
• Issue: 2
• Pages: 41-63

Dates

published

2019-06-24

received

2018-12-05

accepted

2019-04-17

Contributors

author

Anna Krajewska

References

• Alesina A., Perotti R. [1996], The Political Economy of Budget Deficit, National Bureau of Economic Research Working Paper, Cambridge, February.
• Andersson K., Norman E. [1987], Capital taxation and neutrality, Lund University, Lund.
• Atkinson A. B. [2017], Nierówności. Co da się zrobić?, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Baczewski G., Sarzalska M., Zielonka M. [2013], Analiza poziomu minimalnego wynagrodzenia w Polsce, Dialog, nr 1.
• Cichocki S., Tyrowicz J. [2011], Determinanty zatrudnienia nierejestrowanego w Polsce w okresie wysokiej i niskiej koniunktury gospodarczej, Gospodarka Narodowa, nr 3.
• Cieślak-Wróblewska A. [2018], Polska szybko nadrabia straty podatkowe, Rzeczpospolita, 8 maja.
• Dobrowolska B. [2008], Ekonomiczne konsekwencje opodatkowania konsumpcji indywidualnej w procesie integracji z Unią Europejską, praca doktorska, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Dziura E. [2015], Obciążenia gospodarstw domowych podatkiem akcyzowym w Polsce. Uwarunkowania, konsekwencje, perspektywy, praca doktorska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• European Commission [2012], Taxation trends in the European Union, Focus on the crisis. The main impacts on EU tax system.
• European Commission [2017], Taxation trends in the European Union.
• European Commission [2018], Taxation trends in the European Union.
• European Commission [2012], Taxation trends in the European Union.
• Eurostat [2018] Data Explorer, Tax Wedge on Labour Costs, 11.05.2018.
• Fundowicz J., Łapiński K., Wyżnikiewicz B. [2018], Szara strefa 2018, IPiAG, Warszawa.
• Góra M., Radziwiłł A., Sowa A., Walewski M. [2006], The Wedge and Skills: Case of Poland in the International Perspective, CASE, Center of Social and Economic Research, no. 64, Warsaw.
• GUS [2010], Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2010.
• GUS [2018a], Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2016 r., Warszawa.
• GUS [2018b], Notatka informacyjna. Wybrane zagadnienia rynku pracy, 3.01.2018.
• Kabaj M. [2009], Praca nierejestrowana w Polsce w świetle dotychczasowych badań GUS, Polityka Społeczna, nr 10.
• Krajewska A. [2012], Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa.
• Krajewska A. [2014], Fiscal Policy in The EU Countries Most Affected by The Crisis: Greece, Ireland, Portugal and Spain, Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, vol. 17, no. 3.
• Krajewska A., Roszkowska S. [2017], Klin podatkowy w krajach OECD, w: E. Kwiatkowski, Instytucje rynku pracy w krajach OECD, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kuznets S. [1955], Economic growth and economic inequality, American Economic Review, no. 45.
• Mering T. [2009], Programy antykryzysowe w krajach Unii Europejskiej, w: M. Księżopolski, B. Rysz-Kowalczyk, C. Żołędowski (red.), Polityka społeczna w kryzysie, Instytut Polityki Społecznej UW, Warszawa.
• Mitra P., Stern N. [2002], International Tax Competition and Tax Reforms, referat wygłoszony na konferencji: Beyond Transition, zorganizowanej przez CASE, 12–13 kwietnia 2006 r. w Falentach k/Warszawy.
• Mróz B. [2002], Gospodarka nieoficjalna w systemie ekonomicznym, SGH, Warszawa.
• OECD [2013], Economic Outlook, vol. 94.
• OECD [2014], Taxing Wages 2014, OECD Library, 11.05.2018.
• OECD [2016], Taxing Wages 2015.
• Owsiak S. [2011], Wpływ kryzysu finansowego na wydatki publiczne, w: A. Alińska, B. Pietrzak (red.), Finanse publiczne a kryzys ekonomiczny, CeDeWu.pl, Warszawa.
• Owsiak S. (red.) [2016], Polityka podatkowa krajów Unii Europejskiej wobec kryzysu finansowego, PWE, Warszawa.
• Piketty T. [2015], Ekonomia nierówności, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Rzońca A. [2007], Czy Keynes się pomylił?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Schneider F. [2017], Implausible Large Differences of the Size of the Underground Economies in Highly Developed European Countries? A Comparison of Different Estimation Methods, http://www.econ.jku.at/members/Schneider/files/publications/2017/EstShadEc_OECD/countries.pdf (11.05.2018).
• Piasecki B., Rogut A., Stawasz R., Johsons S., Smallbone D. [2001], Warunki prowadzenia działalności gospodarczej przez MSP w Polsce i krajach Unii Europejskiej, PAPR, Warszawa.
• Ranking największych barier w działalności firm [2011], BCC i Instytut GFK, Warszawa.
• Walczewski M. [2009], Zatrudnienie nierejestrowane od strony pracowników, Polityka Społeczna, nr 10.
• Wyrzykowski W. [2013], Podatkowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości w Polsce, Politechnika Gdańska, Gdańsk.
• Transition report. Finance in transition, [2006], EBRD, London.

Identifiers

DOI

10.33119/GN/108610