Nietypowa sprzączka z Siemiątkowa. Wyrób lokalny czy import bałtyjski?

• Authors: Andrzej Szela

Title variants

EN

An Atypical Belt-Buckle from Siemiątkowo. A Locally Made Form or a Balt Import?

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

An uncharacteristic prong of a buckle cast in bronze was found in 1983 during a rescue excavation of a multi-phase cemetery of the Lusatian, Przeworsk and Wielbark Cultures at Siemiątkowo, Żuromin County (Fig. 1). One part of the prong has the form of a decorative plate, with two recessed sides and a central opening (Fig. 2:1.2). It continues into the prong proper – slender, triangular of section, with a bowed terminal. The unusual form of the prong identifies it as a fragment of a buckle, type 8 group B, in the typology of R. Madyda-Legutko (1987, p. 13–15, 213, pl. 5). Finds of these buckles are extremely rare. To date, they have been recorded in three sites of the Luboszyce Culture and in two sites of the Wielbark Culture: Niedergurig, Distr. Bautzen in Saxony, Marxdorf, Distr. Märkisch-Oderland in Brandenburg, Grabice, Krosno Odrzańskie County, Ulkowy, Gdańsk County, and Gródek nad Bugiem, Hrubieszów County (Fig. 2:3–5). However, none of these finds has an openwork prong. The only type B8 specimen with a similar prong comes from the locality Wyszka, Pisz County (Fig. 2:6), which may suggest Balt roots of the buckle from Siemiątkowo. Similar decorative motifs may be found on openwork elements of the so-called Samland belts (Fig. 2:7.8). This suggests that the buckle fragment from Siemiątkowo could be one more example of Balt influence on the area of northern Mazowsze. Among the cited analogies only the artefacts from the Wielbark Culture cemeteries have a closer dating. In both assemblages of this culture the buckles were found together with brooches type Almgren 168, characteristic for the younger phase of the Late Roman Period. Thus, it seems justified to date the buckle prong from Siemiątkowo in the same way, and to link it with the Wielbark Culture which by the Late Roman Period had moved into areas of Mazowsze.

Keywords

PL

archeologia Polski; kultura wielbarska; sprzączka pasa

EN

archaeology (Poland); Wielbark Culture; belt-buckle

• Publisher: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
• Journal: Wiadomości Archeologiczne
• Year: 2015
• Volume: LXVI
• Issue: 66
• Pages: 334-337

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Andrzej Szela

• Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

References

• hilińska-Drapella, A., Próba nowego spojrzenia na „pasy sambijskie”, Wiadomości Archeologiczne LXI (2009–2010), 2010, s. 3–79.
• Godłowski, K., Wichman, T., Chmielów Piaskowy. Ein Gräberfeld der Przeworsk-Kultur im Świętokrzyskie-Gebirge, Monumenta Archaeologica Barbarica VI, Kraków, 1998.
• Głosik, J., Katalog Pogotowia Archeologicznego za lata 1973–1976, Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne V, 1983, s. 229–262.
• Jamka, R., Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Starachowicach, Przegląd Archeologiczny XI (1957–1958), 1959, s. 32–61.
• Kaszewska, E., Rajewski, Z. A., Ząbkiewicz-Koszańska, H. A., Bronze II/III (Mont.) – Période Romaine, Inventaria Archaeologica, Pologne XXVII, 1971.
• Kietlińska, A., Dąbrowska, T., Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich we wsi Spicymierz, pow. Turek, Materiały Starożytne IX, 1963, s. 143–255.
• Kokowski, A., Gródek nad Bugiem. Cmentarzysko grupy masłomęckiej, część I–III, Lublin, 1993.
• Madyda-Legutko, R., Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, B.A.R. Int. Series 360, Oxford (1986), 1987.
• Madyda-Legutko, R., Uwagi o ornamentyce ażurowej w kręgu zachodniobałtyjskim, [w:] A. Bitner-Wróblewska, G. Iwanowska (red.), Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, Seminarium Bałtyjskie II, Warszawa, 2009, s. 773–786.
• Nowakowski, W. , Masuren in der Römischen Kaiserzeit. Auswertung der Archivalien aus dem Nachlass von Herbert Jankuhn, Studien zur Siedlungsgeschichte und Archäologie der Ostseegebiete 12, Neumünster, 2013.
• Piotrowski, M., Szela, A., Pogranicze trzech światów – cmentarzysko kultury przeworskiej w Dzierzgowie, na północnym Mazowszu, [w:] W. Nowakowski, A. Szela (red.), Officina archaeologica optima. Studia ofiarowane Jerzemu Okuliczowi-Kozarynowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Światowit Supplement Series P: Prehistory and Middle Ages VII, Warszawa, 2001, s. 165–173.
• Szela, A., Okres wpływów rzymskich w dorzeczu środkowej Wkry, część I–III, mps dysertacji doktorskiej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
• Thomas, S., Studien zu den germanischen Kämmen der römischen Kaiserzeit, Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsichen Bodendenkmalpflege 8, 1960, s. 54–215.
• Tuszyńska, M., Ulkowy. Cmentarzysko kultury wielbarskiej na Pomorzu Gdańskim (Badania na trasie autostrady A 1 Gdańsk – Tczew), Gdańsk, 2005.

Identifiers

DOI

10.36154/wa.66.2015.12