„Szara przestrzeń”. Charakterystyka postkolonialnego i urbanistycznego dyskursu krytycznego Orena Yiftachela

• Authors: Martyna A. Wielewska-Baka

Title variants

EN

"Gray Space". The Characteristics of Postcolonial and urban critical discourse of Oren Yiftachel

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia kluczowe narzędzia i metody tzw. krytycznej teorii urbanistycznej zaproponowanej przez Oren Yiftachela, izraelskiego badacza i aktywisty wykładającego na Wydziale Geografii na Uniwersytecie Ben Guriona w Beer Shevie. Autorka omawia fenomen „szarej przestrzeni” (czy: „miejskich nieformalności”), który doskonale odzwierciedla niższy status niektórych obywateli miejskich, reprezentowany u Yiftachel przez autochtoniczną populację Beduinów. Tego typu zjawisko może być obserwowane również pośród innych zbiorowości w miastach przynależących do globalnego Wschodu czy Południa. Autorka podąża za izraelskim badaczem ku inspiracjom kolonialnym i (neo)marksistowskim, by przedstawić znaczenie pojęć „pełzającego apartheidu”, hegemonii, artykulacji i antagonizmu. Według Yiftachela marginalizowane grupy mają zdolność wyrażania swojej antagonistycznej postawy w miejskich, kulturowych i politycznych praktykach, np. poprzez tzw. „sumood” czy budowanie pamięci.

EN

This article provides the crucial tools and methods of critical urban theory introduced by Oren Yiftachel, Israeli lecturer and activist in Department of Geography at Ben Gurion University in Beer Sheva. The author analyzes the phenomena of „gray spaces”, also termed as „urban informality” which is directly connected to the inferior citizenship’s condition of indigenous Bedouins and can be also linked to other populations in global South-East cities. Drawing to the colonial and (neo)Marxist language and relations, the paper invokes the concepts of „creeping apartheid”, hegemony, articulation and antagonism. The article argues for rethinking of the subalterns in terms of passive and unconcious groups. Regarding to the thought of Oren Yiftachel, the marginalized populations may articulate their antagonistic strategy by many urban, cultural and political practices, e.g. „sumood” or memory building.

Keywords

PL

Oren Yiftachel; relacje kolonialne; szara przestrzeń; antagonizm; artykulacja; hegemonia

EN

antagonism; articulation; hegemony; Oren Yiftachel; colonial relations; gray space

• Publisher: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
• Journal: Studia Humanistyczne AGH
• Year: 2020
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 41-54

Dates

published

2020-03-30

received

2019-12-29

revised

2020-02-09

accepted

2020-03-01

Contributors

author

Martyna A. Wielewska-Baka

• Zakład Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej, Uniwersytet Gdański, Polska

References

• Amara, Ahmad i Oren, Yiftachel. 2014. „Confrontation in the Negev. Israeli Land Policies and the Indigenous Bedouin-Arabs”.
• https://www.academia.edu/39233180/CONFRONTATION_IN_THE_NEGEV_Study_commissioned_by_the_Rosa-Luxemburg-Stiftung: 17-26.
• Ashcroft, Bill, Griffiths Gareth i Tiffin Helen. 2007. Post-colonial Studies. The Key Concepts, London and New York: Routledge.
• Avni, Nufar, Yiftachel, Oren. 2014. The New Divided City? Planning and „gray space” between global north-west and south-east, w: Parnell Susan, Oldfield, Sophie (red.), The Routledge Handbook on Cities of the Global South. London and New York: Routledge, 487-505.
• Bielska, Ewa 2013. Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Codogni, Paulina. 2016. Architektura oddzielenia: polityka władz Izraela wobec Palestyńczyków mieszkających na Zachodnim Brzegu Jordanu w pierwszych dekadach XXI wieku. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
• Davis, Mike. 2009. Planeta slumsów. Bielińska Katarzyna, tł. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Ethnic Frontiers And Peripheries: Landscapes of Development And Inequality In Israel. 2018. Yiftachel, Oren, Meir Avinoam (red.), New York: Routledge.
• Frantzman, J. Seth, Havatzelet Yahel. i Kark Ruth. 2012. Contested Indigeneity: The Developement of an Indigenous Discourse on the Bedouin of the Negev, Israel, „Israel Studies”.
• 17 (1): 78-1-4.
• Hegemonies and Resistance: Israelis in Conflict. 2004. Kemp A. Yiftachel O., Newman.
• D., Ram, U. (red.), Sussex Academic Press.
• Kedar, Alexandre, Amara, Ahmad, Yiftachel, Oren 2018. Emptied Lands: Legal Geography of Bedoin Rights in the Negev. Redwood City, CA: Stanford University Press.
• Kisiel, Anna. 2019. Nieformalne miasta – wyzwania dla architektury społecznej. „Przestrzeń. Urbanistyka. Architektura” (2): 23-30.
• Kurowski Karol 2013. Samoorganizacja w wielkomiejskim slumsie: przykład Limy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Jasiński Artur. 2013. Architektura w czasach terroryzmu: miasto, przestrzeń publiczna, budynek. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
• Jasiński, Artur. 2016. Architektura i urbanistyka Izraela. Kraków: Oficyna AFM.
• Majewska, Ewa. 2019. Słaby opór. Obraz, wspólnota i utopia poza paradygmatem heroicznym, „Praktyka Teoretyczna” 2 (32): 7-21.
• McGuirk, Justin. 2015. Radykalne miasta: przez Amerykę Łacińską w poszukiwaniu nowej architektury, Wawrzyńczak, Marcin tł., Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana: Fundacja Res Publica im. H. Krzeczkowskiego.
• Morawski, Karol. Dyskurs. Hegemonia. Demokracja. Analiza krytyczna projektu demokracji radykalnej E. Laclau i Ch. Mouffe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rudnicki B., Zbigniew. 2012. Kultura i rozwój jako podstawowe kategorie odniesienia.
• w tworzącym się prawie ludów tubylczych, „Zeszyty Prawnicze” 12 (4): 7-38.
• Sagan, Iwona. 2000. Miasto. Scena konfliktów i współpracy, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Sand, Shlomo. 2011. Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski. Zbonikowska-Bernatowicz Hanna, tł. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Szynkiewicz, Sławoj. 2002. Ofiary wewnętrznej kolonizacji, w: Derlicki Jarosław, Lipiński Wojciech (red.) Pierwsze narody. Społeczności rdzenne i idea tubylczości we współczesnym świecie, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 17-25.
• The Power of Planning: Spaces of Control and Transformation. 2001. Yiftachel, Oren, Little, Jo, Hedgcock , Alexander Ian (red.), Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• White, Ben. 2010. Apartheid izraelski. Przewodnik dla początkujących. Bartolik Michał Paweł, tł. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Wielewska-Baka, Martyna. 2014. Ahawat Israel. O krytyce i miłości do Izraela. „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne (1): 207-212.
• https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/JednakKsiazki/article/view/483.
• Williams, Raymond. 1989. Marksizm i literatura. Chojnacki Antoni, Kasperski Edward,.
• tł. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wing-Hung, Ho. 2011. James Scott’s resistance/hegemony paradigm reconsidered, „Acta Politica” 46 (1): 43-59.
• Wróblewski, Michał. 2016. Hegemonia i władza. Filozofia polityczna Antonia Gramsciego.
• i jej współczesne kontynuacje, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Yiftachel, Oren. 2006. Ethnocracy: Land and Identity Politics in Israel/Palestine. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Yiftachel Oren. 2008. Epilogue: Studying Naqab/ Negev Bedouins – Toward a Colonial Paradigm?, „ HAGAR. Studies in Culture, Polity and Identities” 8 (2): 83-108.
• Yiftachel Oren. 2009a. Critical Theory and Gray Space. Mobilization of the Colonized. „City”.
• 13 (2-3): 240-256.
• Yiftachel Oren. 2009b. Theoretical Notes on Gray Cities: the Coming of Urban Apartheid? „Planning Theory” 8 (1): 87-99.
• Yiftachel Oren. 2015. Epilogue – from Gray Space to Equal Metrozenship? Reflections On Urban Citizenship, „International Journal of Urban and Regional Research” 39 (4): 726-737.

Identifiers

DOI

10.7494/human.2020.19.1.41