Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o reakcję polskich gospodarstw rolnych na sytuację, która powstała w drugiej połowie lat 90. XX wieku. Stało się to możliwe dzięki dostępności danych liczbowych zgromadzonych w trakcie powszechnych spisów rolnych przeprowadzonych w latach 1996 i 2002. Zawarte w artykule spostrzeżenia i wnioski dotyczą celów i strategii postępowania posiadaczy gospodarstw rolnych oraz aktywności gospodarstw rolnych w zależności od użytkowanego gruntu i w rozwijaniu pozarolniczej działalności produkcyjnej oraz usługowej.