Zastosowanie rozmytej wielokryterialnej metody podejmowania decyzji do oceny rozwoju obszarów wiejskich

• Authors: Feliks Wysocki , Aleksandra Łuczak

Title variants

Usage of the blurred multi-criterial decision making method in assessing the rural areas development

• Languages of publication: PL

Abstracts

Celem artykułu jest przedstawienie dwóch propozycji metodycznych konstruowania cechy syntetycznej oraz ich zastosowania do oceny poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów woj. wielkopolskiego. W pierwszej części pracy opisane są podstawy teoretyczne i etapy postępowania w tworzeniu cechy syntetycznej. Proponowane podejście opiera się na metodzie analitycznego procesu hierarchicznego (Analytic Hierarchy Process - AHP) oraz zmodyfikowanych przez Autorów metodach rozmytych Chenga-Lina i TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). Zaproponowane podejście może być przydatne w tworzeniu cechy syntetycznej, zwłaszcza, gdy w rozważanym problemie oceny obiektów występują kryteria podrzędne (bezpośrednio mierzalne), a w zbiorze cech prostych zarówno cechy o charakterze ilościowym, jak i jakościowym - porządkowym. Dodatkową zaletą proponowanego podejścia jest możliwość przyporządkowania kryteriom i cechom prostym zróżnicowanych współczynników wagowych dzięki zastosowaniu metody analitycznego procesu hierarchicznego. W części empirycznej pracy proponowaną procedurę budowy cechy syntetycznej zastosowano do oceny poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów woj. wielkopolskiego.

EN

The aim of this paper was to investigate the applicability of the two fuzzy multi-criteria linear ordering methods to the construction of synthetic characteristic. The proposed procedure was employed to assess the socio-economic development of rural Wielkopolska seen as a collection of counties. The first part of this paper presents theoretical rudiments and stage of procedure of construction of synthetic characteristics. The proposed approach is based on two group methods: Analytical Hierarchy Process (AHP) (to calculate weight of criteria) and fuzzy methods modified by author: Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) or Chang-Lin method (to ranking of objects). Proposed approach can be useful to construction synthetic characteristic. Particularly when in consideration problem appear secondary criterions (directly measurable) and qualitative and quantitative characteristic in the set of basic characteristics. Additional advantage of proposed approach is possibility criterions and basic characteristics appropriate differential weighed coefficients owing to application of analytic hierarchy process. In the empirical part, the proposed procedure was employed to assess the socio-economic development of rural Wielkopolska seen as a collection of counties.

Keywords

PL

Analityczny proces hierarchiczny; Teoria podejmowania decyzji; Obszary wiejskie; Systemy rozmyte; Klasyfikacja obszarów wiejskich; Analiza wielokryterialna

EN

Analytic Hierarchy Process (AHP); Decision making theory; Rural areas; Fuzzy systems; Classification of rural areas; Multicriteria analysis

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
• Year: 2006
• Issue: nr 6
• Pages: 46-56

Contributors

author

Feliks Wysocki

author

Aleksandra Łuczak

References

• Błachnio A., Filipkowski P. (1999), Sztuczna inteligencja, w ramach pracy W/IZM/1/99, http://www.cyberforum.edu.pl/
• Chang Y.-H., Yeh C.-H. (2004), A new airline safety index, Transportation Research Part B Vol. 38
• Chen S.M. (1996), Evaluating weapon systems using fuzzy arithmetic operations, "Fuzzy Sets and Systems" 77(3)
• Chen C.-T. (2000), Extensions of the TOP SI S for group decision-making under fuzzy environment, "Fuzzy Sets and Systems" nr 114
• Chen M.-F., Tzeng G.-H. (2004), Combining grey relation and TOPSIS concepts for selecting an expatriate host country, "Mathematical And Computer Modelling" nr 40
• Cheng C.-H., Lin Y. (2002), Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation, "European Journal of Operational Research" Volume 142, Issue 1, October 1
• Ding J.-F., Liang G.-S. (2005), using fuzzy MC DM to select partners of strategic alliances for liner shipping, "Information Sciences" nr 173
• Hellwig Z. (1968), Zastosowania metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze wzglądu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny" z. 4
• Kaufmann A., Gupta M.M. (1991), Introduction to Fuzzy Arithmetic Theory and Application, Van Nostrand Reinhold, New York
• Kaufmann A., Gupta M.M. (1988), Fuzzy Mathematical Models in Engineering and Management Science, North-Holland, Amsterdam
• Kukuła K. (2000), Metoda unitaryzacji zerowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Saaty T.L. (1980), The Analytic Hierarchy Process Planning. Priority Setting. Resource Allocation, MacGraw-Hill, New York International Book Company
• Strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Wielkopolsce (2000), pod red. W. Poczta i F. Wysocki, Sejmik Województwa Wielkopolskiego, Poznań
• Województwo wielkopolskie. Podregiony-powiaty-gminy 2004 (2004), WUS, Poznań
• Wysocki F., Łuczak A. (2002a), Wykorzystanie metod taksonometrycznych i analitycznego procesu hierarchicznego do wyboru scenariuszy rozwoju obszarów wiejskich, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej nr 4-5
• Wysocki F., Łuczak A. (2002b), Zastosowanie analitycznego procesu hierarchicznego do opracowywania scenariuszy rozwoju obszarów wiejskich, (w:) Taksonomia 9. Klasyfikacja i analiza danych - teoria i zastosowania, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu