Celem artykułu jest przedstawienie żywotnych ekonomicznie grup gospodarstw rolnych, których dochód nie jest głównym źródłem utrzymania gospodarstw domowych. Za miarę żywotności ekonomicznej (lub inaczej wielkości ekonomicznej) przyjmuje się wielkość standardowej nadwyżki bezpośredniej (SGM - Standard Gross Margin). SGM stanowi nadwyżkę wartości produkcji danej działalności rolniczej nad wartością kosztów bezpośrednich, w warunkach przeciętnych dla danego regionu. Jednostką miary tej nadwyżki jest tzw. europejska jednostka wielkości (ESU - European Size Unit, stanowiąca ekwiwalent 1200 euro). W warunkach rolnictwa polskiego za gospodarstwa żywotne ekonomicznie przyjmuje się na ogół te, dla których wielkość ekonomiczna wynosi co najmniej 8 ESU. Liczba takich gospodarstw wynosi 243 tys., z tego 212 tys. to gospodarstwa rolników, tzn. utrzymujących się z gospodarstwa rolnego, a pozostałe 310 tys. ma nierolnicze przeważające źródło utrzymania. Właśnie ta ostatnia grupa jest przedmiotem analizy. Wykorzystano wyniki badań struktury gospodarstw rolnych przeprowadzone przez GUS na próbie reprezentatywnej ok. 200 tys. gospodarstw rolnych w 2007 r. Wyniki tych badań dla wyróżnionej grupy nierolników opisano na tle wszystkich gospodarstw indywidualnych żywotnych ekonomicznie oraz incydentalnie - na tle gospodarstw rolników. Pełna charakterystyka tej grupy społecznej będzie możliwa na podstawie danych ze spisów powszechnych.
EN
he aim of the article is to present the economic strong farm groups whose income is not the main source of the household maintenance. An economic active farm is asumed a farm which produces a standard direct surplus of minimum 8 ESU. There are about 240 thousand of such farms including 30 thousand of the operated by households with income prevalent from outside agriculture sources. This very farm group has been analysed in comparison to all individual farms and to economic active farmers' entities. More important farm and farmer characteristics were included in the analysis. The data sources come from CSO's structural survey conducted in 2007. (original abstract)