PL
Artykuł stanowi przegląd stuletniego dorobku piśmiennictwa polskiego, na temat zasady kontradyktoryjności w postępowaniu cywilnym bez oceny przedstawionych teorii i wyrażenia własnych poglądów autora. Kolejno zostały omówione poglądy: 1) Antoniego Okolskiego, zwolennika zasad nieingerencji państwa w postępowanie, wolnego rozporządzania przez strony postępowaniem oraz kontradyktoryjności; 2) Karola Lutostańskiego, którego zdaniem system oficjalno-śledczy lepiej odpowiada potrzebom postępowania cywilnegoi niż system dyspozycyjno-kontradyktoryjny; 3) Eugeniusza Waśkowskiegoi, według którego zasada kontradyktoryjności jest przydatniejsza w procesie dla wykrycia prawdy materialnej; 4) W ładysława Siedleckiego, który w miejsce początkowo uznawanej przez siebie zasady kontradyktoryjności, wprowadził pojęcie zasady współdziałania podmiotów postępowania, jako odpowiadającej socjalistycznemu postępowaniu cywilnemu; 5) Jerzego Jodłowskiego, obrońcy zasady kontradyktoryjności w socjalistycznym postępowaniu cywilnym, w szczególności w związku z pojawieniem się koncepcji zasady współdziałania. Na tle sporu między zwolennikami zasady kontradyktoryjności i zasady współdziałania wspomniano o wysuniętej przez Włodzimierza Berutowicza koncepcji współdziałania pozytywnego i negatywnego między podmiotami postępowania.