Ces „pauvres aveuglés d’amour” ... (Les divers sens du mot 'pauvre' dans l'Heptaméron)

• Authors: Kupisz, Kazimierz

Title variants

FR

„Ci 'biedni' zaślepieni miłością” (o różnych zabarwieniach przymiotnika „biedny” w Heptameronie

Abstracts

PL

Ten pojawiający się przeszło 200 razy w tekście przymiotnik nie jest bynajmniej świadectwem ubóstwa językowego autorki, ale świadczy o zasługującej na baczniejszą uwagę rozmaitości jego zabarwienia znaczeniowego lub uczuciowego. Analiza 50 nowel, bowiem aż w tylu występuje, prowadzi do wniosku, że choć nie pojawia się w innych niż powszechnie spotykane w słownikach znaczeniach, znaczenia przenośne stanowią w nich dominantę stylistyczną. Jeśli w znaczeniu dosłownym (ubogi, niemajętny) występuje stosunkowo rzadko, użyty w przenośni (godzien litości, żałosny, marny, nędzny), zabarwia się emocjonalnie w zależności od reakcji, jaką wywołuje przedstawiana sytuacja, oraz od stanowiska światopoglądowego, charakteru i usposobienia narratora, a często trzeba by słyszeć ton wypowiedzi, by móc rozstrzygnąć, czy przymiotnik ten wyraża szczere współczucie bądź rozbawienie, ironię, a nawet pogardę. (Dla tłumacza stanowi to dodatkową trudność, którą tylko gruntowna znajomość świata i psychiki narratorów Heptameronu pozwoli usunąć). Z tych różnych zabarwień uczuciowych znaczenie „godzien litości czy współczucia” spotyka się najczęściej jakby litość i współczucie były w intencjach narratorów i samej autorki najwłaściwszą postawą wobec nędzy człowieka i busolą postępowania w stosunkach międzyludzkich. W ten sposób przymiotnik „biedny” staje się kluczem do zrozumienia osobowości naluraliter Christiana autorki, co zarazem świadczy, że Heptamcron jest kontynuacją jej poezji religijnej, przeciwstawiającej już od Zwierciadła grzesznej duszy małość i nędzę człowieka (rien) boskiej wszechmiłości i wszechmocy (Tout).

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria
• Year: 1997
• Volume: 38

Dates

published

1997

Contributors

author

Kupisz, Kazimierz

other

Université de Łódź

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/14179