„Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku”. O formach typu ćmów, pchłów i piekłów

• Authors: Traczyk, Karolina

Title variants

PL

„Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku” – about forms ćmów, pchłów and piekłów

PL

„Poczwara w nayforemnieyszym ięzyku” – o formach typu ćmów, pchłów i piekłów

Abstracts

EN

The ending -ów for nouns in genitive plural was initially typical only for a few words belonging to the second declination type in the Old Slavic language. This ending does not have any other function in the declension system which is why this expansive ending started to connect with other masculine forms ended in a hard consonant and also some of them ended in a soft or harden sound. The ending -ów was not confined only to the masculine gender; some feminine and neuter forms started appearing with the genitive plural form with the ending -ów from the masculine paradigm. This process was particularly strong in XVIIIth and XIXth century. In thie paper, besides the description of this process, the discussion about this problem in XIXth century grammar books of Polish language is also presented.

PL

Wyrazista i ekspansywna końcówka dopełniacza liczby mnogiej -ów jeszcze w dobie przedpiśmiennej wykroczyła poza swój pierwotny zakres, obejmując nie tylko wszystkie rzeczowniki męskie twardo-, ale też część miękkotematowych. Jej zastosowanie nie ograniczyło się jedynie do rzeczowników męskich. Artykuł dotyczy przejmowania przez formy dopełniacza liczby mnogiej rzeczowników żeńskich i nijakich wyrazistej końcówki -ów z męskiego paradygmatu. Proces ten szczególnie nasilił się w uzusie w XVIII i XIX wieku. Badając charakter, natężenie i zakres zmiany fleksyjnej, zastosowano opracowaną przez Bajerową metodę strukturalną polegającą na badaniu przekrojów synchronicznych, często wykorzystywaną w badaniach historycznojęzykowych. Materiał wyekscerpowany z reprezentatywnego kanonu źródeł pozwolił na opis zjawiska, określenie jego natężenia i charakteru. W artykule została również przedstawiona normatywistyczna dyskusja autorów XIX-wiecznych gramatyk języka polskiego dotycząca rozszerzania się -ów na inne rodzaje.

Keywords

EN

polish language; inflexion; declention; case; genitive plural; fleksja; deklinacja; przypadek gramatyczny; dopełniacz liczby mnogiej

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
• Year: 2015
• Volume: 4

Dates

published

2015

Contributors

author

Traczyk, Karolina

other

Uniwersytet Wrocławski

other

Karolina Traczyk. Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, doktorantka w Zakładzie Historii Języka Polskiego Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, lektorka języka polskiego jako obcego. Jej zainteresowania naukowe to historia języka polskiego, fleksja historyczna ze szczególnym uwzględnieniem fleksji nominalnej, dialektologia w aspekcie diachronicznym (dialekt śląski) oraz glottodydaktyka. Była lektorką języka polskiego na Łotewskiej Akademii Kultury w Rydze

other

[e-mail]

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/17840