Wywiad [przełożył Tomasz Kaczmarek]

• Authors: Mirbeau, Octave

Title variants

PL

Interview [transl. Tomasz Kaczmarek]

Abstracts

EN

Translation of a one-act comedy Interview is the second work by Octave Mirbeau published in Poland. Mirbeau (1848-1917) was a French free-thinker and anarchist, exponent of “theater of combat”, whose message – popular in the era of the Third Republic – was adopted by emancipatory movements of the 1960s and 1970s. The play premiered on February 2, 1909 in Grand-Guignol. This translation was made from the original edition: Octave Mirbeau, Théâtre complet. Textes choisis, établis et presentes par Pierre Michel, Eurédit, 2003 pp. 195–215. All comments are by the translator .

Keywords

EN

Mirbeau; jednoaktówka

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2013
• Volume: 02

Dates

published

2013

Contributors

author

Mirbeau, Octave

other

Kaczmarek, Tomasz

other

Octave Mirbeau (ur. 16 lutego 1848 w Trévières, zm. 16 lutego 1917 w Paryżu) – fran- cuski pisarz, dramaturg, dziennikarz i krytyk sztuki, związany z ruchem anarchistycznym. Debiutował jako powieściopisarz, utworem z wątkami autobiograficznymi Le Calvaire (1886), w którym ukazał niszczycielską miłość do kobiety lekkich obyczajów. W swojej twórczości, charakteryzującej się uszczypliwym językiem i wielką swobodą konstrukcyjną (La 628­E8, powieść z roku 1907, jest oryginalnym przykładem rozbicia spójności akcji na rzecz autonomii fragmentu), krytykował współczesne mu społeczeństwo mieszczańskie, ukazując m.in.: wy- naturzenia życia politycznego we Francji za czasów Trzeciej Republiki i okrucieństwo natury człowieka czerpiącego przyjemność z zadawania cierpień bliźniemu (Ogród udręczeń, 1899), piekło wychowania w szkole katolickiej (Sébastien Roch, 1890) i wstydliwe sekrety egzystencji „porządnych obywateli” (Dziennik panny służącej, 1900). Cięte i oryginalne pióro urodzonego polemisty zapewniło mu sukces także na niwie twórczości dramatycznej. Choć jego pierwsza sztuka, Les Mauvais Bergers (1897), której akcję umieścił w środowisku robotniczym, wydaje się zawdzięczać jeszcze wiele tradycji „sztuki dobrze skrojonej”, to jednak zawarta w niej krytyka społeczna anonsuje cum grano salis ak- tywistyczny teatr ekspresjonistyczny we Francji. W innym swoim dramacie, Interes przede wszystkim (1903), nawiązuje do komedii molierowskiej, w związku z postacią Izydora Le- chat, wyszydzając wszechwładzę pieniądza. Jednak najpełniej jego talent pisarski objawi się w zwięzłych utworach o cechach groteskowych. Octave Mirbeau jest bowiem autorem sześciu krótkich dramatów w jednym akcie, opa- trzonych wspólnym tytułem Farsy i Moralitety (1904), które swoim nowatorstwem antycypują teatr Harolda Pintera i Eugène’a Ionesco, jak również twórczość Bertolda Brechta. Stare mał- żeństwo przedstawia iście strindbergowskie piekło małżeńskiego pożycia, poddając ostrej krytyce obłudę mieszczańskiego świata. Kochankowie są groteskową demistyfikacją pseudo - romantycznej miłości, drwiną z napuszonego języka kochanków, za którym skrywa się bez- nadziejna pustka egzystencjalna. Skrupuły, Epidemia oraz Portfel należą do sztuk politycznie zaangażowanych i wpisują się w nurt teatru buntu społecznego, zapoczątkowany pod ko- niec XIX wieku. Epidemia jest protoekspresjonistyczną groteską, która ukazuje bezdusznych mieszczuchów dbających jedynie o własne interesy i brzuchy. Farsy Portfel i Skrupuły ośmie- szają absurdalne prawo: bohater pierwszej, uczciwy kloszard, który znalazł pokaźną sumę pieniędzy, zostanie uwięziony z powodu braku zameldowania; natomiast w drugiej, autor ujawnia przestępczy charakter ustroju, w którym kradzież jest podstawową cnotą. W Wy- wiadzie [b.n.] obiektem bezlitosnego ataku staje się prasa brukowa, żerująca na niskich in- stynktach swoich odbiorców. Farsy i moralitety Mirbeau mają tę zaletę, a może – paradoksal- nie – i wadę, że mimo upływu lat nic nie straciły na swej aktualności. 1 Farsa została wystawiona po raz pierwszy 1 lutego 1904 na deskach Grand-Guignol, słynnego paryskiego teatru grozy, który cieszył się wielką popularnością od 1898 aż do 1962 roku, daty zamknięcia sceny. Teatr ten chętnie stosował tak zwaną poetykę „bicza szkoc- kiego” (douche écossaise), polegającą na przedstawianiu scen okrucieństwa, po których następo- wały krótkie, najczęściej farsowe jednoaktówki. Obsada: Dziennikarza gra Gouget, Chapuzota – Matineau, rola zaś Kobiety została powierzona pani Gentil

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/6632