Liberalizacja w Unii Europejskiej i nie rozwiązany euckenowski dylemat

• Authors: Ząbkowicz, Anna , Ząbkowicz, Jerzy

Title variants

PL

Economic liberalisation in European Union and Eucken's dilemma

Abstracts

PL

Na wstępie artykułu wykazano, że liberalizacyjna misja Unii Europejskiej jest złożona. Jednym z problemów zastanych jest przyzwolenie przez państwa członkowskie na koncentrację siły ekonomicznej lub wręcz ochrona grup dominujących w gospodarce. W części drugiej nawiązano do opinii Waltera Euckena, zgodnie z którą ta skłonność państwa kapitalistycznego stanowiła fundamentalny problem budowy ustroju opartego na konkurencji, który jednak mogło rozwiązać tylko państwo. Owo zapętlenie nazywano euckenowskim dylematem i postawiono pytanie, czy nadzór ponadnarodowych organów Unii Europejskiej współcześnie tworzy szanse na rozbijanie układu między państwem narodowym a rodzimymi monopolami. Część trzecią oparto na praktycznych doświadczeniach krajów członkowskich Unii Europejskiej i dotyczy ona sfery usług użyteczności publicznej, której specyfika sprzyja tego typu związkom między państwem a biznesem, odnosząc się do zasad unijnych. Ów przegląd zakończono wnioskiem, że Unia, występująca w roli orędownika wspólnego jednolitego rynku, nie wydaje się gotowa na konfrontację z wielkimi firmami z sektorów sieciowych ani wspierającymi „swoje” firmy państwami. Tak długo, jak będzie na to za słaba lub nie dość zdeterminowana, głoszona przez nią zasada konkurencji w sensie euckenowskim będzie w dalszym ciągu należeć do przyszłości.

EN

The paper begins with a discussion of the complexity of EU's liberalisation mission. Among the problems faced is the fact that member-states have long tolerated the concentration of economic power, or even protected the interests of the dominant economic entities. In the second section, the author refers to Walter Eucken's observation that this feature of the capitalist state constituted a major barrier to a competitive market, which could be eradicated exclusively by the state itself. This trade off has been referred to as Eucken's dilemma. The central question is whether the supervision of supra-national institutions of the EU is capable of severing the ties between the national state and the domestic monopolies. Section three examines the evidence from the field of services of general economic interest, where these ties are extremely strong. The review concludes that, in spite of its programme for the promotion of a common unified market, the European Union is not in a position to confront large businesses from the network industries, or the states which provide support for them. As long as the EU is too weak or too hesitant, the idea of the competitive order, the Eucken' s heritage, is unlikely to become a reality.

Keywords

EN

regulacje europejskie; powszechne usługi użyteczności publicznej; poszukiwanie renty; European regulatory framework; universal services of general interest; rent seeking

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Optimum. Studia Ekonomiczne
• Year: 2015
• Volume: 1(73)

Dates

published

2015

Contributors

author

Ząbkowicz, Anna

author

Ząbkowicz, Jerzy

References

• Dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników z dnia 7 marca 2002 roku, Dz. U. L 108, 24.04.2002.
• Dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług z dnia 15 grudnia 1997 roku, Dz. U. L 15, 21.01.1998.
• Dyrektywa Komisji 2006/111/WE w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi, a także w sprawie przejrzystości finansowej wewnątrz określonych przedsiębiorstw z dnia 16 listopada 2006 roku, Dz. U. L318, 17.11.2006.
• Eucken W. 2005 Podstawy polityki gospodarczej (Grundsaetze der Wirtschaftspolitik), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Federowicz M. 2004 Różnorodność kapitalizmu. Instytucjonalizm i doświadczenie zmiany ustrojowej po komunizmie, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów. Biała Księga na temat usług użyteczności publicznej, Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, COM (2004) 374, wersja ostateczna, dokument elektroniczny, tryb dostępu: [http:eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/com/2004/com2004_0374pl01.pdf, data wejścia: 12.05.2004].
• Manifest Międzynarodowej Asocjacji Liberałów, 1981, Rzym.
• Sadowski Z. 1996 Jaki kapitalizm? Modelowe trendy i kierunki polityki, Rada Strategii Społeczno- Gospodarczej, Warszawa.
• Społeczna gospodarka rynkowa. Idee i możliwości praktycznego wykorzystania w Polsce 2003, E. Mączyńska E., P. Pysz (red.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Teoria wyboru publicznego. Główne nurty i zastosowania 2012, J. Wilkin (red.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, 2010, wersja skonsolidowana, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, C/83/47, 30.03.2010.
• Walicki A. (w rozmowie z K. Pilawskim) 2013 Bez sprawiedliwości nie ma wolności, ,,Przegląd”, 9-15.12.
• Wojtyna A. 1994 Neoliberalne poglądy we współczesnej polskiej myśli ekonomicznej i ich wpływ na kształt modelu transformacji, Zeszyty Naukowe Carl Menger Research Center, Warszawa.
• Ząbkowicz A., Ząbkowicz J. 2013 Kontrolowana liberalizacja versus niechęć do konkurencji na przykładzie rynku usług użyteczności publicznej w Unii Europejskiej, „Ekonomia”, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, nr 4(25).
• Ząbkowicz A. 2013 Problem władzy w ordoliberalnej koncepcji ładu i społeczna gospodarka rynkowa, [w:] Idee liberalne w ekonomii 20 lat po śmierci Friedricha von Hayeka, R. Ciborowski, A. Kargol-Wasiluk, M. Zalesko (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/3058

DOI

10.15290/ose.2015.01.73.04