Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | Białostockie Teki Historyczne, 2015, tom 13 |

Article title

Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz

Content

Title variants

PL
Florian Zebrzydowski’s views on fortification, defence and surrender of fortresses

Languages of publication

Abstracts

EN
The article presents views of Florian Zebrzydowski (Hetman of the Crown, Greater Castellan of Lublin) concerning preparedness of castles for defence and the admissibility of their surrender. Zebrzydowski was the first person in the Commonwealth to formulate the need to rebuild castles and to introduce bastion fortification. He stressed that it was important to build field fortifications and to construct provisional tower fortifications next to castles. As far as organizational matters are concerned, he divided the army in such a way that only 10% of soldiers stood guard while maintaining vigilance. Finally, he was critical about his contemporary military practitioners and theoreticians, who considered various circumstances allowing to surrender a fortress. According to the Hetman, the only premise to do so was hunger combined with the lack of possibility to get rescue. Summing up, with reference to the analyzed matter, Florian Zebrzydowski presents the most coherent and rational program among those created by the XVI c. Commonwealth military theoreticians.

Contributors

References

  • Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Publiczne Potockich, sygn. 325, t. I.
  • Biblioteka Jagiellońska, rkps. 171.
  • Biblioteka Kórnicka sygn. 669.
  • Biblioteka PAN i PAU w Krakowie, sygn. 1041.
  • Krigsarkivet (Sztokholm), Utländska kartor, Stads- och fästningsplaner, sygn. 0406:28:021:001–013; 0406:28: 058:001–009. Handritade kartverk nr 11.
  • Library University of Pennsylvania, Rare Book & Manuscript, Ms. Codex 109.
  • Российская национальная библиотека, Санкт-Петербург Автографы Дуровского 321.1, nr 1. Автографы Дуровского 321.2, nr 157.
  • Acta Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. VIII: Prawa i przywileje i statuta miasta Krakowa (1507–1795), t. I, z. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1885.
  • Bielski M., Kronika, t. II, wyd. K. J. Turowski, Sanok 1856.
  • Die Kriegsordnung des Markgrafen zu Brandenburg Ansbach und Herzogs zu Preussen Albrecht des Alteren – Konigsberg 1555, hrsg. H. J. Bomelburg, B. Chiari, M. Thomae, Braunschweig 2006.
  • Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym, wyd. S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, R. 3, z. 2.
  • Listy oryginalne Zygmunta Augusta do Mikołaja Radziwiłła Czarnego, wyd. S. A. Lachowicz, Wilno 1842.
  • Materiały do działalności wojskowej Floriana Zebrzydowskiego, wyd. J. Jasnowski, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1937, t. 9, z. 2.
  • Orzechowski S., Dzieła w niektórych przedmiotach pisane, tłum. Z. A. Nałęcz, t. II, Wrocław 1826.
  • Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858.
  • Polskie ustawy i artykuły wojskowe od XV do XVIII wieku, oprac. S. Kutrzeba, Kraków 1937.
  • Prawa, przywileje, statuty i lauda księstw oświęcimskiego i zatorskiego, oprac. S. Kutrzeba, [w:] Archiwum Komisji Prawniczej PAU, t. IX, Kraków 1913.
  • Stanisława Łaskiego wojewody sieradzkiego prace naukowe i dyplomatyczne, wyd. M. Malinowski, Wilno 1864.
  • Święcicki T., Historyczne pamiątki, wyd. J. Bartoszewicz, t. II, Warszawa 1859.
  • Tarnowski J., Consilium rationis belicae, wyd. T. M. Nowak, Warszawa 1987.
  • [Tarnowski J.], Rada sprawy wojennej, [w:] Zbiór pamiętników do dziejów polskich, t. II, wyd. W. S. Broel-Plater, Warszawa 1858.
  • Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, Kórnik 1990.
  • Władztwo Polski w Prusiech Zakonnych i Książęcych, 1545–1657: wybór źródeł, wyd. A. Vetulani, Wrocław 1953.
  • Памятники истории Восточной Европы. Источники XV–XVII вв., t. VI: Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки, первая половина XVI в., wyd. М. М. Кром. Москва–Варшава 2002.
  • Biskup K., Stankiewicz J., Fortyfikacje miejskie Gdańska od XVI do końca XIX w., [w:] Gdańsk – pomnik historii, cz. I, (red.) A. Kostarczyk, Gdańsk 1998.
  • Błaszczyk G., Ustawy i artykuły wojskowe Polski i Litwy do 1569 roku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1998, t. 49.
  • Bodniak S., Przedmowa, [do:] Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym, wyd. S. Bodniak, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, R. 3, z. 2.
  • Bogdanowski J., Architektura obronna w krajobrazie Polski: od Biskupina do Westerplatte, Warszawa 1996.
  • Czubiński L., Polskie wojskowe prawo karne w zarysie, Warszawa 1981.
  • Dubas-Urwanowicz E., Problem obrony kraju na koronnych zjazdach szlacheckich przed pierwszą konwokacją (lipiec 1572 – styczeń 1573), [w:] Wojsko – Społeczeństwo – Historia. Prace ofiarowane profesorowi Mieczysławowi Wrzoskowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę jego urodzin, (red.) W. Fedorowicz, J. Snopko, Białystok 1995.
  • Ferenc M., Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie, Oświęcim 2014.
  • Ferenc M., Mikołaj Radziwiłł „Rudy” (ok. 1515–1584). Działalność polityczna i wojskowa, Kraków 2008.
  • Ferenc M., Służba wojskowa dworzan króla Zygmunta Augusta, [w:] Dwór i kraj. Między centrum a peryferiami władzy, red. R. Skowron, Kraków 2003.
  • Frass M., A Rocket Cat? Early Modern Explosives Treatises at Penn, https://uniqueatpenn.wordpress.com2013/02/05/a-rocket-cat-early-modern-explosives-treatises-at-penn (dostęp 25.10.2014).
  • Herbst S., Dwie kwestie wojskowego piśmiennictwa renesansu, „Przegląd Historyczny” 1956, t. 47, z. 4.
  • Herbst S., Potrzeba historii, czyli o polskim stylu życia, t. I–II, Warszawa 1978.
  • Hoburg K., Geschichte der Festungswerke Danzig, Danzig 1852.
  • Janicki M., Grunwald w tradycji polskiej od XV do XVII wieku, [w:] Znak świetnego zwycięstwa. W sześćsetną rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Katalog wystawy 15 lipca – 30 września 2010 Zamek Królewski na Wawelu, t. I: Studia, Kraków 2010.
  • Kaniewska I., Małopolska reprezentacja sejmowa za czasów Zygmunta Augusta, 1548–1572, Kraków 1974.
  • Kawecka-Gryczowa A., Biblioteka ostatniego Jagiellona. Pomnik kultury renesansowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988.
  • Kempa T., Sekretarze królewscy na służbie u Radziwiłłów w drugiej połowie XVI wieku, [w:] Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, (red.) E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006.
  • Köhler G., Geschichte der Festungen Danzig und Weichselmünde bis zum Jahre 1814 in Verbindung mit der Kriegsgeschichte der freien Stadt Danzig, T. I, Breslau 1893.
  • Kuchowicz Z., Barbara Radziwiłłówna, Łódź 1989.
  • Kutrzeba S., Dawny zarząd Wawelu, [w:] Rocznik Krakowski, t. 8, (red.) S. Krzyżanowski, Kraków 1906.
  • Lesmaitis G., Dokumenty Metryki Litewskiej o zaciężnych polskich na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego za czasów Zygmunta Augusta, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, (red.)W. Walczak i K. Łopatecki, t. II, Białystok 2010.
  • Listy polskie XVI wieku, (red.) K. Rymut, t. I, Kraków 1998.
  • Listy polskie XVI wieku, (red.) K. Rymut, t. II, Kraków 2001.
  • Łopatecki K., „Disciplina militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku, Białystok 2012.
  • Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok 2013.
  • Łopatecki K., Zdrada Stanisława Radwankowskiego i jej wpływ na ukształtowanie przestępstwa poddania zamku, [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, ks. I, (red.) M. Mikołajczyk, J. Ciągwa, P. Fiedorczyk, A. Stawarska-Rippel, T. Adamczyk, A. Drogoń, W. Organiściak, K. Kuźmicz, Białystok–Katowice 2010.
  • Makowiec P., Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego, „Materiały do Historii Wojskowości” 2004, nr 2.
  • Olejnik K., Obrona polskiej granicy zachodniej od końca XIV do schyłku XVIII wieku, Poznań 1985, s. 235.
  • Olejnik K., Rozwój polskiej myśli wojskowej do końca XVII wielu, Poznań 1976.
  • Plewczyński M., Hetman zaciężny Stanisław Leśniowolski herbu Roch ok. 1505–1565, [w:] Wojsko – Społeczeństwo – Historia. Prace ofiarowane profesorowi Mieczysławowi Wrzoskowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę jego urodzin, (red.) W. Fedorowicz, J. Snopko, Białystok 1995.
  • Plewczyński M., Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501–1572, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1992, t. 34.
  • Plewczyński M., Żołnierz jazdy obrony potocznej za czasów Zygmunta Augusta. Studia nad zawodem wojskowym w XVI w., Warszawa 1985.
  • Puchowski K., Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej obojga narodów: studium z dziejów edukacji elit, Gdańsk 2007.
  • Rafacz J., Sąd referendarski koronny: z dziejów obrony prawnej chłopów w dawnej Polsce, Poznań 1948.
  • Sikorski J., „Księgi hetmańskie” Stanisława Sarnickiego na tle piśmiennictwa wojskowego w Polsce XVI wieku. Część I, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1966, t. 12, z. 2.
  • Sikorski J., Polskie piśmiennictwo wojskowe od XV do XX wieku, Warszawa 1991.
  • Spieralski Z., Jan Tarnowski, Warszawa 1977.
  • Spieralski Z., Z problematyki wzajemnych kontaktów między polską i husycką sztuką wojenną, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1957, R. 2, z. 2.
  • Stankiewicz J., Rozwój fortyfikacji miasta Gdańska w XVI i XVII w. na tle współczesnych osiągnięć sztuki fortyfikacyjnej w Europie, [w:] VIII Powszechny Zjazd Historyków Polskich. Historia wojskowości, red. S. Okęcki, Warszawa 1960.
  • Stankiewicz J., Strakowscy. Fortyfikatorzy, architekci i budowniczowie gdańscy, Gdańsk 1955.
  • Sucheni-GrabowskaA., Zygmunt August: król Polski i Wielki Książę Litewski: 1520–1562, Warszawa 1996.
  • Szorc A., Kolegium jezuickie w Braniewie i jego księgozbiór, 1565–1626, Olsztyn 1998.
  • Tomczak A., Walenty Dembiński, kanclerz egzekucji (ok. 1504–1584), Toruń 1963.
  • Turnbull S., Crusader Castles of the Teutonic Knights, vol. 2: The stone castles of Latvia and Estonia 1185–1560.
  • Urwanowicz J., Wojskowe „sejmiki” koła w wojsku Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Białystok 1996.
  • Wach W., Królewskie i hetmańskie artykuły wojskowe w sprawie alkoholizmu, „Trzeźwość” 1937, R. 12, z. 8.
  • Zarębska T., Początki polskiego piśmiennictwa urbanistycznego, Warszawa 1975.
  • Янушкевiч А., Вялiкае Княства Лiтоўскае i Iнфлянцкая вайна 1558–1570 гг. манаграфiя, Мiнск 2007.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

URI
http://hdl.handle.net/11320/3768

YADDA identifier

bwmeta1.element.hdl_11320_3768
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.