Racjonalistyczne zasady filozofii politycznej G.W. Leibniza

• Authors: Horowska, Aleksandra

Title variants

EN

The Rationalistic Principles of G.W. Leibniz’s Political Philosophy

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł stanowi zmodyfikowaną część pracy licencjackiej napisanej w 2015 r. pod kierunkiem prof. B. Pazia.

EN

The main aim of this paper is to present and describe the rationalistic principles of Leibniz’s political philosophy. The description of these principles allows one to systematize the theory of the German thinker and to explain its essential character as a rationalist interpretation of political reality. For this purpose various writings of the philosopher, mostly those untranslated into Polish, are exploited. An analysis of these sources in relation to Leibniz’s philosophical system as a whole is the main tool of explication of the discussed issues. The author distinguishes five basic principles of Leibniz’s political theory. The superior one among them is the principle of reason (principium rationis) which is at the core of rationalistic perception of political reality. The articulation of this principle is included in the phrase “the empire of reason” (l’Empire de la raison), which could be considered as representative for the philosopher’s theory and the demand of rational thinking and acting presented in it. From the superior principle of reason stem the other more detailed principles: principle of perfection and order of universum, primacy of natural law, justice as caritas sapientis and the sovereign as imago Dei. All of these principles, as Leibniz’s entire political theory, are considered in the broad context of his philosophical system with particular reference to metaphysics. The close link between politics and metaphysics is in fact, beside firm rooting in philosophical tradition and Roman law, a characteristic feature of Leibniz’s thought and is distinctive on the historical background of the Modern age.

Keywords

EN

Leibniz; political philosophy; metaphysics

PL

Leibniz; filozofia polityczna; metafizyka

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2015
• Volume: 27/t.t.
• Pages: 143-168

Dates

published

2015

Contributors

author

Horowska, Aleksandra

References

• Arystoteles, Polityka, tłum. L. Piotrowicz, Warszawa 2008.
• Brown G., Leibniz’s moral philosophy, w: The Cambridge Companion to Leibniz, ed. N. Jolley, Cambridge 1998.
• Cegielski T., Absolutyzm w Prusach i Austrii, w: Europa i świat w epoce oświeconego absolutyzmu, red. J. Staszewski, Warszawa 1991.
• Corpus Thomisticum S. Thomae de Aquino, Opera Omnia; http://www.corpusthomisticum.org/iopera.html#OM [dostęp: 19:05.2015 r., 21:00].
• Dajczak W., Giaro T., Longchamps de B´erier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2011.
• Die Werke von Leibniz. I Reihe: Historisch – politische und staatswissenschaftliche Schriften, ed. Klopp, Hannover 1865, t. 4.
• Digesta Iustiniani Augusti, Berolini 1870, vol. I-II.
• Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, Warszawa 2008, t. II.
• Encyclopedic Dictionary of Roman Law, ed. A. Berger, Philadelphia 1953.
• Garrett A., Introduction: the eclecticism of eighteenth – century philosophy, w: The Routledge Companion to Eighteenth Century Philosophy, ed. A. Garrett, London/New York 2014.
• Grotius H., De Iure Belli ac Pacis libri tres, in quibus ius naturae et gentium, item iuris publici praecipua explicantur, Parisiis 1625.
• Grotius H., Trzy księgi O prawie wojny i pokoju, w których znajdują wyjaśnienie prawo natury i prawo narodów a także główne zasady prawa publicznego, tłum. R. Bierzanek, Warszawa 1957, t. I–II.
• Hervada J., Historia prawa naturalnego, Kraków 2013.
• Hobbes T., Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1954.
• Hobbes T., Leviathan, ed. A.R. Waller, Cambridge 1904.
• Johns Ch., The Science of Right in Leibniz’s Moral and Political Philosophy, London, New York 2013.
• Jolley N., Leibniz, London, New York 2006.
• Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1999.
• Leibnitii Opera omnia nunc primum collecta, ed. L. Dutens L., Genevae 1768, t. 4.
• Leibniz G.W., Frühe Schriften zum Naturrecht, Hamburg 2003.
• Leibniz G.W., Opera philosophica, quae exstant latina, gallica, germanica omnia, ed. J.E. Erdmann, Berolini 1840, pars 1.
• Leibniz G.W., Political Writings, trans. and ed. Riley P., Cambridge 2006.
• Leibniz G.W., Sämtliche Schriften und Briefe, ed. I. Reihe (Allgemeiner politischer und historischer Briefwechsel), hg. v. D. Deutschen Akademie der Wissenschaften Berlin, Akademie – Ausgabe, Darmstadt, Berlin 1923 –, IV (Politische Schriften).
• Leibniz G.W., Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła, tłum. M. Frankiewicz, Warszawa 2001.
• Leibniz G.W., Textes inédits d’après les manuscrits de la Bibliothèque provinciale de Hannovre, ed. G. Grua, Paris 1948, t. 2.
• Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa; Rozprawa Metafizyczna; Monadologia; Zasady natury i łaski; oraz inne pisma filozoficzne, tłum. S. Cichowicz et al., Warszawa 1969.
• Leibniz G.W., Wzorzec dowodów politycznych, tłum. T. Bieńkowski, Bydgoszcz 1998.
• Lettres et opuscules inédits de Leibniz, précédés d’une introduction, A. Foucher de Careil, Paris 1854.
• Majdański S., Logika i polityka, czyli w stronę G.W. Leibniza Wzorca dowodów politycznych, w: Leibniz. Tradycje i idee nowoczesnej filozofii, red. B. Paź, Kraków 2010.
• Mittheilungen aus Leibnizens ungedruckten Schriften, ed. G. Mollat, Lepizig 1893.
• La Monadologie avec notice sur la vie, les écrits et la philosophie de Leibnitz, ed. M.E. Segond, Paris 1883.
• Oeuvres de Leibniz. Publiées pour la première fois d’après les manuscrits, avec notes et introductions, ed. A. Foucher de Careil, Paris 1861, t. 3.
• Paź B., Naczelna zasada racjonalizmu, Kraków 2007.
• Paź B., Racjonalizm (hasło), w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2007, t. VIII; http://www.ptta.pl/pef/index.php?id=hasla r&lang=pl [dostęp: 26.09.15 r., 15:07].
• Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Kęty 2009.
• Pufendorf S., Elementorum iurisprudentiae universalis libri duo, Den Haag 1660.
• Riley P., Justice as Universal Charity, “The Art of Theory”; http://www.artoftheory.com/justice-as-universal-charity-patrick-riley/ [dostęp: 24.11.14 r., 17:08].
• Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994.
• Salmonowicz S., Z wieku oświecenia: studia z dziejów prawa i polityki XVIII wieku, Toruń 2001.
• Schneider H.-P., Justitia Universalis. Quellenstudien zur Geschichte des “Christlichen Naturrechst” bei Gottfried Wilhelm Leibniz, Frankfurt a. Main 1967.
• Św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. XIII. Prawo, tłum. P. Bełch; http://www.katedra.uksw.edu.pl/suma/suma indeks.htm [dostęp: 19.05.2015 r., 21:00].
• Torresetti G., Crisi e rinascita del diritto naturale in Leibniz, Milano 2000, vol. I: La razionalità del diritto.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4037

DOI

10.15290/idea.2015.27.t.t.09