Prałatury i kanonie de gremio Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym

• Authors: Kasabuła, Tadeusz

Title variants

PL

Prelatures and canonries de gremio the Vilnius Cathedral Chapter before the partitions

Abstracts

EN

Formation of the Vilnius Cathedral Chapter was a long process since its inception in 1388 to the middle of the sixteenth century. As the capital city of the cathedral chapter of the Grand Duchy of Lithuania from the beginning of its existence in the system and the organization was inspired by the Cracow Cathedral Chapter. Under the papal foundation bull by pope Urban VI Pontifex Maximus to erect bishopric of Vilnius the first two of the Prelature were founded (provost and dean) and 10 canonries. All of them were endowed in 1387 by king Vladislav II Jagiello. The next four prelate names: custodian, archdeacon, scholastic and cantor, and two canonries were developed under the efforts of successive monarchs, bishops and Chapter. The structure of the Chapter was finally clarified around 1525, which since then consisted of six prelates and 12 canons. In such organizational frameworks the Vilnius corporation canons and prelates survived until the end of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Individual members of the Chapter had a specific range of privileges and obligations which in the case of prelates were assigned to each of the dignity of the individual. Competence of canons were evolving, depending on the current needs. In the reporting period, the corporation prelates and canons in gremio constituted under the church law a control body of the actions of diocesan bishops, which was de facto institution co-managering of the diocese.

Keywords

EN

Grand Duchy of Lithuania; Vilnius Cathedral; the cathedral chapter; the prelate; the canon; the chancellor; Wielkie Księstwo Litewskie; Wilno; katedra; kapituła katedralna; prałat; kanonik; kanclerz

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Rocznik Teologii Katolickiej
• Year: 2016
• Volume: 15
• Issue: 1

Dates

published

2016

Contributors

author

Kasabuła, Tadeusz

References

• Abraham W., Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII, Lwów 1890.
• Bartoszewicz J., Kanclerze kapituł, [w:] Encyklopedia Powszechna S. Orgelbranda, t. 13, Warszawa 1863.
• Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4 (1511-1870): Lateran V, Trydent, Watykan I, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005.
• Dola K., Wrocławska kapituła katedralna w XV wieku. Ustrój – skład osobowy – działalność, Lublin 1983.
• Fijałek J., Kościół Rzymsko-katolicki na Litwie. Uchrześcijannienie Litwy przez Polskę i zachowanie w niej języka ludu pod koniec Rzeczpospolitej, [w:] Polska i Litwa w dziejowym stosunku, Kraków 1914.
• Góralski W., Kapituła katedralna w Płocku XII-XVI w. Studium z dziejów organizacji prawnej kapituł polskich, Płock 1979.
• Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, J. Fijałek, W. Semkowicz (wyd.), t. 1, z. 1, Kraków 1948.
• Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1794, t. 2, Kraków 1999.
• Kurczewski J., Kościół zamkowy, cz. 2, Wilno 1910.
• Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 2, Archidiecezja poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, Poznań 1964.
• Plöchl W., Geschichte des Kirchenrechts, Bd 1, Wien 1959.
• Plöchl W., Geschichte des Kirchenrechts, Bd 2, Wien 1962.
• Polkowski I. (red.), Statuta capitularia Ecclesiae Catherdralis Cracoviensis, Cracoviae 1884.
• Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1438-1480), [w:] Długosiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, Kraków 1980.
• Relationes status Dioecesium in Magno Ducatu Lithuaniae, P. Rabikauskas (coll.), vol.1. Dioeceses Vilnensis et Samogitiae, Romae 1971.
• Statuta Capituli Ecclesiae Cathedralis Cracoviensis A. 1328-1478, [w:] H. Heyzman (red.), Staropolskie Prawa Pol. Pom., t. 4, Cracoviae 1875.
• Vitauskienė B. R., Pasvarstymai apie seniausias katedros vertybes, „Naujasis Židinys – Aidai”, 2003, nr 10.
• Wyczawski H. E., Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1990.
• Zujienė G., Historia skarbca katedry wileńskiej (od założenia do dzisiaj, [w:] Skarbiec katedry wileńskiej, Warszawa 2008.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4135

DOI

10.15290/rtk.2016.15.1.09