Nowożytna zabawa w Gospodarstwo a współczesne gry fabularne

• Authors: Łopatecki, Karol

Title variants

PL

Early modern game The Farm and contemporary role playing games

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article compares contemporary role playing games with a court game played in the early modern Europe, which in the Nobles’ Republic (Rzeczpospolita Szlachecka) was called The Farm. This game came to the attention of Władysław IV Vasa (Władysław IV Waza), and as a consequence became very popular in his court. To play the game, the participants drew cards with various characters, and then dressed as these personas and role play them. The drawn characters belonged to social groups which were distant to the aristocratic elites. These could have been a soldier, servant, miller, peasant, etc., or residents of other geographical regions, such as Germans, Venetians, Maurs, etc. The article points out the similarities and differences between the two types of games.

Keywords

EN

court entertainment; role playing games; Wirtshaus; Władysław IV Vaza

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2015
• Volume: 26
• Pages: 115-129

Dates

published

2015

Contributors

author

Łopatecki, Karol

References

• Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Oddział Rękopisów, f. 103, teka IX/65
• Jan III Sobiecki, Listy do Marysieński [Marii Kazimiery D’Arquien], http://biblioteka.kijowski.pl/sobieski%20jan%20iii/listy%20do%20mar%20sie%F1ki.pdf [15.12.2015]
• Morsztyn J.A. (1930), Obserwacje niektóre wirchausa chłopskiego, [w:] A. Brückner, Dzieje kultury polskiej, t. II, Kraków
• Przyboś A. (oprac.) (1977), Podróż królewicza Władysława Wazy do krajów Europy Zachodniej w latach 1624–1625 w świetle ówczesnych relacji, Kraków
• Radziwiłł A.S. (1980), Pamiętnik, t. II, tłum. i oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, Warszawa
• Sarnecki K. (1958), Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego. Diariusz i relacje z lat 1691 – 1696, oprac. J. Woliński, Wrocław
• Zawisza K. (1862), Pamiętniki, wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa
• (krzaku) & (jvd), Systemy karciane (1995), „Magia i Miecz”, nr 18
• Brzeziński J. (1993), Wpływ gier role-playing na zmiany w psychice, „Magia i miecz”, nr 2
• Ciesielski J. (1986), Gra Fantazji, „Razem”, nr 11
• Ciesielski J. (1988), Fantasolo ale nie solo, „Razem”, nr 7
• Ciesielski J. (1989), Gra w fantazję, „Razem”, nr 8–9
• Czarnecka M. (2001), O prowadzeniu słów kilka, „Magia i Miecz”, nr 90
• Gałecki R. (1994), Amber. System bezkostkowy, „Magia i Miecz”, nr 6
• Komuda J.L., Jurewicz M., Baryłka M. (1997), Dzikie Pola. Rzeczypospolita w ogniu. Kompletna gra fabularna z czasów Rzeczypospolitej szlacheckiej, Warszawa
• Makowski M. (1987), Gra w fantazję, „Fantastyka”, nr 60
• Paszkowski D. (1993), Gurps. System uniwersalny, „Magia i Miecz”, nr 5
• Sapkowski A. (1990), Role Playing Games - gry fantasy dla każdego, „Fenix”, nr 3
• Sapkowski A. (1994), Podręcznik mistrza gry, „Magia i Miecz”, nr 7
• Sapkowski A. (1994), Tym, którzy pierwszy raz, „Magia i Miecz”, nr 7
• Sapkowski A. (1995), Oko Yrrhedesa, Warszawa
• Szlęzak M., Kozubski G. (1993), Gry fabularne na żywo, „Magia i Miecz”, nr 2
• Szyndler A. (1993), Demoniczna horda, „Magia i Miecz”, nr 5
• Toruń D.J. (1984), Pierwsze wejście w „role playing games”, „Fantastyka”, nr 10
• Zarzycki A. (1982), Labirynt śmierci, Warszawa
• Caillois R. (1973), Żywioł i ład, tłum. A. Tatarkiewicz, Warszawa
• Chmielewska-Łuczak D., Matkowski C. (2008), Kilka uwag o niewchodzeniu w rolę, „Homo Communicativus”, nr 3 (5)
• Chmielnicka-Kuter E. (2004), Gry fabularne w badaniach psychologicznych, „Polskie Forum Psychologiczne”, r. 9, nr 2
• Czapliński W., Długosz J. (1976), Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII wieku, Warszawa
• Dziechcińska H. (1981), Literatura a zabawa, Warszawa
• Fabian B. (1988), Na dworze Wazów w Warszawie, Warszawa
• Freud Z. (1976), Poza zasadą przyjemności, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa
• Konarski K. (1970), Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie, Warszawa
• Kościelniak K. (2011), Źródła dochodów oficerów jazdy polskiej w pierwszej połowie XVII wieku, (w:) K. Łopatecki (red.), Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura – urzędy – prawo – finanse, Zabrze
• Krawczyk S. (2010), Badacz z fanem w jednym domu. O potrzebie kontaktów z fandomem w badaniach nad narracyjnymi grami fabularnymi, „Homo Ludens”, nr 2
• Kuchowicz Z. (1975), Obyczaje staropolskie, Łódź
• Lewański J. (1973), Świadkowie i świadectwa opery Władysławowskiej, (w:) Opera w dawnej Polsce na dworze Władysława IV i królów saskich. Studia i materiały, Wrocław
• Łoziński W. (1920), Życie polskie w dawnych wiekach, Lwów
• Matkowski C. (2008), Tożsamość i osobowość w relacjach gracz-postać w grach fabularnych, „Homo Communicativus”, nr 3 (5)
• Matyka M. (2012), Podręczniki do systemów klasycznych gier fabularnych jako gatunek (próba rekonstrukcji wzorca), „Słowo. Studia Językoznawcze”, nr 3
• Mochocki M. (2008), Etyka bohaterów narracyjnych gier fabularnych, „Homo Communicativus”, nr 3 (5)
• Mochocki M. (2009), Teatralne gry fabularne (LARP-y) w nauczaniu szkolnym, „Homo Ludens”, nr 1
• Niewiara A. (1998), Inni w oczach „wojowników sarmackich” – o stereotypie narodowości w XVII wieku, (w:) J. Anusiewicz, J. Bartmiński (red.), Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, Wrocław
• Nowaczek K. (2012), Tekstowe gry przeglądarkowe – nowa płaszczyzna gier fabularnych, „Folia Litteraria Polonica”, t. 17, nr 3
• Okoń W. (1987), Zabawa a rzeczywistość, Warszawa
• Porczyński D. (2013), Komputerowe gry fabularne – pogranicze światów rzeczywistego i wirtualnego, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i zarządzanie”, t. 65
• Stockmann B., Jahnke J. (2008), Playing by the book literature and board games at the beginning of 21st century, „Homo Communicativus”, nr 3 (5)
• Surdyk A. (2008), Edukacyjna funkcja gier w dobie „cywilizacji zabawy”, „Homo Communicativus”, nr 3 (5)
• Szahaj A. (2004), Ponowoczesność – czas karnawału. Postmodernizm – filozofia błazna, (w:) A. Szahaj, Zniewalająca moc kultury, Toruń
• Szeja J. (2007), Przyczyny popularności fantastyki i gier fabularnych w kulturze współczesnej, (w:) A. Surdyk (red.), Kulturotwórcza funkcja gier, Gra jako medium, tekst i rytuał, t. 1, Poznań
• Szeja J.Z. (2004), Gry fabularne. Nowe zjawisko kultury współczesnej, Kraków
• Targosz K. (1971), Polsko-francuskie powiązania teatralne w XVII wieku: kronika wydarzeń w teatrze dworskim z lat 1646–1689 w korespondencji Piotra Des Noyersa, „Pamiętnik Teatralny”, nr 20
• Tomkiewicz W. (1969), Kultura artystyczna, (w:) J. Tazbir (red.) Polska XVII wieku, Warszawa
• Tresca M.J. (2010), The Evolution of Fantasy Role-Playing Games, b.m.w.
• Witkowska A. (1997), Muzyka na dworze Augusta II w Warszawie, Warszawa
• Wróblewski M. (2009), Gra jako model społeczny. O potrzebie grania w społeczeństwie ponowoczesnym, „Homo Ludens”, nr 1
• Zagórska W., Topór M. (2008), Intuicyjny styl myślenia a quasi-mityczne zaangażowanie w narracyjne medium kulturowe, (w:) B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro (red.), Narracja. Teoria i praktyka, Kraków
• Żukowski J. (2013), Maszkary Bakcha, czyli król Władysław tańczy, „Barok”, r. 20, nr 1

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4208

DOI

10.15290/pss.2015.26.07