Czas przełomu. Pogranicze litewsko-polskie w perspektywie działań KGB LSRR w latach 1979–1983 na terenie rejonu łoździejskiego

• Authors: Bobryk, Adam

Title variants

PL

Times of a breakthrough. The Lithuanian-Polish borderland under the KGB LSSR operations between 1979 and 1983 in the Lazdijai region

Abstracts

EN

At the time of the Polish People’s Republic and the Soviet Union there was a thesis of friendship and brotherhood disseminated between the two countries and nations. This was, however, a purely official belief based on the ideology of those times. In fact communication between people, including those inhabiting the borderland was restricted and controlled. The KGB was directly responsible for supervision, infiltration of people and enforcement of the CPSU patterns of behaviour. Despite the KGB operations, many forms of social activities were not disrupted by the KGB. Moreover, the processes taking place in Poland had to some extent an impact on behaviour and attitudes of the residents of the Lazdijai region (LSSR). To reduce this, the Soviet authorities limited interactions between both nations, especially in times of political breakthrough resulting in strikes, the rise of „Solidarity”, and the imposition of martial law.

Keywords

EN

KGB; USSR; LSSR; Poland; borderland; communism; intelligencer

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2016
• Volume: 27 cz. 1

Dates

published

2016

Contributors

author

Bobryk, Adam

References

• Aleksandrow J. (1949), ZSRR – przodująca demokracja świata, Warszawa.
• Anušauskas A. (2008), KGB Lietuvoje. Slaptosios veiklos bruožai, Vilnius.
• Anušauskas A. (2006), Teroras ir nusikaltimai žmoniškumui = Terror and crimes against Humanity. Pirmoji sovietinė okupacija (1940–1941), Vilnius.
• Babiński G. (2015), Pogranicza, migracje, sąsiedztwa – państw, społeczeństw, narodów, kultur, [w:] M. Bieńkowska, W. Żelazny (red.), Pogranicza. Księga jubileuszowa profesora Andrzeja Sadowskiego, Białystok.
• Babiński G. (1994), Pogranicze etniczne, pogranicze kulturowe, peryferie. Szkic wstępny problematyki, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 4.
• Błaszczyk G. (1992), Litwa współczesna, Warszawa – Poznań.
• Bobryk A. (2005), Odrodzenie narodowe Polaków w Republice Litewskiej 1987–1997, Toruń.
• Bobryk A. (2014), Polacy na Wileńszczyźnie wobec systemu radzieckiego. Lata osiemdziesiąte XX wieku w świetle raportów KGB, „Doctrina. Studia Społeczno-Polityczne”, nr 11.
• Buchowski K. (2006), Litwomani i polonizatorzy. Mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX wieku, Białystok.
• Eberhardt P. (1997), Przemiany narodowościowe na Litwie, Warszawa.
• Fedorowicz J. (2008), Solidarność – 500 pierwszych dni, Warszawa.
• Konstytucja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1978), Warszawa.
• Кравченко Л. (1980), СССР в авангарде борьбы за мир и разрядку международной напряженности, „Знание”, Минск.
• Lietuvos Ypatyngasis Archyvas (LYA), (1979), План агентурно-оперативных и организационных мероприятий Лаздийского РO КГБ Литовской ССР на 1980 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 133-152.
• LYA (1980), Отчет агентурно-оперативной деятельности Лаздийского РO КГБ Лит. ССР за 1980 г., F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 115-127.
• LYA (1981a), План агентурно-оперативных и организационных мероприятий Лаздийского РO КГБ Лит. ССР на 1981 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 10-21
• LYA (1981b), Отчёт об итогах агентурно-оперативной работы Лаздийского РO КГБ Лит. ССР за 1981 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 44-54.
• LYA (1982a), План агентурно-оперативных и организационных мероприятий Лаздийского РO КГБ Литовской ССР на 1982 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 59-71.
• LYA (1982b), ), Отчёт об итогах агентурно-оперативной работы и работы с кадрами Лаздийского РO КГБ Лит. ССР за 1982 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 76-87.
• LYA (1983a), План агентурно-оперативных, организационных мероприятий и мероприятий по работе с кадрами Лаздийского РO КГБ Лит. ССР на 1983 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 90-102.
• LYA (1983b), Отчет об агентурно-оперативной работе с кадрами Лаздийского РO КГБ Литовской ССР за 1983 год, F. K-11, ap. 1, b. 1730, l. 148-161.
• Łossowski P. (1991), Polska-Litwa. Ostatnie sto lat, Warszawa.
• Mendras H. (2004), Elementy socjologii, Wrocław.
• Mikłaszewicz I. (2001), Polityka sowiecka wobec Kościoła katolickiego na Litwie 1944–1965, Warszawa.
• Požarskas M. (1984), Współpraca przyjaciół zrodzona przez socjalizm, Kaunas.
• Sadowski A. (1992), Pogranicze. Studia społeczne. Zarys problematyki, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 1.
• Sadowski A. (2014), Socjologia pogranicza w warunkach społeczeństwa pluralistycznego, [w:] M. Zielińska, B. Trzop. (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza i centra współczesnej Europy, Zielona Góra.
• Солженицын A. (2009), Архипелаг ГУЛАГ. Полное издание в одном томе, Москва.
• Sztompka P. (2012), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków.
• Ślusarczyk J. (1994), Granice Polski w XX wieku (koncepcje, realizacja, zagrożenia), Toruń.
• Tininis V. (2009), Komunistinio režimo įtvirtinimas Lietuvoje ir jo nusikaltimai = The establishment of the communist regime in Lithuania and its crimes. Antroji sovietinė okupacija (1944-1953), Vilnius.
• Wiatr J. J. (2009), Socjologia polityki, Warszawa.
• Wołowski P., Korzeniewska K. (2006), Jak służąc Panu Bogu oszukać KGB. Rozmowy z twórcami „Kroniki Kościoła Katolickiego na Litwie”, Warszawa.
• Zych M. (red.), (2013), Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, Warszawa.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4734

DOI

10.15290/pss.2016.27.01.16