O irytacji bez irytacji

• Authors: Szorc, Katarzyna

Title variants

PL

About irritation without irritation

Abstracts

PL

Emocje o różnych znakach – pozytywnych i negatywnych – nie są wcale czymś dziwnym czy nieprawidłowym, wręcz przeciwnie – są ważne i potrzebne w naszym życiu. Co więcej, każdego dnia doświadczamy emocji, pod wpływem których podejmujemy takie czy inne decyzje, postępujemy w taki czy inny sposób. W artykule podjęto próbę analizy kategorii „irytacja”. Irytacja jest emocją o wyjątkowym znaczeniu społecznym, stąd rozważania przedstawione w tekście odwołują się do dorobku nauk społecznych (psychologicznych, socjologicznych).Prezentowany tekst ma charakter przeglądowy. Przedstawiono podstawowe ujęcia klasyfikacji emocji funkcjonujące w literaturze, a na tym tle usytuowano emocję irytacji (częściej określaną jako złość lub gniew). Ukazano też przyczyny oraz mechanizmy powstawania irytacji. Zwrócono również uwagę na przebieg tej emocji oraz jej społeczne funkcje.

EN

Emotions of different signs—both positive and negative—are not at all something strange or abnormal, on the contrary—they are important and necessary in our lives. What is more, every day we experience emotions, under which we make decisions, we act in one way or another. The author of the article tries to analyze the category of “irritation”. Annoyance is an emotion of exceptional public importance, hence the considerations presented in the text refer to the achievements of the social sciences (psychology, sociology). The text has a review character. The basic classifications of emotions, functioning in the literature, have been presented in the text, and on this background, the emotion of annoyance (often referred to as anger or wrath) has been located. The paper presents also the causes and mechanisms of irritation appearance. The attention has been also drawn to the course of this emotion and its social functions.

Keywords

EN

irritation; anger; wrath; mechanisms of anger appearance; social functions of anger; irytacja; złość; gniew; mechanizmy powstawania złości; społeczne funkcje złości

• Publisher: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN
• Year: 2016
• Volume: 2

Dates

published

2016

Contributors

author

Szorc, Katarzyna

References

• Berkowitz, L. (1999). Anger. W: T. Dalgleish, M. J. Power (red.), Handbook of cognition and emotion. Chicester, England; New York: Wiley.
• Davidson, J.R. (1999). O emocji, nastroju i innych pojęciach afektywnych. W: Ekman, P., Davidson, R.J. (red.). (1999). Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Przekł. B. Wojciszke. Gdańsk: GWP.
• Ekman, P., Davidson, R.J. (red.). (1999). Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Przekł. B. Wojciszke. Gdańsk: GWP.
• Fischer, A.H., Roseman, I.J. (2007). Beat them or ban them: The characteristics and social functions of anger and contempt. Journal of Personality and Social Psychology, t. 93(1), s. 103–115.
• Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji. Przekł. M. Przylipiak. Gdańsk: GWP.
• Frijda, N. H. (1986). The emotions. Cambridge: Cambridge University Press.
• Goffman, E. (2008). Człowiek w teatrze życia codziennego. Przekł. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Gruszecka, E. (2003). Strategie radzenia sobie z krzywdą: rodzaje, uwarunkowania, efektywność. W: B. Wojciszke, M. Plopa (red.), Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Hornsey, M.J., Majkut, L., Deborah, D.J., McKimmie, B.M. (2003). On being loud and proud: Non-conformity and counter-conformity to group norms. British Journal of Social Psychology, t. 42, s. 319–335.
• Hoschild, A. (2012). Praca emocjonalna, reguły odczuwania i struktura społeczna. W: M. Rajtar, J. Straczuk (red.), Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Kultury.
• Jarymowicz, M., Imbir, K. (2010). Próba taksonomii ludzkich emocji. Przegląd Psychologiczny, t. 53, nr 4, s. 439–461.
• Lazarus, R. S. (1991). Emotions and adaptations. New York: Oxford University Press.
• LeDoux, J. E. (2000). Mózg emocjonalny. Przekł. A. Jankowski. Poznań: Media Rodzina.
• Lewis, M., Haviland-Jones, J. M. (red.). (2005). Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Łosiak, W. (2007). Psychologia emocji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Markus R., Kitayama S., (1994). The cultural construction of self and emotion. W: S. Kitayama, R. Markus (red.), Emotion and culture. Washington, DC: American Psychological Association, s. 89−130.
• Maruszewski, T., Doliński, D., Łukaszewski, W., Marszał-Wiśniewska, M. (2008). Emocje i motywacja. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Oatley, K., Jenkins, J.M. (2005). Zrozumieć emocje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Plutchik, R. (1980). Emotion: A psychoevolutionary synthesis. New York: Harper and Row.
• Russell, J. A. (1980). A circumplex model of affect. Journal of Personality and Social Psychology, t. 39(6), s. 1161–1178.
• Russell, J. A. (1989). Measures of emotion. W: R. Plutchik, H. Kellerman (red.), Emotion. Theory, Research and Experiences (t. 4). Boston: Academic Press.
• Salovey, P., Sluyter, D.J. (red.). (1999). Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Stanisławski, K. (2014). Wpływ stresu na emocje i motywacje… Badania quasi-eksperymentalne. W: E. Topolewska, E. Skimina, S. Skrzek (red.), Młoda Psychologia (t. 2). [Stare Kościeliska]: Wydawnictwo Liberi Libri.
• Strelau, J., Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Szymczak, M. (red.). (1978). Słownik języka polskiego (t. 1). Warszawa: PWN.
• Turner, J. H., Stets, J. E. (2009). Socjologia emocji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojciszke, B. (2008). Człowiek wśród ludzi. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Yik, M. M. (2009). Studying affect among the Chinese: The circular way. Journal of Personality Assessment, t. 91(5), s. 416–428.
• Żemojtel-Piotrowska, M., Piotrowski, J. (2012). Kiedy złość motywuje? Społeczne funkcje wyrażania złości. W: B. Bereza (red.), Oblicza złości. Perspektywa psychologów, psychiatrów i psychoterapeutów. Warszawa: Wydawnictwo DIFIN.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/5189

DOI

10.15290/parezja.2016.06.02