Anthropos 2.0 – od pedagogiki rzeczy do urzeczowionego człowieka?

• Authors: Lipowicz, Markus

Title variants

PL

Anthropos 2.0 – from a pedagogy of objects to the objectification of the human being?

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, krótkie rozwinięcie oraz krytyka pedagogicznych implikacji transhumanizmu. Stawiam hipotezę, iż w odniesieniu do głównych postulatów tego, coraz bardziej znaczącego zarówno w kulturze popularnej jak i w środowisku akademickim, ruchu techno-progresywnego uzasadniona jest mowa o próbie urzeczowienia człowieka. Owe urzeczowienie polegałoby na biotechnologicznych interwencjach, mających na celu udoskonalenie ciała ludzkiego, co – jak będę chciał dowieść – kłóciłoby się z podstawowymi ideami i założeniami edukacji humanistycznej, a także posthumanistycznej pedagogiki rzeczy. W pierwszej części omówię kluczową dla transhumanizmu koncepcję „ulepszania człowieka” (Human Enhancement) oraz pojęcie ludzkiej doskonałości. Z kolei w drugiej części postaram się odnieść te idee do podstawowych dla pedagogiki humanistycznej obrazów człowieka jako homo absconditus i homo educandus. Wyniki moich refleksji mogą być postrzegane jako wyraz naglącej potrzeby powstania szerokiej debaty pedagogicznej nad możliwościami oraz zagrożeniami płynącymi z transhumanizmu, albowiem nawet częściowa realizacja jego postulatów mogłaby już w niedalekiej przyszłości przyczynić się do załamania się podstawowych zasad praktyki edukacyjnej.

EN

The aim of the article is presentation, short elaboration and critique of the pedagogical implications of transhumanism. My hypothesis is that it is valid to refer to the crucial postulates of this techno-progressive movement, which is contemporary gaining popularity within the pop culture and academic society, as an attempt to objectify the human being. This process would consist of biotechnological interventions aiming at perfection of the human body, which—as I will try to indicate—would clash with both the basic ideas and assumptions of humanistic education and the conception of pedagogy of things as well. In the first part I will elaborate the crucial transhumanist conception of “human enhancement” and the notion of human perfection. In the second part I will refer these ideas to the fundamental pedagogical images of a man as homo absconditus and homo educandus. The results of my reflections can be perceived as an enunciation of the exigency for establishing a broad pedagogical debate on the possibilities and dangers deriving from transhumanism, since even a partial realization of its postulates could eventually lead to a breakdown of crucial principles of educational praxis.

Keywords

EN

transhumanizm; „ulepszanie człowieka”; pedagogika rzeczy; doskonałość; edukacja humanistyczna; obraz człowieka; transhumanism; “human enhancement”; pedagogy of things; perfection; humanistic education; the image of a man

• Publisher: Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN
• Year: 2016
• Volume: 2

Dates

published

2016

Contributors

author

Lipowicz, Markus

References

• Ablewicz, K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Becker, P. von (2015). Der neue Glaube an die Unsterblichkeit. Transhumanismus, Biotechnik und digitaler Kapitalismus. Wien: Passagen Verlag.
• Bostrom, N. (1998). Letter from Utopia. Journal of Evolution and Technology, nr 1(19), s. 67–72.
• Bostrom, N. (2013). Existential Risk Prevention as Global Priority. Global Policy, nr 1(4), s. 15–31.
• Brezinka, W. (2007). Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki. Przekł. H. Machoń. Kraków: WAM.
• Brooke, J. H. (2005). Visions of Perfectibility. Journal of Evolution and Technology, nr 2(14), s. 1–12.
• Chutorański, M., Makowska, A. (2016). Pedagogika rzeczy (nie tylko) konsumowanych. Parezja, nr 5, s. 66–78.
• Damberger, T. (2015). Erziehung, Bildung und pharmakologisches Enhancement. Aufklärung und Kritik: Zeitschrift für freies Denken und humanistische Philosophie, nr 3(54), s. 129–139.
• Damberger, T. (2013). Mensch 2.0 – Das Ende der Bildung. Pädagogische Rundschau, nr 5, s. 535–552.
• Ferrando, F. (2013). Posthumanism, Transhumanism, Antihumanism, Metahumanism, and New Materialisms: Differences and Relations, Existenz. An International Journal in Philosophy, Religion, Politics, and the Arts, t. 8, nr 2, s. 26–32.
• Fukuyama, F. (2004). Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej. Przekł. B. Pietrzyk. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Garbowski, M. (2015). Transhumanizm. Geneza – założenia – krytyka. Ethos, nr 3 (111), s. 23–41.
• Głowacka, P., Kowalska, K., Walkowiak, H., Janczarczyk, M., Klichowski, M. (2015). Jaka wizja edukacji wyłania się z transhumanistycznego chaosu. Podstawy Edukacji, t. 8, s. 155–171.
• Goertzel, B (2015). Superintelligence: Fears, Promises and Potentials. Journal of Evolution and Technology, nr 2 (24), s. 55–87.
• Greely, H., Campbell, P., Sahakian, B., Harris, J., Kessler, R.C. (2008). Towards Responsible Use of Cognitive-Enhancing Drugs by the Healthy. Nature, t. 456(7223), s. 702–705.
• Habermas, J. (2007). Filozoficzny dyskurs nowoczesności. Przekł. M. Łukasiewicz. Kraków: Universitatis.
• Hopkins, P. D. (2008). A Moral Vision for Transhumanism. Journal of Evolution and Technology, nr 1(19), s. 3–7.
• Ji Sun, M. (2013). Transhumanismus und Gesellschaft. W: M. Ji Sun, A. Kabus (red.), Reader zum Transhumanismus (s. 29–60). Norderstedt: Books on Demand.
• Klichowski, M. (2014). Narodziny cyborgizacji. Nowa eugenika, transhumanizm i zmierzch edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Lipowicz, M. (2015), Od transcendencji człowieka do transgresji człowieczeństwa. Próba filozoficzno-socjologicznej konceptualizacji transhumanizmu. Ethos, nr 3(111), s. 57–80.
• More, M. (2010). The Overhuman in the Transhuman. Journal of Evolution and Technology, nr 1(21), s. 1–4.
• More, M. (2013). The Philosophy of Transhumanism. W: M. More, N. Vita-More (red.), The Transhumanist Reader (s. 1–17). West Sussex: Wiley-Blackwell.
• Nowicki, T. (2016). Technologiczne transpozycje podmiotu i pracy. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, t. 19, nr 74 (2), s. 53–66.
• Quednow, B. B. (2010), Neurophysiologie des Neuro-Enhancements: Möglichkeiten und Grenzen. SuchtMagazin, nr 2 (35. Jg.), s. 19–26.
• Seichter, S. (2014). Pädagogische Beziehungsformen. W: C. Wulf, J. Zirfas (red.), Handbuch Pädagogische Anthropologie (s. 227–236). Wiesbaden: Springer.
• Sorgner, S. L. (2009). Nietzsche, the Overhuman, and Transhuman. Journal of Evolution and Technology, nr 1 (20), s. 29–42.
• Sorgner, S. L. (2015). The Future of Education: Genetic Enhancement and Metahumanities. Journal of Evolution and Technology, nr 1 (25), s. 31–48.
• Stróżewski, W. (1993). O stawaniu się człowiekiem (kilka myśli niedokończonych). W: F. Adamski (red.), Człowiek, wychowanie, kultura. Wybór tekstów (s. 52–58). Kraków: WAM.
• Wulf, C., Zirfas J. (2014). Homo educandus. Eine Einleitung in die Pädagogische Anthropologie. W: C. Wulf, J. Zirfas (red.), Handbuch Pädagogische Anthropologie (s. 9–26). Wiesbaden: Springer.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/5194

DOI

10.15290/parezja.2016.06.06