Tożsamość a język. Wybór języka katalońskiego przez nierodzimych pisarzy

• Authors: Gregori, Alfons

Title variants

PL

Identity and Language: The Choice of Catalan Language by Non–native Writers

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł chciałbym zadedykować Xavierowi Farré, mistrzowi dwóch języków – katalońskiego i polskiego. Dziękuję również prof. dr hab. Barbarze Łuczak oraz mgr. Wojciechowi Sawali za ogromną pomoc przy korekcie językowej.

PL

W niniejszej pracy autor przedstawia złożone zjawisko, jakim jest wybór języka katalońskiego jako „adoptowanego” języka literackiego. Od wielu już lat podobnego wyboru dokonują nierodzimi pisarze mieszkający w wielokulturowym społeczeństwie katalońskim. Mówi się tu o takich pisarzach, którzy w okresie wczesnego dzieciństwa nie posługiwali się językiem katalońskim, ani też się go nie nauczyli w tym okresie życia. W pierwszej części artykułu autor przedstawił kontekst omawianego zagadnienia, to znaczy historię publikowania dzieł literackich przez pisarzy, którzy, choć nie pochodzili z Krain katalońskich, zdecydowali się stosować język kataloński (pomimo prób zredukowania go do stanu mniejszościowego, należy on dziś do grupy europejskich języków średniej wielkości). W pracy omawia się twórczość różnych pisarzy i zauważane są dzielące ich różnice. Pius Alibek, postać pochodzenia asyryjskiego, Monika Zgustova, urodzona w Czechach, oraz Najat El Hachmi, przybyła z regionu berberyjskiego, są przedstawicielami języków i kultur o średniej wielkości lub historycznie doprowadzonych do stanu mniejszościowego. Natomiast cechą charakterystyczną dwóch innych twórców osiadłych w Katalonii, Patricii Gabancho, urodzonej w Argentynie, oraz Matthew Tree, pochodzenia brytyjskiego, jest to, że z początku oboje przynależeli kulturowo do potężnych systemów językowych. Uznając inność za kategorię analityczną, autor omawia najważniejsze ideologiczne aspekty dotyczące interesującego go zjawiska literackiego, umiejscawiając je w kontekście wyznaczonym przez czynniki społeczne, polityczne i kulturowe.

EN

This work presents the complex and tangled phenomenon of choosing Catalan as a literary “adoptive” language that has been taking place among several non-native writers living in the multicultural society developed in Catalonia; that is to say, these writers did not communicate in Catalan or learn this language at their tender age. First of all, the author offers a contextualization and argumentation of this specific subject – the publication of literary works in a minorized, medium -sized European language by non-native speakers – through history and today’s reality in the Catalan countries. Anyway, there is not an homogenous explanation for all these cases, because we can find notable differences among them: whereas Assyrian-born Pius Alibek, Czech-born Monika Zgustova or Berber-born Najat El Hachmi represent other medium-sized or historically minorized languages and cultures, two immigrant writers stand out in this picture since they originally belong to two powerful languages systems, particularly Argentinian-born Patricia Gabancho and British-born Matthew Tree. Considering otherness as an analytical category, the evaluation and dissection of the most important ideological aspects concerning the mentioned literary phenomenon will provide to a precise elucidation of it in the light of social, political and cultural factors.

Keywords

EN

Katalonia; tożsamość; język literacki; literatura katalońska; rynek wydawniczy; Catalonia; identity; literary language; Catalan literature; publishing market

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2017
• Volume: 29

Dates

published

2017

Contributors

author

Gregori, Alfons

References

• Alibek, Pius (2010), „Pius Alibek: Les meves filles no coneixeran mai l’Irac que jo he viscut”, artykuł dostępny w archiwum portalu internetowego Vilaweb, http://www.vilaweb.tv/pius-alibek-les-meves-filles-no-coneixeran-mai-lirac-que-jo-he-viscut (15.01.2016).
• Arnau i Segarra, Pilar, Pere Joan i Tous, Manfred Tietz (red.), (2001), Escribir entre dos lenguas. Escritores catalanes y la elección de la lengua literaria, Kassel, Reichenberg.
• Biernacka, Maja (2011a), Imigracyjny charakter społeczeństwa hiszpańskiego, „Studia Socjologiczne”, nr 3: 161-191.
• Biernacka, Maja (2011b), Młode pokolenie Hiszpanów wobec odmienności. Problemy społeczeństwa wielokulturowego, „Pogranicze. Studia Społeczne”, nr 18: 134-155.
• Candel, Francesc (1978), Els altres catalans, wyd. 13, Barcelona, Edicions 62.
• Casassas, Jordi (2001), El catalanisme com a articulador de la societat catalana, (w:) Norbert Bilbeny, Àngel Pes (red.), El nou catalanisme, Barcelona, Ariel: 27-46.
• Cerdà Subirachs, Jordi (2001), Història de l’edició de textos catalans, (w:) Víctor Martínez-Gil (red.), L’edició de textos: historia i mètode, Barcelona, Ediuoc & ECSA: 123-147.
• Delgado, Manuel (1998), Diversitat i integració: Lògica i dinàmica de les identitats a Catalunya, Barcelona, Empúries.
• „El País” (2008), „Monika Zgustova: una escritora docta en checo, ruso, inglés, español y catalán”, artykuł dostępny w archiwum gazety El País, http://cultura.elpais.com/cultura/2008/08/22/actualidad/1219356004_850215.html (21.01.2016).
• Fossas i Batlle, Xavier & Jordi Puigdomànech López (2013), Historia katalońskiej myśli filozoficznej: Ramon Llull, Joan Lluís Vives, Jaume Balmes, Francesc Pujols, Norbert Bilbeny, „Colloquia Communia” styczeń-czerwiec, nr 94, tłum. Andrzej Rud z języka angielskiego na polski: 11-27.
• Gregori, Alfons (2004), O naturze węgorza: Naród kataloński w ujęciu panoramicznym. „Czas Kultury” nr 122-123: 153-167.
• Gregori, Alfons (2012), Pryzmat rozbitego lustra: Fragmentaryzacja rynku wydawniczego w języku katalońskim, (w:) Mirosław Loba, Barbara Łuczak, Alfons Gregori (red.), „Literatury mniejsze” Europy romańskiej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM: 177-190.
• Marcillas Piquer, Isabel (2015), El Hachmi i El Kadaoui: Veus migrants, (w:) Isabel Marcillas Piquer, Enrique Lomas López (red.), Àfrica calidoscòpica: Entre la imatge i la paraula, Alacant, Publicacions de la Universitat d’Alacant: 101-109.
• Moscaliuc, Mihaela (2006), Immigrant Narratives as Palimpsestic Translations, „Interculturality & Translation”, nr 2: 95-125.
• Pradilla Cardona, Miquel-Àngel (2004), La llengua catalana: un miratge de normalitat, (w:) Miquel-Àngel Pradilla Cardona (red.), Calidoscopi lingüístic: Un debat entorn de les llengües de l’Estat, Barcelona, Octaedro: 53-110.
• Sànchez, Jordi (2007), Immigration in Catalonia: An Overview, „Transfer: Journal of Contemporary Culture”, nr 2: 67-79.
• Santcovsky, Héctor (1995), Els actors de la cultura, Barcelona, Hacer.
• Sawicka, Anna (2007), Drogi i rozdroża kultury katalońskiej, Kraków, Księgarnia Akademicka.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/5667

DOI

10.15290/pss.2017.29.03