Proces kształtowania się katalońskiej świadomości narodowej na przykładzie legendy o Otgerze Cataló

• Authors: Sasor, Rozalya

Abstracts

PL

W artykule omawiano kwestię kształtowania się katalońskiej tożsamości narodowej od IX do XV w., koncentrując się na fundacyjnej legendzie Otgera Cataló – fikcyjnej postaci „Ojca ojczyzny” (Pare de la Pàtria). Początkowo katalońska wspólnota określała się przez samoporzpisanie do wspólnoty politycznej Franków (IX – XII w.), a endoetnonim Katalończycy podkreślający jej odrębności względem sąsiadów pojawił się dopiero w XII w. Fundacyjna legenda Otgera pojawiła się w XV stuleciu kontekście politycznym, jako odpowiedź katalońskiej szlachty na próby odsunięcia jej od władzy przez pierwszego władcę z kastylijskiej dynastii Trastamara zasiadającego na aragońskim tronie. Pierwsza wersja legendy, spisana w 1418 r., ma charakter etymologiczny i umieszczając mityczne początki Katalonii w 732 r., legitymizuje przez dawność nacji jej prawo do samostanowienia. Kolejna wersja, powstała w 1431r., ma charakter genealogiczny i podkreśla, podobnie jak późniejsze warianty, znaczenie katalońskiej arystokracji. W XIX w., w okresie katalońskiego odrodzenia narodowego, legenda Otgera Cataló była wykorzystywana do rozbudzenia świadomości narodowej. Podobnie dziś, stanowiąc jeden z wielu elementów narodowej mitologii, służy umacnianiu katalońskiej odrębności, a w konsekwencji państwotwórczych aspiracji.

EN

The article describes formation of the Catalan national identity in the period from the 9th to the 15th century, focusing on the foundational legend of Otger Cataló – a fictional character called “Father of the Nation” (Pare de la Pàtria). Initially, the Catalan community defined itself by self-assignation to the Franks’ political community (9th – 12th century), And the endonym Catalans, emphasizing its distinctiveness in relation to the neighbours, came only in the 12th century. The foundational legend of Otger appeared in the 15th century in a political context, as a response of the Catalan nobility to an attempt to offset it from power, which was made by the first ruler of the Castilian dynasty of Trastámara on the throne of Aragon. The first version of the legend, written in 1418, has etymological character and places the mythical origins of Catalonia in the year 732. Another version, founded in 1431, is a genealogical one and highlights, likewise its later variants, the importance of the Catalan aristocracy. In the 19th century, during the Catalan national revival, the Otger Cataló legend was used for the awakening of national consciousness. Similarly today, being one of the many elements of national mythology, strengthens the idea of the Catalan autonomy and, in consequence, of the state-building aspirations.

Keywords

EN

Katalonia; katalońska tożsamość narodowa; Otger Cataló; katalońskie legendy fundacyjne; Catalonia; Catalan national identity; Catalan foundational legends

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2017
• Volume: 29

Dates

published

2017

Contributors

author

Sasor, Rozalya

References

• Aguiló i Fuster, Marian (1934), Diccionari Aguiló, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
• Amades, J. (1996). Les Millors llegendes populars, Barcelona, Selecta.
• Balaguer, V. (1853). Bellezas de la historia de Cataluña, Barcelona, Imprenta de Narciso Ramírez.
• Balcells, A. (2004). Història de la historiografia catalana, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
• Barceló Perello, M. (1979). Una nota entorn del «Llibre dels reis francs» regalat pel bisbe Gotmar de Girona, l’any 380-940, a Al-halkam, a Còrdova, „Annals de l’Institut d’Estudis Gironins”, nr 25(1): 127-136.
• Barrau-Dihigo, L., & Massó Torrents, J. (2007). Gesta comitum barcinonensium : textos llatí i català (Edició facsímil), Barcelona, Institut d’Estudis Catalans.
• Caja López, F. (2011). La raza catalana: El núcleo doctrinal del catalanismo, Madryt, Encuentro.
• Cingolani, S. M. (2011). Gestes dels Comtes de Barcelona i Reis d’Aragó, Walencja, Universitat de València.
• Coll i Alentorn, M. (1947-8). La Llegenda d’Otger Cataló i els nous barons, „Estudis Romànics”, 7-50.
• d’Opinió, C. d. (2015). Baròmetre d’Opinió Política. Dossiers de premsa, Barcelona, CEO, Generalitat de Catalunya.
• Flórez de Setién, E., & Risco, M. (1819). España sagrada. Theatro geographico-historico de la iglesia de España. Origen, divisiones, y terminos de todas sus provincias. Antiguedad, traslaciones, y estado antiguo y presente de sus sillas, en todos los dominios de España, y Portugal... (t. XIII), Madryt, Pedro Marin.
• Krappe, A. H. (1923). The legend of Roderick : last of the Visigoth kings, and the Ermanarich cycle, Heidelberg, Winter.
• Martínez Llorente, F. (2014). Cataluña en sus orígenes. La Marca Hispánica, una frontera entre dos mundos. En I. Ruiz Rodríguez, Cataluña en España. España en Cataluña. Trece visiones académicas sobre una verdad única (págs. 17-34), Madryt, Editorial Dykinson.
• Montgomery, T. (2010). Medieval Spanish Epic: Mythic Roots and Ritual Language, Penn State Press.
• Philomena. (1898). Gesta Karoli Magni ad Carcassonam et Narbonam, F. E. Schneegans, (red.), Halle S. M. Niemeyer.
• PmC. (2006). Poema de mio Cid, R. Menéndez Pidal, (red.), Madryt, Austral.
• Riquer, M. (1952). Las poesías de Guilhem de Berguedán contra el obispo de Urgel, „Studi medievali”, nr (18): 272-291.
• Riquer, M. (1971). Guillem de Berguedà, t. 2, Poblet, Abadía de Poblet.
• Riquer, M. (1980). Història de la literatura catalana, t. 1, Barcelona, Ariel.
• Riquer, M. (2000). Llegendes històriques catalanes, Barcelona, Quaderns Crema.
• Sholod, B. (1966). Charlemagne in Spain: The Cultural Legacy of Roncesvalles, Librairie Droz.
• Soldevila, F. (1962). Història de Catalunya, t. 1, Barcelona, Editorial Alpha.
• Sunyer, M. (2014). Mites per a una nació. De Guifré el Pelós a l’Onze de Setembre, Vic, Eumo Editorial.
• Tomich, P. (1970). Històries e conquestes dels reis d’Aragó e comtes de Catalunya (faksymil wydania z 1534 ed.), Walencja, Anubar.
• Turell, G. (1894). Recor, Barcelona, Imprempta i Llibreria de L’Avenç.
• Valls i Taberner, F., & Soldevila, F. (2002). Història de Catalunya, Barcelona, L’Abadia de Montserrat.
• Zurita, J. (1669). Anales de la corona de Aragón, t. 1, Saragossa.
• Baròmetre d’Opinió Política (2015), Barcelona, Centre d’Estudis d’Opinió i Generalitat de Catalunya.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/5668

DOI

10.15290/pss.2017.29.04