Luther’s Legacy after 500 Years. Some thoughts from a Dutch point of view

• Authors: Gosker, Margriet

Title variants

EN

Dziedzictwo Lutra po upływie 500 lat. Kilka refleksji z holenderskiej perspektywy

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest Marcinowi Lutrowi, znaczeniu jego pracy oraz postrzeganiu „Roku Lutra” w Holandii z ekumenicznej perspektywy. Czy istnieje ekumeniczna chęć do przeprowadzenia nowej oceny Reformacji? Czy możemy świętować pięćsetlecie protestantyzmu czy tylko pamiętać o tej rocznicy? Nie powinniśmy zapominać o ciemnych stronach Reformacji. Osobiście postrzegam Reformację jako retusz błogosławieństwa. Artykuł opisuje kilka ważnych doświadczeń w życiu Lutra. W roku 2017 potrzebujemy pełnego ekumenicznego zaangażowania jako kościoły przyszłości. Apeluję o to oraz o pozostawienie za sobą starych sporów i dążenie do zjednoczenia.

EN

In this article, I focus on Martin Luther’s legacy and the ecumenical perspectives of the ‘Luther Year’ in the Netherlands. Is there willingness to re-evaluate the Reformation in an ecumenical perspective? Can we celebrate 500 years of Protestantismor just commemorate it? We should not forget the dark sides of the Reformation. I see the Reformation as a blessing in disguise. I summarize some important experiences in Luther’s life. In 2017, we need wholehearted ecumenical commitment as churches for the future. I make a plea for it, leaving behind our conflicts from the past and looking forward towards communion.

Keywords

EN

protestantyzm; Niderlandy; Marcin Luter; 1517; Reformacja 500; ekumenizm; Protestantism; Netherlands; Martin Luther; Reformation 500; Ecumenical

• Publisher: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Studia Podlaskie
• Year: 2017
• Volume: 25

Dates

published

2017

Contributors

author

Gosker, Margriet

References

• Augustijn, C., Luthers intrede in het klooster, Kok, Kampen, 1968.
• Bakker, J.T., Beeld dat blijft spreken: De vrolijke ruil, in: K. Zwanepol (ed.), “Luthers erfenis. Teksten van het Luthercongres 22 Februari 1996 te Kampen”, Boekencentrum, Zoetermeer 19962, pp. 88–106.
• Barth, H.-M., Mystik bei Luther, in: “Luther, Zeitschrift der Luther-Gesellschaft”, 88, 2017, 1, pp. 48–58.
• Bas, A., Troost voor wie ten zeerste aangevochten wordt, in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel II, Kok, Utrecht, 2016, pp. 1090–1093, WA 7, pp. 785–789.
• Bausenhart, G., Feiern oder begehen? Eine katholische Perspektive auf 1517/2017, in: “¨Okumenische Rundschau”, 61, 2012, 1, pp. 6–22.
• Berkhof, H., Geschiedenis der kerk, Callenbach, Nijkerk, 19505.
• Boendermaker, J.P., Het Magnificat. Luthers uitleg van de lofzang van Maria (1521), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 812–868; WA 7, pp. 545–601.
• Boendermaker, J.P., Luther. Brieven uit de beslissende jaren van zijn leven, Ten Have, Baarn, 1982.
• Boerke, C., De vrijheid van een christen (1520), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 408–451; Von der Freiheit eines Christenmenschen, WA 7, pp. 49–73.
• Breitenborn, K., Zwei “Deutsche Eichen” – Bismarcks 100. Geburtstag 1915 und das Reformationsjubil ¨aum 1917 im Zeichen des Ersten Weltkrieges, in: F. Kadell, B. Kießling, B. L¨udkemeier (eds.), “Lutherland Sachen-Anhalt”, Mitteldeutscher Verlag, Halle, 2015, pp. 301–327.
• Broeke, K. van den, Preface, in: A. Plaisier/L. Koffeman, “The Protestant Church”, pp. 1–2.
• B¨uchner, K.H./B.P. Kammermeier, R. Schlotz, R. Zwilling (eds.), M. Luther, Von den Juden und ihren L¨ugen (1543). Erstmals in heutigem Deutsch mit Originaltext und Begriffserl¨auterungen, Alibri, Aschaffenburg, 2016.
• Burger, C.P., Over de goede werken, in: J.T. Bakker/K. Zwanepol (eds.), “Door het donkere venster van het geloof”, Meinema, Zoetermeer, 1993, pp. 115–124.
• Common Prayer. From Conflict to Communion: Lutheran – Catholic Common Commemoration of the Reformation in 2017. Text by the Liturgical Task Force of the Lutheran-Roman Catholic Commission on Unity, Leipzig, 2013.
• Erikson, E.H., De jonge Luther, De Arbeiderspers, Amsterdam, 1967.
• Fabiny T.,Martin Luthers letzterWille, Das Testament des Reformators und seine Geschichte, Luther Kiadó, Budapest, 2016.
• Fischer, M., Religion, Nation, Krieg. Der Lutherchoral ‘Ein feste Burg ist unser Gott’ zwischen Befreiungskriegen und Erstem Weltkrieg, M¨unster/New York, 2014.
• From Conflict to Communion. Lutheran-Catholic Common Commemoration of the Reformation in 2017. Report of the Lutheran-Roman Catholic Commission on Unity, Leipzig, 2013.
• Geurts, T., De Nederlandse paus, Adrianus van Utrecht 1459–1523, Balans, Amsterdam, 2017.
• Gosker, M., Vrouwen van het Protestantisme – Tegendraads, in: “Ouderlingenblad”, 94, 2017, 1081, pp. 10–13.
• Gosker, M., 500 Jahre Protestantismus in den Niederlanden, in: H.-G. Link/D. Sattler (eds.), “Zeit der Vers¨ohnung”, Vanden hoeck & Ruprecht, G¨ottingen, 2017, pp. 88–93.
• Groote, G., Contra Turrim Traiectensem, (Manuscript published in 1967), http://www.dbnl.org/tekst/grot001rrpo01 01/grot001rrpo01 01 0002.php.
• Hein, M., Impulse aus der Reformation f ¨ur die Zukunft der Kirche, in: “Perspectief”, 37, 2017, pp. 27–38, http://www.oecumene.nl/files/Books/Perspectief/37/files/ assets/common/downloads/perspectief 2017 37.pdf.
• Hendrix H. Scott, Luther and the Papacy. Stages in a Reformation Conflict, Fortress Press, Philadelphia, 1981.
• Hertog, G. den, Disputatie tegen de scholastieke theologie (1517), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 25–34. Disputation gegen die Scholastische Theologie, 1517, WA 1, pp. 224–228.
• Hertog-van ’t Spijker, R. den, Over de goede werken (1520), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 126–210; Von den guten Werken,WA 6, 204–250.
• Hiebsch, S.,/M. van Wijngaarden, Luther, zijn leven, zijn werk, Kok, Utrecht 20173.
• Hiebsch, S., Een kort troostbriefje voor christenen, dat zij zich in het gebed niet van de wijs laten brengen, in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel II, Kok, Utrecht, 2016, pp. 1094–1096; Ein kurzer Trostzettel f ¨ur die Christen, dass sie sich im Gebet nicht beirren lassen, WA 51, pp. 455–456.
• Hiebsch, S., ‘Luther en de Schrift’, in: “Alleen de Schrift”, 1, 2017, pp. 15–22.
• Hiebsch, S., Maarten Luthers laatste wil, in: K. Zwanepol (ed.), “Luthers erfenis. Teksten van het Luthercongres 22 Februari 1996 te Kampen”, Boekencentrum, Zoetermeer 19962, pp. 145–156.
• Joint Declaration on the doctrine of Justification by the Lutheran World Federation and the Catholic Church, 1999; http://www.vatican.va/roman curia/pontifical councils/ chrstuni/documents/rc pc chrstuni doc 31101999 cath-luth-joint-declaration en.html.
• Kadell, F., Blicke auf das Alltagsleben Martin Luthers und seiner Zeit, in: F. Kadell, B. Kießling, B. L¨udkemeier (eds.), “Lutherland Sachen-Anhalt”, Mitteldeutscher Verlag, Halle, 2015, pp. 108–147.
• Karttunen, T., “Die Luther-Lekt ¨ure Bonhoeffers”, in: K. Gr ¨unwald//C. Tierz/U. Hahn (eds.), “Bonhoeffer und Luther. Zentrale Themen ihrer Theologie”, VELKD, Hannover 2017, pp. 9–31.
• Leede, H. de, De theoloog van het kruis spreekt de werkelijkheid uit. De prediking van de rechtvaardiging van de goddeloze, in: “Kontekstueel”, 31, 2017, 3, pp. 10–13.
• Leppin, V., 2017 – ein Jubil¨aum, in: “¨Okumenische Rundschau”, 61, 2012, 1, pp. 23–35.
• Link, C., “Umstrittene Reformation – Thesen zum Jubil¨aum 2017”, in: H.-G. Link/D. Sattler (eds.), “Zeit der Vers¨ohnung”, Vanden hoeck & Ruprecht, G¨ottingen, 2017, pp. 15–20.
• Link, H.-G., Aufbruch zu einem “Jahr der Vers¨ohnung” zwischen den Konfessionen. Ein Vorschlag im Namen des Altenberger ¨Okumenisches Gespr¨achskreises f ¨ur das Jahr 2017, in: H.-G. Link/D. Sattler (eds.), “Zeit der Vers¨ohnung”, Vanden hoeck & Ruprecht, G¨ottingen, 2017, pp. 27–42.
• Luther, M., Het Magnificat in de volkstaal overgezet en uitgelegd door Maarten Luther (1521). Met een inleiding van prof. H. Riedlinger, Unistad, Antwerpen, 1983.
• Luther, M., Allen lieben brudren ynn Christo, so ynn Holland, Barband, und Flandren sind, An die Christian ym Nidderland, WA B 12, pp. 73–80.
• Luther, M., Predigt Dr. Martin Luthers gehalten am 5. Oktober 1544 zur Einweihung der Schlosskirche Torgau, A. Rothe (ed.), Druckerei Kopielski, Torgau, 2006.
• Mulder, M., Over de Joden en hun leugens (1543), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 645–663; Von den Juden und ihren L¨ugen, WA 53, pp. 412–552, 655.
• Munter, C.J., Het avondmaal bij Luther, Drukkerij Oppenheim, Groningen, 1954.
• Noort, T., Een preek over de huwelijkse staat, in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel II, Kok, Utrecht, 2016, pp. 1044–1052; Ein Sermon von dem ehelichen Stand, WA 2, pp. 166–171.
• Pesch, O.H., Martin Luther, Thomas von Aquin und die reformatorische Kritik an der Scholastik. Zur Geschichte und Wirkungsgeschichte eines Missverst¨andnisses mit weltgeschichtlichen Folgen, vorgelegt in der Sitzung der Joachim Jungius-Gesellschaft der Wissenschaften vom 1. Juli 1994, 12, 1994, 3, Hamburg, 1994.
• Plaisier, A./L. Koffeman (eds.), The Protestant Church in the Netherlands: Church Unity in the 21st Century, Lit Verlag GmbH & Co. KG Wien, Z¨urich/Berlin, 2014, pp. 11–37.
• Reuver, R. de, Protestant: samen ´e´en. Oecumene behoort tot het DNA van het protestantisme, in: “Woord & Weg”, Augustus 2017, p. 16.
• Raveling, M., Waarom de boeken van de paus en zijn volgelingen door doctor Martin Luther zijn verbrand (1520), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 452–463; Warum des Papstes und seiner B¨ucher von D.M. Luther verbrannt sind, 1520, WA 7, pp. 161–182.
• Roper, L., Luther. Een biografie, Ambo/Anthos, Amsterdam, 2017.
• Schwager, R., Der wunderbare Tausch. Zur Geschichte und Deutung der Erl¨osungslehre, K¨osel, M¨unchen, 1986.
• Selderhuis, H.J., Luther. Een mens zoekt God, De Banier, Apeldoorn, 2016.
• Selderhuis, H.J., De 95 stellingen (1517), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 35–45; Disputatio pro declaratione virtutis indulgentiarum, WA 1, pp. 233–238.
• Selderhuis, H.J., De Babylonische gevangenschap van de kerk (1520), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 301–407; De captivitate Babylonica ecclesiae praeludium Martini Lutheri. Von der babylonischen Gefangenschaft der Kirche, WA 6, pp. 497–573.
• Sens, H.-C., Katharina Luther und Torgau und weitere Beitr¨age zum Katharina-Luther-Haus, Torgauer Geschichtsverein E.V., Torgau, 2006.
• Smits, C.-J., Een preek over aflaat en genade. Stellingen over de vergeving van zonden (1518), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 112–121. Ein Sermon von den Anblass und Gnade, 1518, WA 1, pp. 243–246, WA 1, pp. 630–633.
• Timmerman, D., Aan de christelijke edelen van de Duitse natie, over het herstel van de christelijke stand (1520), in: H.J. Selderhuis, “Luther Verzameld”, Deel I, Kok, Utrecht, 2016, pp. 211–300; An den christlichen Adel deutscher Nation von des christlichen Standes Besserung, WA 6, pp. 404–469.
• Trento, F., 500 Jahre Reformation sind kein Grund zum Feiern, https://www.kath.ch/newsd/500-jahre-reformation-sind-kein-grund-zum-feiern/ (9th Augustus, 2017).
• Treu, M., Katharina von Bora. Biographien zur Reformation, Drei Kastanienverlag, Wittenberg, 20107.
• Unitatis Redintegratio, 21 Nov. 1964, https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=618.
• Veen, M. van, Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk. De opkomst van het ’calvinisme’ in de Lage Landen, Meinema, Zoetermeer, 2009.
• Veen, M. van, Luther en calvinistisch Nederland, Boekencentrum, Zoetermeer, 2017.
• Vercammen, J., Contribution of the Archbishop of the Old Catholic Church in the Netherlands during a Summer School of the Protestant Theological University, gathering in the Dominican Monastery in Huissen, 11th July, 2017.
• Zorgdrager, H., “Lecture at the Reformation Event of the Protestant Church in the Netherlands”, held on 4th March, 2017, in Appingedam, not yet published.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/6799

DOI

10.15290/sp.2017.25.01