Koncepcje metafory i metaforyzacji a pojęcie – komentarz do stanu badań

• Authors: Gołębiewska, Maria

Title variants

PL

Concepts of metaphor and metaphorization plus notion – a commentary to the state of research

Abstracts

EN

The article aims to present some diverse concepts of metaphorization of colloquial language and scientific discourse. The starting point of scientific discourse is colloquial thinking – it uses logical argumentation, but also rhetorical figures, typical of everyday reasoning, such as metaphors. The point of reference is the Aristotelian definition of metaphor, which was contemporarily reinterpreted by 1) linguists (among others, Émile Benveniste and cognitive linguists) – the metaphorical sources of notions, the metaphor considered as the starting point of conceptualisation, 2) literary and cultural studies – the application of metaphor in the various cultural messages linked to the mythical thinking and the reasoning and argumentation by analogy – among others, Claude Lévi-Strauss and Edmund Leach, and in particular by 3) philosophers who characterised a metaphorization process as a specific kind of thinking, which conditions the regularity and systematicity of reasoning and imagining (Hans Blumenberg, Paul Ricoeur, Jacques Derrida). The article presents and compares the aforementioned statements, marking the distinctness between metaphor and metonymy, showing the necessity for this distinction in the research concerning: the role of metaphor in colloquial and scientific discourse, the relations between sense and metaphor, the connexions between truth, notion and metaphor. Additionally, I analyse the case of the metaphor of horizon, which is typical of the contemporary phenomenological and hermeneutical discourse.

Keywords

EN

metaphor; metonymy; metaphorisation; conceptualisation; reasoning; imagination; metafora; metonimia; metaforyzacja; konceptualizacja; rozumowanie; wyobraźnia

• Publisher: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2017
• Volume: 29/2

Dates

published

2017

Contributors

author

Gołębiewska, Maria

References

• Karolina Bartkowiak, Davidson i Rorty o metaforze, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, 1(21), 2012, s. 221-236.
• Émile Benveniste, Problèmes de linguistique générale, I, Paris, Gallimard, 1966.
• Émile Benveniste, La forme et le sens dans le langage, w: Le Langage. Actes du XIIIe congrès des sociétés de philosophie de langue française, Neuchâtel, La Baconnière, 1967, s. 27-40.
• Hans Blumenberg, Paradigmen zu einer Metaphorologie, „Archive für Begriffsgeschichte”, Band 6, 1960, s. 5-142.
• Hans Blumenberg, Paradigmen zu einer Metaphorologie, Frankfurt am Main, Suhrkamp, 1997.
• Hans Blumenberg, Paradygmaty dla metaforologii, przeł. B. Baran, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia, 2017.
• Hans Blumenberg, Światło jako metafora prawdy. Przedpole filozoficznego kształtowania pojęć, przeł. Z. Zwoliński, „Kronos”, 2, 2013, s. 32-59.
• Jacques Derrida, Biała mitologia. Metafora w tekście filozoficznym, przeł. J. Margański, w: Jacques Derrida, Marginesy filozofii, przeł. A. Dziadek, J. Margański, P. Pieniążek, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia, 2002, s. 261-336.
• Jacques Derrida, L’écriture et la différence, Paris, Seuil, 1967.
• Jacques Derrida, Marges de la philosophie, Paris, Minuit, 1972.
• Jacques Derrida, La mythologie blanche, „Poétique”, 5 („Rhétorique et philosophie”), Paris, Seuil, 1971, s. 1-52.
• Jacques Derrida, Struktura, znak i gra w dyskursie nauk humanistycznych, w: Jacques Derrida, Pismo i różnica, przeł. K. Kłosiński, Warszawa, Wydawnictwo KR, 2004, s. 483-504.
• Donald Davidson, What Metaphors Mean, „Critical Inquiry”, 5(1) („Special Issue on Metaphor”), 1978 (autumn), s. 31-47.
• Umberto Eco, Semiotics and the Philosophy of Language, Houndmills, Basingstoke, Hampshire and London, The Macmillan Press Ltd, 1984.
• Eddo Evink, Horizons of Expectation. Ricoeur, Derrida, Patočka, „Studia Phaenomenologica”, XIII, 2013, s. 297-323.
• Saulius Geniusas, The Origins of the Horizon in Husserl’s Phenomenology, Dordrecht, Springer Netherlands, 2012.
• Mark Johnson, George Lakoff, Conceptual Metaphor in Everyday Language, w: (red.) Mark Johnson, Philosophical Perspectives on Metaphor, Minneapolis, University of Minnesota Press, 1981.
• Mark Johnson, George Lakoff, Metafory w naszym życiu, przeł. T. P. Krzeszowski, Warszawa, PIW, 1988.
• Mark Johnson, George Lakoff, Metaphors We Live By, Chicago, University of Chicago Press, 1980.
• Edmund Leach, Culture and Communication. The Logic by which Symbols Are Connected, Cambridge, Cambridge University Press, 1976.
• Claude Lévi-Strauss, Le cru et le cuit. Mythologiques (I), Paris, Plon, 1964.
• Claude Lévi-Strauss, Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa, PWN, 1969.
• Claude Lévi-Strauss, Surowe i gotowane, przeł. M. Falski, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia, 2010.
• Andrzej Muchowicz, Umberta Eco uwagi o metaforze, „Filo–Sofija”, 1(2), 2002, s. 103-114.
• Robert Pawlik, Od pracy pojęcia do pracy metafory. O metaforologii Hansa Blumenberga, „Kronos”, 2, 2013, s. 113-124.
• Paul Ricoeur, Imagination et métaphore, „Psychologie Médicale, 14, 1982.
• Paul Ricoeur, La métaphore vive, Paris, Seuil, 1975.
• Paul Ricoeur, The Metaphorical Process as Cognition, Imagination and Feeling, „Critical Inquiry”, 5(1) („Special Issue on Metaphor”), 1978 (autumn), s. 143-159.
• Paul Ricoeur, Proces metaforyczny jako poznanie, wyobrażanie i odczuwanie, przeł. G. Cendrowska, T. Dobrzyńska, „Pamiętnik Literacki”, LXXV, z. 2, 1984, s. 269-286.
• Jean-Jacques Robrieux, Les figures de style et de rhétorique, Paris, Dunod, 1998.
• Richard Rorty, Obiektywność, relatywizm i prawda, przeł. J. Margański, Warszawa, Fundacja Aletheia, 1999.
• Richard Rorty, Objectivity, Relativism and Truth: Philosophical Papers I, Cambridge, Cambridge University Press, 1991.
• Ferdinand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, Warszawa, PWN, 1961.
• Sigrid Weigel, Poetics as a Presupposition of Philosophy: Hannah Arendt’s ‘Denktagebuch’, „Telos”, 146, 2009 (Spring), s. 97-110.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/6888

DOI

10.15290/idea.2017.29.2.02