The Moral Dimension of the Religiosity of Poles in an Era of Systemic Change

• Authors: Święs, Kazimierz

Title variants

EN

Moralny wymiar religijności Polaków w dobie transformacji systemowej

Abstracts

EN

This article discusses specific statistical indicators of the moral dimension of the religiosity of contemporary Poles. Survey results show that, although the majority of respondents (59%) favor the need to ascribe to moral principles, they are willing to compromise their principles in certain circumstances. Nearly half (48%) of the respondents claimed to be guided by their own consciences and rejected the need to substantiate their morals via religion. Seventy-onepercent of the respondents believed that Catholic moral principles are legitimate, but not all of the respondents agreed on which principles. With regard to the specific norms of Catholic teaching on marriage and family ethics, very few respondents agreed with the Church’s teaching against pre-marital sexual relations and the use of birth control, while more respondents respected the Church’s teaching on the value of marital fidelity, the permanence of marriage, and respect for life conceived in the womb. Taken together, these statistics reveal that contemporary social changes have deepened the already-existing gap between the daily practice of religion and morality in Poland.

PL

W artykule autor omówił wybrane wskaźniki statystyczne, dotyczące moralnego wymiaru religijności współczesnych Polaków. Pokazał, że obecnie większość respondentów (59%), choć opowiada się za potrzebą posiadania zasad moralnych, to jednak skłonna jest od nich odstąpić pod wpływem okoliczności. Blisko połowa (48%) kieruje się wyłącznie własnym sumieniem, odrzucając potrzebę uzasadnienia moralności przez religię. Słuszność wszystkich lub większości zasad moralnych katolicyzmu uznaje łącznie 71%, ale nie ze wszystkimi się zgadza. W ocenie konkretnych norm katolickiej etyki małżeńskiej i rodzinnej wykazano małą akceptację normy czystości przedmałżeńskiej, katolickiej nauki na temat regulacji poczęć. Większym poszanowaniem cieszyła się wartość wierności małżeńskiej, trwałości związku, poszanowania poczętego życia. Ostateczną konstatacją autora było twierdzenie, że współczesne transformacje społeczne pogłębiają rozdźwięk pomiędzy religią i moralnością na co dzień.

Keywords

EN

religiosity; morality of religion; moral norms; pluralism; systemic change; religijność; moralność religijna; normy moralne; pluralizm; transformacja systemowa

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Rocznik Teologii Katolickiej
• Year: 2018
• Volume: 17
• Issue: 1

Dates

published

2018

Contributors

author

Święs, Kazimierz

References

• Bauman Z., Płynna nowoczesność, trans. T. Kunz, Cracow 2006.
• Boguszewski R., Religia i moralność, in Leksykon socjologii moralności. Ed. J. Mariański, Cracow 2015, pgs. 659-666.
• Borowik I., Doktór T., Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Raport z badań, Cracow 2001.
• Dyczewski L., Kultura w całościowym planie rozwoju, Warsaw 2011.
• Gwiazda M., Młodzież i seks, in Młodzież 2016. Opinie i diagnozy nr 38., (ed.) M. Grabowska, M. Gwiazda, Warsaw CBOS 2017, pgs. 165-170.
• Jarmoch E., Wiara i religijność, in Postawy społeczno-religijne Polaków 1991-2012, (eds.) L. Adamczuk, E. Firlit, W. Zdaniewicz, Warsaw 2013, pgs. 29-57.
• Jasińska-Kania A., Przekształcenia moralności w Polsce i Europie, in Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, (ed.) M. Marody, Warsaw 2004, pgs. 397-418.
• Krzyżanowska Ł., Stec M., Rynek pracy, in Współczesne społeczeństwo polskie, (eds.) A. Giza, M. Sikorska, Warsaw 2013, pgs. 523-571.
• Mariański J., Przemiany moralności polskich maturzystów w latach 1994-2009. Studium socjologiczne, Lublin 2011.
• Mariański J., Religia i moralność w świadomości Polaków: Zależność czy autonomia?, “Konteksty społeczne,” vol. 3 (2015) no. 1.
• Moral Principles and Religion, A Message from the CBOS nr 4/2017, Warsaw 2017, pg. 2, edited by R. Boguszewski.
• Neuner P., Psychospołeczne i polityczne uwarunkowania chrześcijaństwa dziś, in Chrześcijaństwo jutra. Materiały II międzynarodowego kongresu teologii fundamentalnej, Lublin, September 18-21, 2001, (eds.) M. Rusecki et al., Lublin 2001, pgs. 230-265.
• Nowak S. Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, in Teorie postaw, (ed.) S. Nowak, Warsaw 1973.
• Opinions on the Permissibility of Abortion, A Message from the CBOS, nr 51/2016. Edited by M. Herrmann, Warsaw 2016.
• Peeters M. A., Globalizacja zachodniej rewolucji kulturowej. Kluczowe pojęcia, mechanizmy działania, Warsaw 2010.
• Piwowarski W., Socjologia religii, Lublin 2000.
• Piwowarski W., Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru, in Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, (eds.) I. Borowik, W. Zdaniewicz, Cracow 1996 pgs. 9-16.
• Piwowarski W., Przemiany Kościoła ludowego w Polsce, “Przegląd Humanistyczny” 4:1997, pgs. 17-23.
• Podgórecki A., Socjologiczna teoria prawa, trans. Ł. M. Kwaśniewska, R. Smogór, Warsaw 1998.
• Rosik S., Wezwania i wybory moralne, Lublin 1992.
• Ryczan K., Wartości katolików a typ środowiska miejskiego, Lublin 1992.
• Sareło Z., Postmodernizm w pigułce, Poznań 1998.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego, in Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, (ed.) A. Kojder, Cracow 2007, pgs. 237-268.
• Stark R., Glock C., Wymiary zaangażowania religijnego, in Socjologia religii. Antologia tekstów, (ed.) W. Piwowarski. Cracow 1998, pgs. 182-187.
• Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warsaw 2011.
• Święs K., Aktualne uwarunkowania nowej ewangelizacji w Polsce, in Polskie drogi nowej ewangelizacji, (eds.) K. Święs, D. Lipiec, Lublin 2014, pgs. 21-56.
• Wnuk-Lipiński E., Ziółkowski M. (ed.), Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, Warsaw 2001.
• Zaręba S. H., Globalny profil postaw moralnych Polaków, in Rodzina. Religia. Społeczeństwo. Polacy 2009 w diagnozie socjologicznej, (ed.) S. H. Zaręba, Warsaw 2010, pgs. 115-138.
• Zaręba S. H., W kierunku jakiej religijności? Studia nad katolicyzmem polskiej młodzieży, Warsaw 2008.
• Ziółkowski M., Zmiany systemu wartości, in Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, (ed.) J. Wasilewski, Warsaw 2006, pgs. 145-174.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/7284

DOI

10.15290/rtk.2018.17.1.10