Czego się można nauczyć od drugiego człowieka? Od "De magistro" do "De doctrina christiana" św. Augustyna

• Authors: Kosmulska Bogna

Title variants

EN

What Can Be Learned From Another Man? From St. Augustine’s "De magistro" to "De doctrina christiana"

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zestawione zostały dwa teksty św. Augustyna, poświęcone nauczaniu: dialog De magistro i dzieło De doctrina christiana. W pierwszym z analizowanych tekstów odnajdziemy paradoksalne twierdzenie, że „nie należy nikogo na ziemi nazywać nauczycielem” (por. Mt 23, 8). Bliższe przyjrzenie się całości dzieła pozwala jednak wykazać, że ludzkie nauczanie jest, zdaniem Augustyna, i możliwe, i konieczne, choć ma swoje ograniczenia. Tekst drugi wnosi dodatkową argumentację na rzecz zasadności praktyki ludzkiego nauczania, która opiera się na krytyce oczekiwania bezpośredniego oświecenia bez pomocy wspólnoty wiary i sakramentów. Zaprezentowana analiza obu dzieł wydaje się nieco „odczarowywać” często zbyt hasłową interpretację Augustyńskiej „doktryny iluminacji”, tym samym dowartościowując realizm myślenia św. Augustyna o ludzkim poznaniu i życiu.

EN

The paper compares two Augustinian texts devoted to teaching: the dialogue De magistro and the treatise De doctrina christiana. The first work confronts us with a paradoxical statement that no men shall be called teacher (cf. Mat 23, 8). A closer look into the whole text shows that, according to Augustine, human teaching is both possible and necessary, though subject to some important restrictions. The second text provides additional argumentation in favour of the legitimacy of the practice of human teaching, based on a critical attitude towards hopes of a direct illumination without the assistance of faith and the sacraments. Analyzing both works, the article „disenchants” the often too superficial interpretation of Augustine’s „doctrine of illumination”, putting into relief the status of St. Augustine’s realism of thinking about human knowledge and life.

Keywords

PL

św. Augustyn; De magistro; De doctrina christiana; uczenie jako commemoratio; nauczanie jako admonitio; rozumienie; paideia

EN

St. Augustine; De magistro; De doctrina christiana; learning as commemoratio; teaching as admonitio; understanding; paideia

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
• Journal: Edukacja Filozoficzna
• Year: 2021
• Issue: 72
• Pages: 183-206

Contributors

author

Kosmulska Bogna

References

• św. Augustyn, De magistro w: Sancti Aurelii Augustini, Opera, Pars II, 2, Brepols, Turnholti 1970, CCSL XXIX.
• św. Augustyn, De doctrina christiana w: Sancti Aurelii Augustini, Opera, Pars IV, 1, Brepols, Turnholti 1962, CCSL XXXII.
• św. Augustyn, O nauczycielu, tłum. J. Modrzejewski w: św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, t. III, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1953, PSP 22.
• św. Augustyn, O nauce chrześcijańskiej. Sprostowania, tłum. J. Sulowski, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1979, PSP 22.
• św. Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań – Warszawa – Lublin 1962, PSP 25.
• św. Augustyn, O zgodności Ewangelistów, tłum. J. Sulowski, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1989, PSP 50.
• św. Augustyn, Pisma monastyczne, tłum. P. Nehring, ks. M. Starowieyski, R. Szaszka, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC, Kraków 20093, ŹMon 27.
• św. Augustyn, Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004.
• Possydiusz z Kalamy, Żywot św. Augustyna, tłum. J. Ujda, Wyd. Jan Jachowski, Poznań 1930, POK 19.
• Possydiusz z Kalamy, Żywot św. Augustyna, tłum. P. Nehring, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC, Kraków 2002 (2008), ŹMon 26.
• Beatrice, P. F., Augustine’s Longing for Holiness and the Problem of Monastic Illiteracy, „Studia patristica” 2010, Vol. XLIX, s. 119–134.
• Burnyeat, M. F., Inaugural Address: Wittgenstein and Augustine De Magistro, „Proceedings of the Aristotelian Society” 1987, Suppl. Vol. 61, s. 1–24.
• Drozdek, A., Augustine’s Socratic Method, „Studia Philosophiae Christianae” 2016, Vol. 52, No. 1, s. 5–26.
• Duchrow, U., Zum Prolog von Augustins De Doctrina Christiana, „Vigiliae christianae” 1963, Vol. 17, s. 165–172.
• Eborowicz, W., ks., Wprowadzenie do przekł. O nauczycielu w: św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, t. III, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1953, PSP 22, s. 7–17.
• Frith, U., Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, tłum. M. Hernik, G. Krajewski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008, rozdz. 2–3.
• King, P., Augustine on the Impossibility of Teaching, „Metaphilosophy” 1998, Vol. 29, No. 3, s. 179–195.
• Madec, G., Analyse du De magistro, „Revue des études augustiniennes”1975, Vol. XXI, No. 1–2, s. 63–71.
• Mendelson, M., „By the Things Themselves”: Eudaimonism, Direct Acquaintance, and Illumination in Augustine’s De Magistro, „Journal of the History of Philosophy” 2001, Vol. 39, s. 467–489, https://doi.org/10.1353/hph.2003.0152.
• Romaniuk, K., bp, Jezus – Katecheta, Wydawnictwo Michaelinum, Marki 1999.
• Stanula, E., ks. prof., Eseje patrystyczne, wyb. I. Salamonowicz-Górska, Wydawnictwo Sub Lupa, Warszawa 2014.
• Stępień, T., ks., Wiara szukająca zrozumienia w aspekcie praktyki dążenia ku szczęściu w ujęciu Platona, Plotyna i św. Augustyna, „Vox Patrum” 2014, t. 61, s. 441–456, https://doi.org/10.31743/vp.3636.
• Załęski, J., ks., Główne myśli teologiczne Ewangelii św. Mateusza, „Warszawskie Studia Teologiczne” 1999, t. XII, s. 277–296.