Miejsce Jana Łukasiewicza i Stanisława Jaśkowskiego w polskiej dyskusji o zasadzie niesprzeczności

• Authors: Krawczyk Jakub

Title variants

EN

The Place of Jan Łukasiewicz and Stanisław Jaśkowski in the Polish Discussion on the Principle of Non-Contradiction

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł traktuje o polskiej dyskusji na temat zasady niesprzeczności, skupiając się na niewzięciu w niej oficjalnego udziału przez Jana Łukasiewicza i Stanisława Jaśkowskiego. Filozofowie ci byli przedstawicielami tradycji analitycznej, a ich pionierskie prace dotyczące pojęcia (nie)sprzeczności uważane są współcześnie za fundacyjne dla tej dziedziny badań. Celem tekstu jest wskazanie tych cech polskiej debaty (a także jej późniejszych opracowań), które przyczyniły się do tego wykluczenia. Wypracowane wnioski nie mają jedynie lokalnego charakteru, ale dostarczają również uwag metafilozoficznych.

EN

The following paper deals with the Polish discussion of the principle of non-contradiction from the perspective of the lack of official participation of Jan Łukasiewicz and Stanisław Jaśkowski. These philosophers were representatives of the analytic tradition, and their pioneering works on the concept of (non-)contradiction are nowadays considered foundational to this field of research. The aim of this paper is to point out those features of the Polish discussion (as well as its later summaries) that contributed to this exclusion. The conclusions reached are not only local in nature, but also provide more important metaphilosophical remarks.

Keywords

PL

Łukasiewicz; Jaśkowski; zasada niesprzeczności; filozofia analityczna; marksizm

EN

Łukasiewicz; Jaśkowski; the principle of non-contradiction; analytic philosophy; Marxism

• Publisher: University of Warsaw, Institute of Philosophy
• Journal: Edukacja Filozoficzna
• Year: 2023
• Issue: 75
• Pages: 135-162

Contributors

author

Krawczyk Jakub

References

• Ajdukiewicz K., Zmiana i sprzeczność, „Myśl Współczesna” 1928, t. 8, nr 9, s. 35–53.
• Berger P.L., Luckmann L., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983 [1966].
• Béziau J.Y., The Paraconsistent Logic Z. A Possible Solution to Jaśkowski’s Problem, „Logic and Logical Philosophy” 2006, t. 15, nr 2, s. 99–111.
• Bocheński J.M., O światopoglądzie, w: tegoż, Sens życia i inne eseje, Philed, Kraków 1993, s. 82–85.
• Bocheński J.M., Światopogląd a filozofia, w: tegoż, Sens życia i inne eseje, Philed, Kraków 1993, s. 86–95.
• Costa N.C.A. da, Opening Address: Paraconsistent Logic, „Logic and Logical Philosophy” 2001, nr 7, s. 25–34.
• Costa N.C.A. da, Wolf R.G., Studies in Paraconsistent Logic I: The Dialectical Principle of the Unity of Opposites, „Philosophia” 1980, nr 9, s. 189–217.
• Eilstein H., Problem logiki w świetle marksistowskiej teorii poznania (cz. I), „Myśl Filozoficzna” 1956, nr 5, s. 124–150.
• Engels F., Anty-Dühring, Książka i Wiedza, Warszawa 1949 [1878].
• Gui Q., Tian L., Philosophical Aspects in the Formalization of Dialectical Logic, „Studies in Logic” 2017, t. 10, nr 3, s. 22–34.
• Hegel G.W.F., Wissenschaft der Logik, Werke, Berlin 1834.
• Jaśkowski S., On the Deductive Conjunction in the Propositional Calculus for Inconsistent Deductive Systems, „Logic and Logical Philosophy” 1999 [1949], nr 7, s. 57–59.
• Jaśkowski S., A Propositional Calculus for Inconsistent Deductive Systems, „Logic and Logical Philosophy” 1999 [1947], nr 7, s. 35–56.
• Jordan Z., The Development of Philosophy and Marxism-Leninism in Poland since the War, w: Studies in Soviet Thought, red. J.M. Bocheński, J.D. Blakeley, Reidel Publishing Company, Dordrecht 1961, s. 88–100.
• Jordan Z., Philosophy and Ideology, Springer, [b.m.w.] 2011 [1963].
• Kamiński S., Łukasiewicza koncepcja metody filozofii, „Roczniki Filozoficzne” 1979, t. 27, nr 1, s. 283–289.
• Karpenko A.S., Jaśkowski’s Criterion and Three-Valued Paraconsistent Logic, „Logic and Logical Philosophy” 1999, nr 7, s. 81–86.
• Kołmogorow A.N., O principie tertium non datur, „Matcmaticeskij Sbornik” 1924, nr 32, s. 646–667.
• Lenin V.I., Collected Works, t. 38. Philosophical Notebooks, Progress Publishers, Moskva 1972 [1916].
• Langford C.H., Lewis C.I., Symbolic Logic, Century Company, London 1932.
• Ładosz J., O sprzecznościach logicznych i dialektycznych, „Myśl Filozoficzna” 1956, nr 4, s. 106–135.
• Ładosz J., Wielowartościowe rachunki zdań a rozwój logiki, Książka i Wiedza, Warszawa 1961.
• Łukasiewicz J. O metodę w filozofii, „Przegląd Filozoficzny” 1928, nr 31, s. 3–5.
• Łukasiewicz J., O walce duchowej, „Pro arte et studio” 1918, nr 3, s. 3–4.
• Łukasiewicz J., O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987 [1910].
• Łukasiewicz J., Über den Satz des Widerspruchs bei Aristotles (streszczenie), „Filozofia Nauki” 1997 [1910], nr 1(17), s. 147–164.
• Marks K., Tezy o Feuerbachu, Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski), Warszawa 2004 [1845].
• Meinong A., Über Die Stellung Der Genegstandstheorie Im System Der Wissenschaften, Kessinger Publishing, Leipzig 2010 [1907].
• Nicolás-Francisco R.A., On the Polish “Via Modalization” Approach to Paraconistency, „Edukacja Filozoficzna” 2022, t. 74, s. 161–182.
• Nowaczyk J., Z dyskusji o zasadzie sprzeczności w polskiej literaturze filozoficznej ostatnich lat, „Studia Philosopiae Christianae” 1967, t. 3, nr 1, s. 301–305.
• Ossowski S., Na szlakach marksizmu, „Myśl Współczesna” 1948, t. 8, nr 1, s. 19–45.
• Ossowski S., Teoretyczne zadania marksizmu, „Myśl Współczesna” 1948, t. 8, nr 1, s. 3–18.
• Priest G., Contradiction and the Instant of Change Revisited, ,,Vivarium” 2017, t. 55, nr 1–3, s. 217–226.
• Priest G., In Contradiction, Oxford University Press, Oxford 2006 [1987].
• Quine W.O., Filozofia logiki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977 [1971].
• Rogowski L., Logika kierunkowa a heglowska teza o sprzeczności zmiany, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1964.
• Schaff A., Dialektyka marksistowska a zasada sprzeczności, „Myśl Filozoficzna” 1955, nr 4, s. 143–159.
• Schaff A., Jeszcze raz o dialektyce i zasadzie logicznej sprzeczności, „Studia Filozoficzne” 1957, nr 1, s. 201–213.
• Schaff A., Z zagadnień marksistowskiej teorii prawdy, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
• Schaff A., Zasada sprzeczności w świetle logiki dialektycznej, „Myśl Współczesna” 1946, t. 3, nr 4, s. 328–353.
• Schopenhauer A., Poczwórne źródło twierdzenia o podstawie dostatecznej, Wydawnictwo Vis-à-vis Etiuda, Kraków 2015.
• Skoczyński J., Woleński J., Historia filozofii polskiej, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010.
• Skolimowski H., Analytical-Linguistic Marxism in Poland, „Journal of the History of Ideas” 1965, t. 26, nr 2, s. 235–258.
• Słupecki J., Dowód aksjomatyzowalności pełnych systemów wielowartościowych rachunku zdań, „Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” 1939, nr 32, s. 110–128.
• Surma P., Poglądy filozoficzne Jana Łukasiewicza a logiki wielowartościowe, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2012.
• Stalin J.V., Marxism and Problems of Linguistics, Foreign Languages Publishing House, Moskva 1950.
• Stalnaker R., Assertion, „Syntax and Semantics” 1978, nr 9, s. 315–332.
• Stich S., Deconstructing the Mind, Oxford University Press, New York 1996.
• Walicki A., Moralne wątpliwości co do „moralnych rozliczeń”, „Znak” 1997, nr 12, s. 73–85.
• Wolff R.P., Understanding Rawls. A Reconstruction and Critique of “A Theory of Justice”, Princeton University Press, Princeton, NJ 1977.
• Woźniak M., Dialectical Logic or Logical Dialectics? The Polish Discussion on the Principle of Non-Contradiction (1946–1957), „Studies in East European Thought” 2022, t. 74, s. 111–127.
• Wójcicki R., The Postwar Panorama of Logic in Poland, w: Logic and Scientific Methods, red. M.L. Dalla Chiara i in., Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1997, s. 497–508.
• Żdanow A.A., Przemówienie, Książka i Wiedza, Warszawa 1948.