Funkcje antroponimów literackich w powieściach polskich

• Authors: Tyrpa Anna

Title variants

EN

Functions of literary anthroponyms in Polish novels

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono imiona i nazwiska postaci literackich, które pojawiają się później w utworach innych autorów. Są dwa cele takiego zabiegu: 1) obdarzenie nowych bohaterów imionami i/lub nazwiskami bohaterów innych dzieł; 2) przekazanie sensów metaforycznych, które niosą nomina propria znane z wybitnych, najpopularniejszych dzieł literackich. Ad 1: Pokazano wtórne zastosowanie nazwisk z dzieł S. Żeromskiego w powieści kryminalnej; przejęcie imienia i nazwiska z powieści A. Szklarskiego przez M. M. Kuźmińskich; odwołania do imion tożsamych u postaci z dawniejszych i nowszych utworów literackich. Ad 2: Pokazano powieściowe użycia antroponimów, które nabrały znaczenia przenośnego: Kopciuszek, Don Kiszot, Robinson, Faust, Frankenstein, Romeo i Julia, Werter, Alicja (z krainy czarów), Sherlock Holmes, Ania (z Zielonego Wzgórza), Zagłoba, Wołodyjowski, Borejko. Konteksty powieściowe zostały skonfrontowane ze słownikami: Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych, Słownik mitów i tradycji kultury, Skrzydlate słowa i Alfabetycznym wykazem onimów bazowych i ich derywatów B. Dereń.

EN

The author presents first names and surnames of fictional characters which later appear in texts written by other authors. It can be said that there are two objectives of such a solution: 1. giving new characters the names and/or surnames of characters from other works; 2. transferring metaphorical meanings that are carried by nomina propria known from most renowned and recognisable literary texts. When it comes to the first objective, the author shows the secondary use of surnames from S. Żeromski’s books in a crime novel, taking over a name and a surname from A. Szklarski’s novel by the Kuźmińskis, as well as references to the same names used both by older and more recent literary works. As regards the second objective, the author presents literary use of anthroponyms that have gained metaphorical meanings: Cinderella, Don Quixote, Robinson, Faust, Frankenstein, Romeo and Juliett, Werther, Alice (from Wonderland), Sherlock Holmes, Anne (of Green Gables), Zagłoba, Wołodyjowski, Borejko. Literary contexts are compared with some dictionaries: Słownik eponimów czyli wyrazów odimiennych [Dictionary of Eponyms or Words Derived from Names], Słownik mitów i tradycji kultury [Dictionary of Myths and Traditions of Culture], Skrzydlate słowa [Winged Words] and Alfabetyczny wykaz onimów bazowych i ich derywatów [Alphabetical Index of Basic Proper Names and Their Derivates] by B. Dereń.

Keywords

PL

intertekstualność antroponimów literackich; onomastyka literacka; eponim; skrzydlate słowo; nazwa własna jako metafora; funkcja literackich nazw osobowych

EN

intertextuality of literary anthroponyms literary onomastics; eponym; winged word; proper name as a metaphor; function of literary personal names

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2021
• Volume: XXIII/2
• Pages: 229–246

Contributors

author

Tyrpa Anna

• Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie