Wybrane ekologiczne aspekty budowy sieci dróg szybkiego ruchu w Polsce

• Authors: Tadeusz Wójcicki

Title variants

EN

Selected environmental aspects of building the motorway and expressway network in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Aspekty ekologiczne są stałym elementem rozważań i działań praktycznych podczas planowania i realizacji głównych dróg krajowych w Polsce. Te zmiany proekologiczne w budownictwie drogowym mają wieloaspektowy charakter, co możemy obserwować na licznych przykładach udanych i mniej udanych realizacji nowych odcinków dróg krajowych. Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób zaznacza się wpływ zagadnień ekologicznych na rozbudowę sieci głównych dróg w Polsce i jakie są tego skutki. Czynniki ekologiczne wpływają przede wszystkim na projektowanie dróg szybkiego ruchu (DSR), albo szerzej, na przygotowanie takich inwestycji do realizacji. Dotyczy to zwłaszcza następujących aspektów: proekologicznego trasowania nowych dróg, budowy przejść dla zwierząt czy ekranów akustycznych. W rzeczywistości dotykają wszystkich aspektów projektowania drogowego, w tym wszystkich branż, ale w każdej branży wpływ jest inny i ma mniejsze albo większe znaczenie. W zakresie sposobu realizacji wielkich inwestycji drogowych wpływ czynników ekologicznych jest mniejszy niż w projektowaniu, ale również się ujawnia, przede wszystkim przez drobiazgowe niekiedy zapisy w decyzjach o środowiskowych uwarunkowaniach. Z przeglądu ekologicznych aspektów budowy autostrad i dróg ekspresowych wynika, że uwzględnienie ekologicznych wymagań, zawartych zwykle w decyzjach środowiskowych, powoduje znaczący wzrost kosztów realizacji sieci DSR. Koszt ten oszacowano na kwotę ok. 26,0 mld zł, co stanowi ok. 14% całkowitego kosztu budowy przesądzonej obecnie sieci DSR. Wśród tych kosztów, największe są związane z budową przejść dla zwierząt, oszacowane na ok. 18,4 mld zł (10%), w tym budowa samych przejść 14,5 mld zł oraz koszty podniesienia niwelety jezdni głównych ok. 3,9 mld zł. Drugą, znaczącą grupę kosztów ekologicznych, stanowią koszty związane z proekologicznym wydłużeniem tras drogowych, które oszacowano na 7,6 mld zł (4%). Dążąc do ograniczenia tych gigantycznych kosztów zaproponowano zmniejszenie zagęszczenia (czyli zwiększenie rozstawu) projektowanych przejść dla zwierząt w poprzek DSR, co zmniejszyłoby koszty budowy tych obiektów z 18,4 mld zł do ok. 2,8 mld zł bez istotnej zmiany oddziaływań DSR na migrujące zwierzęta. Wtedy największy koszt ekologiczny budowy DSR wiązałby się z wydłużeniem ich tras, a tu można jedynie zalecać inwestorom drogowym, aby nie zgłaszali do procedur środowiskowych takich propozycji wariantów przebiegu drogi, które będą powodować znaczące wydłużenie trasy, przekraczające np. 15% w stosunku do linii prostej (powietrznej).

EN

Ecology has become an important element of the design and construction of major national roads in Poland. These environment-oriented changes in road construction have a multifaceted nature which can be observed in numerous examples of more or less successful implementation of new sections of national roads. The aim of this article is to examine the impact of environmental issues on the motorway and expressway network in Poland and the consequences of such a state of affairs. Ecology influences mainly the design of motorways and expressways (DSR) or, to put it more broadly, the preparation of investments in such roads. This applies in particular to aspects such as the greening of new roads (choosing environmentally sustainable routes) or the construction of wildlife crossings and acoustical barriers. In fact, ecology affects all the aspects of road design and all the relevant industries, but in every industry the impact is different. The influence of ecology on the way large road investments are implemented is smaller than on their design, but is also visible therein, especially in the sometimes detailed prescriptions of environmental permits. A review of the ecological aspects of the construction of motorways and expressways shows that respecting the environmental requirements normally included in environmental permits results in a significant increase in DSR network costs. This cost has been estimated at approximately PLN 26.0 billion, which accounts for about 14% of the total. Among the constituents of these costs, the largest group is connected with the construction of animal passages. Its cost is estimated at about PLN 18.4 billion (10%), including PLN 14.5 billion spent on the construction of the passages and 3.9 billion on raising the level of the main roadway. The second significant group of environmental costs, estimated at PLN 7.6 billion (4%), is associated with pro-ecological modification (elongation) of road routes. In order to reduce these enormous costs, the paper proposes to reduce the density (i.e. increase the spacing) of wildlife crossings across DSR roads which would reduce the costs of building these facilities from PLN 18.4 billion to about PLN 2.8 billion without significantly altering the impact of such roads on migratory animals. If this were implemented, the greatest environmental cost of DSR construction would be route extension; in this case it is only possible to recommend to road investors that they do not report to the environmental permit procedure such variants of the route which entail a significant extension of the route, for example by more than 15% in relation to a straight line.

Keywords

PL

transport; budowa dróg; autostrady; drogi ekspresowe; środowisko

EN

transport; road construction; motorways; express roads; environment

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2018
• Issue: 24
• Pages: 31-47

Dates

published

2018-04-30

Contributors

author

Tadeusz Wójcicki

• Wydział Architektury Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie
• Wydział Architektury Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie

References

• Czudek H., Radomski W., 1981, Podstawy mostownictwa, PWN, Warszawa.
• Edel R., 2006, Odwodnienie dróg, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• Dolecki L., 2017, A2 Świecko – Nowy Tomyśl, czyli przejście dla zwierząt średnio co 700 m, Rynek Infrastruktury z 09.04 (http://www.rynekinfrastruktury.pl/wiadomosci/drogi/a2-swiecko-nowy-tomysl-czyli-przejscie-dla-zwierzat-srednio-co-700-m-58076.html).
• Jędrzejewski W., Ławreszuk D., 2009, Ochrona łączności ekologicznej w Polsce, Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.
• Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R.W., Stachura K., 2004, Zwierzęta a drogi. Metody ograniczania negatywnego wpływu dróg na populacje dzikich zwierząt, Zakład Badań Ssaków PAN, Białowieża.
• Katalog drogowych urządzeń ochrony środowiska, 2002, GDDKiA – IBDiM, Warszawa.
• Kondracki J., 2001, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa.
• Kurek R., 2011, Poradnik projektowania przejść dla zwierząt i działań ograniczających śmiertelność fauny przy drogach, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko, Warszawa.
• Madaj A., Wołowicki W., 2003, Podstawy projektowania budowli mostowych, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• Majszyk K., 2017, Jelenie, dziki i zające zawyżają koszty budowy autostrad, Gazeta Prawna z 01.02.(http://serwisy.gazetaprawna.pl/transport/artykuly/1015899,dzikie-zwierzeta-zawyzaja-koszty-budowy-autostrad.html).
• Pałys E., 2017, Trzeba 8 mld zł, by wybudować przejścia dla zwierząt, Rynek Infrastruktury z 17.05.
• Podręcznik dobrych praktyk wykonywania opracowań środowiskowych dla dróg krajowych, 2008, EKKOM , Kraków.
• Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012, 2007, Ministerstwo Infrastruktury; http://mib.bip.gov.pl/transport/strategie-i-programy.html.
• Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015, 2011, Ministerstwo Infrastruktury; http://mib.bip.gov.pl/transport/strategie-i-programy.html.
• Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.), 2015, Rada Ministrów; http://mib.bip.gov.pl/transport/strategie-i-programy.html.
• Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.). Stan realizacyjny i planowany, 2017, GDDKiA; http://www.gddkia.gov.pl/pl/2547/Sprawdz-na-mapie-przygotowanie-drog-i-autostrad.
• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, Dz.U. z 1999 r., poz. 430, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie, Dz.U. z 2000 r., poz. 735, z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, Dz.U. z 2014 r., poz. 1800.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, jedn. tekst, Dz.U. z 2013 r., poz. 627, z  późn. zm.
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, Dz.U. z 2013 r., poz. 21, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz.U z 2016 r., poz. 290, z późn. zm.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.24.02