PL
Rozważania dotyczące humoru towarzyszą człowiekowi od starożytności. Również obecnie pojawiają się publikacje poświęcone tej tematyce. Humor badany jest przez filozofów, kulturoznawców i socjologów, w artykule istotna jest jednak perspektywa językoznawcza. Jedną z klasyfikacji zjawiska dowcipu językowego jest podział zaproponowany przez Danutę Buttler (1968/2001), która wyróżniła kilka podstawowych mechanizmów, na których opiera się dowcip językowy. Są to rozmaite zniekształcenia formy wyrazów, określone zestawienia słów, w tym powiązanie słów z różnych rejestrów języka, rymy i neologizmy. Zabiegi te mają na celu zaskoczyć odbiorcę, czasem wykreować nierzeczywisty świat, co może mieć efekt komiczny. W artykule przeanalizowano przykłady dowcipów językowych poszczególnych kategorii, jakie pojawiły się w tekstach utworów polskiej grupy heavymetalowej Nocny Kochanek. Analiza wykazała, że w tekstach zespołu można odnaleźć przykłady wszystkich typów dowcipu językowego wyróżnionych w teorii Buttler, choć wydają się przeważać mechanizmy ogólnokomiczne, związane z użyciem słów potocznych lub wulgarnych, co jest związane z tematyką badanych utworów.
EN
Humour has been an object of human reflection since ancient times. Even today, publications related to this topic are published. Humour is studied by philosophers, researchers of cultural studies and sociologists, but in the paper the linguistic approach is predominant. One of several classifications of linguistic humour is the typology by Danuta Buttler (1968/2001) who identified several basic mechanisms of linguistic humour. These are various word deformations, specific juxtapositions of words belonging to different registers, rhymes and neologisms. All of these mechanisms aim to surprise the recipient and create an unreal world, which may have a comic effect. In the paper, examples of linguistic humour were identified and analysed in the lyrics of Nocny Kochanek, a Polish heavy metal band. The research shows that all the categories of linguistic humour described by Buttler can be found in the lyrics of the band, general comic mechanisms related to the use of colloquial and vulgar words being the most popular ones, which is related to the subject of the lyrics studied.