Jugosłowiańska koncepcja federacji bałkańskiej jako paradygmat systemu bezpieczeństwa na Bałkanach (1943-1948)

• Authors: Gibas-Krzak Danuta

Title variants

EN

The Yugoslavian concept of a Balkan federation as a paradigm of Balkan security system (1943–1948)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z elementów systemu bezpieczeństwa na Bałkanach, związanym z duchowym i politycznym odrodzeniem narodów bałkańskich, były programy federacyjne postulujące stworzenie państwa związkowego. Sformułowane w XIX w., miały na celu złamanie panowania tureckiego na Półwyspie Bałkańskim, realizację aspiracji narodowowyzwoleńczych państw, które do tej pory były zniewolone przez Turków, oraz przeciwdziałanie dominacji mocarstw dążących do panowania na Bałkanach (Austro-Węgry i Rosja). Artykuł umieszcza plany federacyjne w kontekście budowy systemu bezpieczeństwa na Bałkanach, starając się jednocześnie odpowiedzieć na pytanie, co zadecydowało o ich fiasku po 1945 r. Jugosłowiańska koncepcja federacji bałkańskiej miała bowiem największe szanse na realizację właśnie w czasie kształtowania się nowego, pojałtańskiego ładu międzynarodowego. Zwrócono ponadto uwagę na perspektywę reanimowania idei federacyjnej w tej części Europy, gdyż mogłaby ona odgrywać zasadniczą rolę w tworzeniu systemu bezpieczeństwa na Półwyspie Bałkańskim – zwłaszcza, że rejon ten do dziś stanowi najmniej stabilną część Europy, głównie z powodu nierozwiązanego konfliktu o Kosowo.

EN

One of the elements of the security system in the Balkans, connected to the spiritual and political renaissance of Balkan nations, were the federation programs postulating the establishment of a federation state. Formulated in the 19th century, they aimed at the breaking of the Turkish rule over the Balkan Peninsula, the fulfilment of national and liberation aspirations of the states that until that time had been enslaved by Turks, and countering the domination of the powers that strove for dominion over the Balkans (Austro-Hungarian and Russian empires). The article places federation plans in the context of the construction of a security system in the Balkans, at the same time trying to answer the question about the decisive factors behind their fiasco after 1945. The Yugoslavian concept of Balkan Federation faced the greatest implementation opportunity while the new post-Yalta international order was being shaped. Moreover, attention was turned to the perspective of the revival of the federational idea in this part of Europe, as it could play a fundamental role in the establishment of the security system on the Balkan Peninsula, especially that the region is the least stable part of Europe to this day, mostly due to the unsolved Kosovo conflict.

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
• Year: 2008
• Issue: 3-4
• Pages: 193-207

Contributors

author

Gibas-Krzak Danuta